این قصه سرِ دراز دارد

به گزارش ایلنا، روزنامه اعتماد مطلبی از ضیاءالدین شعاعی مدیر کارگروه مقابله با گرد و غبار،  درباره گرد و غبار اهواز منتشر کرد.

گرد و غباری که در اهواز شاهد بودیم، تکرار حادثه سال ٩٣ بود؛ گرد و غباری با منشا داخلی که با عبور از روی کانون‌‌های گرد و غبار در جنوب استان، ‌به شهر هجوم آورد. به‌طور معمول در فصل زمستان از منطقه شمال‌غرب وزش بادهایی را داریم که داخل کشور عربستان تغییر جهت می‌دهند و به شکل بادهای جنوبی وارد کشور می‌شوند و با عبور از خلیج فارس، وارد خوزستان می‌شوند. در این حادثه وزش باد از جنوب استان، ‌از روی منطقه‌ای مستعد گرد‌و‌خاک بود که باعث بروز چنین حجمی از گرد‌و‌خاک شد. در واقع آنچه ما از ابتدا وزش باد را در عربستان داشتیم، این حجم گرد و غبار نبود.

گزارش‌های قطع برق اهواز حکایت از این دارد که به علت بارش باران بعد از گرد و غبار، مخلوط حاصل از رطوبت و گرد و خاکی که روی کابل‌ها بود باعث قطعی برق شد. در واقع یکی از معضلات توفان‌های گرد و غبار این است که روی سیستم فشار قوی که می‌نشیند با افزایش رطوبت هوا که جزو خصوصیات ذاتی منطقه است، باعث می‌شود گِل تولید شود و سیستم‌های برق قطع شوند. سرعت بالای باد (٦٠ کیلومتر در ساعت) و مساعد بودن زمین در جنوب خوزستان به دلیل کمبود بارش، ‌خاک را به راحتی از زمین بلند کرده و روانه شهر کرده است. خاکی که به همراه باد از عربستان بلند شد، در حد چند میکروگرم در مترمکعب بود، اما خاکی که وارد اهواز شد، ٦ تا ٧ هزار میکروگرم بر مترمکعب بود. در واقع گرد‌و‌غبار از خارج با بار ضعیف آمده و در منطقه هندیجان و تالاب شادگان بارگیری کرده‌ و وارد شهر شده است.

مقابله با گرد و غبار در حیطه وظایف سازمان جنگل‌ها می‌گنجد؛ کشت نهال، مدیریت آب و مالچ‌پاشی از راهکارهای مقابله با این پدیده است که آنها هم منتظر تخصیص اعتبارند. آنچه در بررسی‌ها مشخص شده ٣٠٠ هزار هکتار اراضی مستعد گرد و غبار در خوزستان است که تقریبا برای هر هکتار ٤ میلیون تومان هزینه درنظر گرفته‌شده است. آنچه مسلم است این است که عددی حدود ١٢٠٠ میلیارد تومان اعتبار برای برطرف کردن گرد و غبار فقط در استان خوزستان نیاز است و آنچه تاکنون انجام شده ٦ تا ٧ هزار هکتار است که در مقابل ٣٠٠ هزار هکتار ناچیز به حساب می‌آید. ما متقاضی افزایش اعتبار و عنایت ویژه دولت به این استان هستیم از دولت تقاضا کرده‌ایم سقف اعتبارات سه استان خوزستان، ایلام و سیستان بلوچستان را افزایش دهد. در استان ایلام این حجم کانون تولید گرد و غبار به ٥ هزار هکتار رسیده و در استان ایلام به ٧٠ هزار هکتار. البته این به این معنی نیست که در کرمان، یزد، اصفهان و دیگر استان‌ها مشکلی نداریم.

با برنامه‌های پایش زمینی توسط ١٩٥ ایستگاه از نقطه شکل‌گیری رصد می‌شوند. کارگروه ویژه‌ای هم در این زمینه وجود دارد به ریاست استاندار که تصمیمات تعطیلی‌ها و ساعات کار را می‌گیرد. مسلما با فاصله‌ای که میان اعتبار تخصیص داده‌ شده به گرد و غبار و اعتبار ایده‌آل‌مان هست، ‌باید دنبال راهکارهایی باشیم که با استفاده از مدیریت منابع آب و توان مردم این کار را به سرانجام برسانیم.

از سویی دیگر تغییر در شرایط اقلیم هم می‌تواند در کاهش گرد و غبار موثر باشد. سال ٩٢، شادگان بزرگ‌ترین تولید‌کننده گردوغبار بود. اما شادگان سال ٩٤ آبگیری شده ‌بود و در حال حاضر هم آب دارد. با بهبود شرایط تالاب‌ها و آبگیری وسعتی که در معرض فرسایش قرار می‌گیرد، بلند شدن گرد و غبار کاهش می‌یابد. یک سوم اراضی تالابی خشک شده‌اند و تنها با تخصیص آب می‌توان آنها را از کانون تولید گرد و غبار بودن نجات داد. احیای تالاب‌ها هم با همکاری وزارت نیرو و محیط زیست است که شدنی‌ است. مذاکرات هورالعظیم نتیجه داد و اکنون آب قابل توجهی در هورالعظیم دیده می‌شود. در واقع آب داشتن تالاب‌ها تابعی است از بارندگی و حقابه بیشتر.

در بررسی‌هایی که در سال ٢٠١٦ از تعداد روزهای گردو خاک‌دار در کشور شد، ‌مشخص شد که بر اساس استاندارد ذرات ١٠ میکرونی بالای ١٥٠ که هوای گرد و غباری به شمار می‌رود، ١٧ حادثه گرد و غباری در کل کشور داشتیم که ٤ مورد آن منشا داخلی و ١٣ مورد خارجی بود.