اولتیماتوم هستهای منتقدان
«فکت شیت اصلاحی»؛ عبارتی جدید که همین دیروز رونمایی شد. حالا که وزارت خارجه تفسیر خود را از مذاکرات لوزان مکتوب نکرده، منتقدان مذاکرات بهتر دیدند اولتیماتوم خود را برای توافق نهایی مکتوب کنند. اولتیماتومی که حالا نام «فکت شیت اصلاحی» بر آن نهاده‌اند.
پایان مذاکرات لوزان، آغاز دعوای فکت شیتی
از همان ساعات اول صدور بیانیه سوییس، منتقد مذاکرات هستهای تاکید می‌کردند که وزیر خارجه باید به سرعت دو کار مهم را انجام دهد؛ موضع‌گیری علیه فکت شیت امریکایی‌ها و انتشار فکت‌شیت ایرانی. حالا بعد از دو هفته نه موضع‌گیری‌های وزیر خارجه و مذاکره‌کنندگان هستهای آتش انتقادات داخلی را سردتر کرده و نه فکت‌شیتی توسط وزارت خارجه منتشر شده است. هفته پیش علی‌اکبر صالحی در صحن غیرعلنی مجلس قول انتشار فکت‌شیت را به نمایندگان داده بود اما بعد از آن چهره‌هایی چون عباس عراقچی تاکید کردند که فکت‌شیت ایران همان اظهارنظرهای ظریف و صالحی است، نه چیزی بیش از این. با این سخنان تقریبا معلوم شد که خبری از انتشار فکت شیت ایرانی در کار نخواهد بود. خصوصا وقتی که محمدجواد ظریف گفت که «رییس مجلس شورای اسلامی از تمامی جزییات مذاکرات اطلاع دارد و تیم مذاکره‌کننده نیز از همفکری و راهنمایی‌های وی استفاده می‌کند و قدردان حمایت‌های وی از مذاکره‌کنندگان است.» پیام این سخن برای مخالفان دولت در بهارستان شاید این بود که مذاکره‌کنندگان بهتر دیده‌اند تا در سطحی خاص مجلس را در جریان جزییات مذاکره قرار دهند، سطحی که فعلا پایین‌تر از علی لاریجانی نیامده است. همین هفته پیش هم مجید انصاری، معاون پارلمانی رییس‌جمهوری در یک گفت‌وگوی تلویزیونی از تذکر علی لاریجانی به علی اکبر صالحی در صحن غیرعلنی سخن گفت. جایی که به گفته انصاری، رییس مجلس از رییس سازمان انرژی اتمی خواسته بود تا از بیان برخی جزییات مذاکرات خودداری کند. آن هم جایی که فقط نمایندگان مجلس حضور داشتند و قرار هم نبود سخنان آن جلسه جای دیگری بازگو شود. در چنین شرایطی کاملا واضح بود که مخالفان مذاکرات نمی‌توانند چندان به نتیجه‌بخش بودن فشارهای‌شان برای انتشار فکت شیت ایرانی امیدوار باشند. حالا آنها دست به کار شده‌اند تا همین عدم انتشار فکت شیت را اهرمی کنند برای فشار بیشتر خود به تیم مذاکره‌کننده هستهای. دیروز در ادامه همین مسیر از آخرین ابتکار خود رونمایی کردند؛ «فکت شیت اصلاحی». پیشنهادی که توسط ابراهیم کارخانه‌ای، از نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری که رییس کمیته هستهای مجلس هم هست ارایه شد. آن هم دو روز بعد از اینکه 213 نماینده در نامه‌ای خطاب به وزارت خارجه خواستند تا جزییات مکتوب مذاکرات لوزان منتشر شود.
فکت شیت غایبان مذاکرات
نامه روز یکشنبه 213 نماینده از قبل هم قابل پیش‌بینی بود. انتشار یک «فکت شیت» جدید، آن هم از طرف کسی که در مذاکرات هستهای حضور نداشته را اما کسی پیش‌بینی نمی‌کرد. فکت شیتی که در حقیقت چیزی نیست جز آخرین خواسته‌های منتقدان مذاکرات از تیم هستهای کشورمان. به نظر می‌رسد ابراهیم کارخانه‌ای به نمایندگی از طرف دیگر همفکران خود در مجلس در پیامی آشکار به وزارت خارجه گفته که کف خواسته آنها برای مذاکرات پیش‌رو چیست. موضوعی که قبلا بارها توسط این طیف عنوان شده بود اما هیچگاه با این جزییات مورد اشاره قرار نگرفت. جزییاتی که ابراهیم کارخانه‌ای در «فکت شیت اصلاحی» خود آورده از ریز موارد مربوط به نیروگاه‌های آب سنگین اراک و فردو را شامل می‌شود تا جزییات غنی‌سازی و فرآیند برداشته شدن تحریم‌ها. فکت‌شیت امریکایی‌ها که بلافاصله بعد از پایان مذاکات لوزان ارایه شد، حاوی تفسیر آنها از دستاوردهای این مذاکرات بود. فکت شیت مخالفان مذاکرات در ایران اما تصویر آنها از یک توافق جامع است. در این فکت شیت به اعداد و ارقامی اشاره می‌شود که در هیچ جای بیانیه لوزان به آن اشاره نشده است و مشخص نیست که این اعداد حاصل توافق چه کسانی است. برای مثال در بخشی از این فکت شیت اشاره می‌شود که «دوره زمانی برنامه جامع مشترک اقدام تنها یک دوره پنج ساله است که حدود ۱۰۰۰۰ سانتریفیوژ فعال موجود در نطنز و فردو همچنان به تولید مواد غنی‌شده زیر پنج درصد به فعالیت خود ادامه خواهند داد.» در قسمت دیگری از این متن که مربوط به تاسیسات فردو می‌شود، آمده است: «تاسیسات هستهای فردو به عنوان یک مرکز غنی‌سازی و تحقیق و توسعه هستهای باقی خواهد ماند. چهار آبشار غنی‌سازی به تعداد 696 ماشین سانتریفیوژ با حفظ آرایش زنجیره‌ای فعلی به تولید مواد غنی‌شده در سطح زیر پنج درصد به فعالیت خود ادامه خواهد داد.» حال آنکه در تفاهم لوزان موضوعی کاملا متفاوت از این مورد تاکید قرار گرفته و بنا شده تا فردو بعد از توافق احتمالی به عنوان یک مرکز تحقیقاتی به کار خود ادامه دهد. کارخانه‌ای در ابتدای «فکت شیت اصلاحی» خود به 12 محور به عنوان «مواردی که در تدوین این گزاره برگ اصلاحی (Fact sheet) محور قرار گرفته»اند اشاره کرده که عبارتند از «رعایت خطوط قرمز و رهنمودهای مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری»، «برگشت‌پذیر بودن تصمیمات در صورت تخطی طرف مقابل»، «لغو تمامی تحریم‌ها به صورت یکجا بلافاصله در روز نخست اجرای توافقنامه نهایی»، «عدم خدشه بر حریم امنیتی و نظامی و منافع ملی کشور»، «ارتباط منصفانه، معقول و منطقی بین داده‌ها و ستانده‌ها»، «رعایت مفاد توافقنامه ژنو»، «تامین 190000 سو، سوخت هستهای مورد نیاز کشور»، «تامین سوخت نیروگاه بوشهر بلافاصله پس از اتمام قرارداد با روسیه»، «حراست از دستاوردهای هستهای»، «فعال بودن واقعی تمام تاسیسات هستهای»، «عدم وقفه در تحقیق و توسعه و سرعت علمی و فناوری کشور»، «ورود بی‌وقفه حاصل تحقیق و توسعه به چرخه غنی‌سازی صنعتی کشور». هر چند قسمت عمده این محورها همان موضوعاتی هستند که مخالفان مذاکرات ماه‌هاست تاکید می‌کنند توسط تیم مذاکره‌کننده هستهای نادیده گرفته شده‌اند اما در این بین اشاره به «رعایت مفاد توافقنامه ژنو» جالب توجه است. توافقنامه‌ای که این طیف‌ها و از جمله ابراهیم کارخانه‌ای که خود تهیه‌کننده این متن بوده معتقدند در آن حقوق هستهای و منافع ملی ایران از بین رفته است. کارخانه‌ای همچنین برای بخش‌های مختلف «فکت شیت اصلاحی» خود یک سری دلایل اصلاحی نیز آورده و معلوم نکرده که قرار است این دلایل چه کسی را توجیه کند. سایت تابناک دیروز در نقد این قسمت از متن یاد شده، نوشت که «آیا مخاطب این توجیهات ایرانی‌ها هستند یا طرف مقابل مذاکرات؟ اگر مقصود از این توجیهات طرف مقابل است، این فکت شیت خود نیاز به یک سلسله مذاکرات برای توجیه طرف مقابل دارد!»
آخرین اخطار
متنی که دیروز با عنوان «فکت شیت اصلاحی» در خبرگزاری فارس منتشر شد شباهت چندانی به تفسیر مذاکرات اتمی ندارد. اما اگر چنین شباهتی هم وجود داشت باز جای این سوال باقی می‌ماند که یک نماینده غایب در مذاکرات چگونه و در چه فرآیندی این توانایی را پیدا کرده که بتواند مذاکراتی اینچنین سنگین و نفس‌گیر را بی‌آنکه حضور داشته باشد، تفسیر کند. در این شرایط است که به نظر می‌رسد برای نام متن منتشر شده توسط رییس کمیته هستهای مجلس، بیش از آنکه «فکت شیت اصلاحی» مناسب باشد «اولتیماتوم نهایی» شایسته به نظر برسد.
منبع: اعتماد
