اصلاح الگوی مصرف با رویکرد توسعه پایدار و مبتنی بر آموزه های دینی

به گزارش ایلنا، جهان اقتصاد نوشت: در ادیان الهی همواره به این اصل بشارت داده شده که دین، راه و روش درست زیستن را به بشر می آموزد و انتظاری که در این حوزه برای انسان بوجود می‌آید، آن است که دین تا چه حد در حرکت پیشرونده او نقش خواهد داشت. به عبارت دیگر آیا می‌توان از دین به عنوان برنامه‌ای مدون، برای ادامه حیات هدفمند، ‌آینده نگر و آگاهانه برای بشر امروز انتظار داشت؟ و اینکه برنامه های دینی برای زندگی انسان را تا چه حد می‌توان با نگرش های نوین برنامه ریزی مدرن در جامعه انسانی منطبق دانست؟

طرح رویکردهایی ازجمله توسعه پایدار که در دهه های اخیر در جهان ارائه گردیده و مبانی نظری آن نشان از تفکری صحیح و آینده‌نگر به زندگی بشر دارد، نگرش به سمت حرکتی پیشرونده و صحیح را برای ادامه حیات در کره خاکی تقویت می‌نماید. از سوی دیگر، برنامه های موجود در ادیان بزرگ الهی بویژه دین اسلام همواره در تعالی زندگی بشر، ارتباط او با محیط پیرامون و بهره‌مندی بهینه و صحیح از شرایط، امکانات و منابع در دسترس تاکید دارد. حکمت های قرآنی مبتنی بر استفاده درست و بهینه از منابع و همچنین احادیث برجای مانده از معصومین دین ما همواره به کوشش برای پایداری در زمینه محیطی که در آن زندگی می کنیم اشاره داشته است و سفارش‌های متعدد مرتبط با مباحث توسعه‌ای (از جمله در زمینه محیط زیست و … ) در دین ما نشان از دیدگاه روشن اسلام در این زمینه داشته است و نیاز به اصلاح نگرش ما به بحث یادشده را بیش از پیش نمایان می‌سازد. نمونه ای دقیق از این نگرش در حدیثی منتسب به حضرت علی (ع) به خوبی نمایان گردیده است که می فرمایند: “چنان در پایداری جامعه و دنیایت بکوش که انگار تا ابد خواهی ماند”. این در حالی است که طبق تعریف مطرح شده در اجلاس زمین در شهر ریو در کشور برزیل( سال ۱۹۹۲)، توسعه پایدار به معنای توسعه‌ای مبتنی بر تامین نیازهای نسل امروز، بدون به مخاطره انداختن نیازهای نسل‌های آینده ارائه گردیده است که همانطور که ذکر شد، انطباق مشخصی با مباحث دینی ما در زمینه استفاده از منابع در دسترس دارد که از آن جمله می توان به آیه ۳۱ و مشهور در سوره اعراف از کلام ا… مجید اشاره نمود: “وَ کُلُوا وَ اشرَبُوا وَ لـا‌تُسرِفُوا ” که به استفاده درست و بهینه و جلوگیری از اسراف سفارش می نماید. با توجه به مباحث مطرح شده این سوال پیش می ‌آید که آیا ممکن است بدون توجه به موارد پایه‌ای و اساسی در جامعه کنونی مانند مسائل مرتبط با اصلاح الگوی مصرف در مسیر توسعه پایدار گام برداشت؟ مثال های متعددی وجود دارد که ناسازگاری برنامه‌ها و عملکرد موجود در کشور چه در سطح مدیریتی و چه در سطح عمومی را با برنامه های توسعه ای نشان می دهد که در اینجا به یکی از ملموس ترین این مثال ها اشاره گردیده است. اینکه سالانه در ایران ۳۵ میلیون تن دور ریز غذایی گزارش می‌شود که غذای حدود ۱۵ میلیون نفر در سال را شامل می شود، نشان از آن دارد که ما فرهنگ مواجه با ابتدایی ترین مسائل توسعه ای که در دین ما نیز موکدا به آن سفارش گردیده و آن استفاده درست و بهینه از منابع است را ایجاد نکرده ایم. مساله‌ای که در کنار هدررفت منابع و افزایش تولید سرانه زباله در کشور، مسائل و معضلات دیگری از جمله: سوء تغذیه و مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی را برای بخش مهم دیگری از جامعه ما که افراد فقیر هستند، ایجاد می نماید. افرادی که قرار است با تدوین و ارائه صحیح برنامه های توسعه‌ای و به تبع آن افزایش عدالت اجتماعی که اساس توسعه یافتگی پایدار است تحولی بنیادین در زندگی آنها ایجاد کنیم، اما با مدیریتی نادرست و غیرهدفمند سالانه به تعداد این جمعیت نیازمند می‌افزاییم و متاسفانه باید گفت: این رویکرد مغایر با اهداف توسعه ای و برنامه های کلان کشور از جمله اقتصاد مقاومتی است.

جهان اقتصاد