تغییرات هورمونی در مردان؛ نشانه‌ها و مدیریت
تستوسترون بازیگری کلیدی در سطوح انرژی مردان است. بر همین اساس، تغییرات هورمونی در مردان طی آندروپوز، از جمله کاهش سطوح تستوسترون، به افت سطوح انرژی منجر می‌شود.
به گزارش ایلنا، فرآیندی که به نام آندروپوز شناخته می‌شود از دهه چهارم زندگی مردان آغاز می‌شود. این فرآیند تدریجی به ناباروری در مردان منجر نمی‌شود. با این وجود، سطوح هورمون تستوسترون افت می‌کند و به ایجاد تغییراتی در اندام‌های جنسی و میل جنسی منجر می‌شود.
پیش از بلوغ، سطح تستوسترون در مردان به طور کلی پایین است. با آغاز دوران بلوغ، سطح تستوسترون روند افزایشی را دنبال می‌کند و این روند در طول بلوغ جنسی ادامه می‌یابد. تستوسترون توسعه عملکرد جنسی مردانه، رشد توده عضلانی، موی بدن، و همچنین تغییر در صدا را کنترل می‌کند.
با افزایش سن مردان، تغییری چشمگیر در توانایی بدنی آنها در تولید DHEA، تستوسترون، و همچنین آندروژن‌های دیگر صورت می‌گیرد. این شرایط به کاهش سطوح تستوسترون در دهه چهارم زندگی و سال‌های پس از آن در مردان منجر می‌شود. حدود 20 درصد از مردان در دهه ششم زندگی خود و 50 درصد از مردان هشتاد ساله و پیرتر افت قابل ملاحظه در سطوح تستوسترون را تجربه می‌کنند. تستوسترون مهم‌ترین هورمون در ظرفیت جنسی مردان محسوب می‌شود و از این رو، کاهش سطح آن با افزایش سن اثر منفی بر فعالیت جنسی مردان دارد.
به طور میانگین، سطوح تستوسترون در محدوده بین 2.7 و 17.3 نانوگرم در میلی لیتر برای مردانی که در بازه سنی 20 تا 49 سال قرار دارند و 2.1 تا 7.6 نانوگرم در میلی لیتر برای مردان 50 ساله و پیرتر قرار دارد. سطوح کمتر از 2.5 نانوگرم در میلی لیتر برای گروه نخست و 2.0 نانوگرم در میلی لیتر برای گروم دوم به عنوان سطوح پایین در نظر گرفته می‌شوند. اما افزون بر سن، سطوح پایین تستوسترون می‌تواند به واسطه عوامل دیگری مانند چاقی، دیابت، عفونت‌های جدی، بیماری‌های کبدی و کلیوی، اختلالات هورمونی دیگر، و عوارض جانبی برخی داروها شکل بگیرد.
تعادل تستوسترون/استروژن (T/E) در سلامت هورمونی مردانه حیاتی است. برای مردی سالم نسبت تستوسترون:استروژن بالا خواهد بود. اگرچه تستوسترون هورمونی مردانه است، مقدار اندکی استروژن در مردان از تستوسترون تولید می‌شود. با افزایش سن و همراه با تغییرات هورمونی در مردان، نسبت تستوسترون:استروژن کاهش می‌یابد. آروماتاز، آنزیمی که عمدتا در سلول‌های چربی وجود دارد، تستوسترون را به استروژن تبدیل می‌کند. با افزایش سن، فعالیت آروماتاز افزایش می‌یابد و از این رو، مردان عضله بیشتری از دست می‌دهند و شاهد افزایش چربی بدن خود هستند.
با وقوع تغییرات هورمونی چه اتفاقی برای مردان رخ می‌دهد؟
کاهش میل جنسی
از آنجایی که هورمون تستوسترون مسئول حفظ فعالیت جنسی است، مردانی که آندروپوز را تجربه می‌کنند شاهد کاهش میل جنسی خود خواهند بود.
افسردگی
از آنجایی که تستوسترون در تنظیم خلق و خو نقش دارد، کاهش سطوح این هورمون در مردانی که آندروپوز را تجربه می‌کنند می‌تواند به افسردگی منجر شود.
انرژی کم
تستوسترون بازیگری کلیدی در سطوح انرژی مردان است. بر همین اساس، تغییرات هورمونی در مردان طی آندروپوز، از جمله کاهش سطوح تستوسترون، به افت سطوح انرژی منجر می‌شود. به خواب رفتن سریع پس از صرف یک وعده غذایی از جمله نشانه‌های انرژی کم در این افراد است.
بی‌خوابی
اگر فکر می‌کنید سطوح پایین انرژی همواره به خواب فراوان منجر می‌شود، الزاما چنین شرایط رخ نخواهد داد. سطوح پایین تستوسترون می‌تواند به انرژی کم و بی‌خوابی در مردان طی فرآیند آندروپوز منجر شود. یکی از عملکردهای تستوسترون در مردان تنظیم خواب است. از این رو، مردانی که آندروپوز را تجربه می‌کنند و سطوح تستوسترون آنها افت می‌کند، ممکن است با اختلال در خواب و بی‌خوابی مواجه شوند.
پوکی استخوان
از آنجایی که تستوسترون در حفظ تراکم استخوانی نقش دارد، آندروپوز می‌تواند به شکل گیری استخوان‌هایی شکننده‌تر منجر شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش یابد. مطالعات بسیاری پیوند مستقیم بین سطوح پایین تستوسترون و پوکی استخوان را نشان داده اند.
تجمع چربی شکمی
هنگامی که سطوح تستوسترون بالا است، تجمع چربی در قسمت شکم اندک است. با این وجود، به واسطه تغییرات هورمونی در مردان طی آندروپوز چربی بیشتری در این قسمت جمع می‌شود. چربی شکمی فضا برای تولید هر چه بیشتر آنزیم آروماتاز را فراهم می‌کند که تستوسترون را به استروژن تبدیل می‌کند. تغییر در تعادل تستوسترون/استروژن هرچه بیشتر سطح تستوسترون را کاهش می‌دهد و به تجمع چربی شکمی بیشتر منجر می‌شود. در نتیجه، چربی شکمی هم نتیجه و هم دلیل تستوسترون پایین است.
نشانه‌های بیشتر
افزون بر نشانه‌های بالا درباره تغییرات هورمونی در مردان از دیگر نشانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بزرگ شدن پستان‌ها
کاهش اعتماد به نفس و انگیزه
حافظه و تمرکز ضعیف
کاهش در نعوظ
عصبانیت و تحریک پذیری
خستگی و کاهش تحمل
کاهش اندازه و قدرت عضلانی
کاهش تعداد اسپرم
کاهش گلبول‌های قرمز خون
چکونگی مقابله با تغییرات هورمونی در مردان
با افزایش سن مردان، کاهش سطح تستوسترون اجتناب ناپذیر است. با این وجود، اگر با اختلالات جدی در زندگی خود مواجه شده‌اید به پزشک مراجعه کنید. وی انجام آزمایش خون برای بررسی سطوح تستوسترون را تجویز خواهد کرد.
تغییرات در سبک زندگی
مدیریت نشانه‌های سطوح پایین تستوسترون می‌تواند تا حد زیادی با پیروی از یک سبک زندگی سالم‌تر همراه باشد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ورزش منظم
رژیم غذایی سالم
مدیریت استرس
خواب کافی
این تغییرات سبک زندگی سالم برای همه مردان مفید خواهد بود.
دارو و درمان
افزون بر تغییرات سبک زندگی، اگر به افسردگی مبتلا شده‌اید، پزشک ممکن است داروها و درمان‌های ضد افسردگی را تجویز کند.
پزشک ممکن است هورمون درمانی (HRT) را تجویز کند. اما این موردی بحث برانگیز است. اگر به سرطان پروستات مبتلا باشید، این روش درمانی ممکن است موجب رشد سلول‌های سرطانی شود.
منبع: عصر ایران
