شتر ارزان شد؛ دیه ثابت می‌ماند؟

در قانون شرع اسلام دیه یک فرد، برابر با قیمت شتر محاسبه می‌شود و بر همان اساس ضارب می بایست به فرد مضروب دیه پرداخت کند. حال که قیمت شتر ارزان شده است آیاد در نرخ دیه تاثیری دارد یا خیر؟

به گزارش گروه سایر رسانه های ایلنا به نقل از آنا؛ افزایش قابل توجه نرخ دیه در چند سال گذشته یکی از چالش‌ برانگیزترین اتفاقات پایان سال بوده‌است. گر چه طی سال‌های اخیر نرخ دیه همواره روند افزایشی داشته است، اما آن طور که دولت‌ اعلام کرده نرخ تورم دست کم در یک سال اخیر کنترل شده و انتظار می‌رود تغییر نرخ دیه هم در سال آینده کنترل شود.

افزایش قابل توجه نرخ دیه در چند سال گذشته یکی از چالش‌ برانگیزترین اتفاقات پایان سال بوده‌است. گر چه طی سال‌های اخیر نرخ دیه همواره روند افزایشی داشته است، اما آن طور که دولت‌ اعلام کرده نرخ تورم دست کم در یک سال اخیر کنترل شده و انتظار می‌رود تغییر نرخ دیه هم در سال آینده کنترل شود.

اواخر هر سال تعیین نرخ دیه به یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات در حوزه اقتصادی و قضایی تبدیل می‌شود.

بر اساس ماده ۲۹۷ قانون مجازات اسلامی، دیه قتل مرد مسلمان معادل قیمت یک‌صد شتر، دویست گاو، یک‌هزار گوسفند، دویست دست لباس سالم از حله‌های یمن، یک‌هزار دینار مسکوک سالم و غیرمغشوش و هر دینار معادل یک مثقال شرعی طلا به وزن ۱۸ نخود یا ده هزار درهم مسکوک سالم و غیرمغشوش که هر درهم به وزن ۶/۱۲ نخود نقره باشد است. قاتل در انتخاب هر یک از آنها مختار است، اما مجاز به تلفیق نیست.

علاوه بر این در ماده ۲۹۹ نیز آمده است که در صورت همزمانی صدمه و یا فوت با چهار ماه حرام رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم، یک‌سوم از موارد انتخابی برای تشدید مجازات به نرخ دیه افزوده می‌شود.

نرخ دیه در سال‌های گذشته

نرخ دیه در سال ۸۰ معادل ۱۰ میلیون تومان و در ماه‌های حرام ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بود. در سال ۸۱ این نرخ معادل ۱۵ میلیون تومان و در ماه‌های حرام ۲۰ میلیون تومان تعیین شد و در سال ۸۲ این رقم به ۱۸ میلیون تومان در ماه عادی و ۲۴ میلیون تومان در ماه حرام افزایش یافت.

در سال ۸۳ دیه معادل ۲۲ میلیون تومان و در سال ۸۴ معادل ۲۵ میلیون تومان تعیین شد. در سال ۸۵ نیز این رقم به ۲۶ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید.

در سال ۸۶ نرخ دیه به ۳۵ میلیون تومان، در سال‌های ۸۷ و ۸۸ معادل ۴۰ میلیون تومان و در سال ۸۹ این رقم ۴۵ میلیون تومان اعلام شد. قوه قضاییه در سال ۹۰ نرخ دیه را ۶۷ میلیون تومان برای ماه‌های عادی و ۹۰ میلیون تومان برای ماه‌های حرام اعلام کرد.
اما روند افزایشی نرخ دیه در سال‌های بعد هم ادامه یافت، به طوری که این رقم در سال ۹۱ معادل ۹۴ میلیون تومان، در سال ۹۲ معادل ۱۱۳ میلیون تومان و در سال ۹۳ معادل ۱۵۰ میلیون تومان برای ماه‌های عادی و ۲۰۰ میلیون تومان برای ماه‌های حرام تعیین شد.

حداکثر افزایش ۲۰ درصدی برای سال بعد

معاون فنی بیمه ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا با بیان اینکه نرخ دیه هر سال به طور میانگین ۲۵ درصد افزایش می‌یابد، گفت: هر سال قوه قضائیه نرخ دیه را بر اساس قیمت شتر که ارزان‌ترین نوع دیه محسوب می‌شود، اندازه‌گیری کرده و در تعیین این نرخ نیز علاوه بر بررسی‌های میدانی از وزارت جهاد کشاورزی و مراکز پرورش شتر اخذ قیمت می‌کند.

محمد حیدری با تاکید بر اینکه نرخ هر محصول و یا کالایی بر اساس نرخ تورم و همچنین میزان عرضه و تقاضا محاسبه می‌شود، افزود: با توجه به کنترل نرخ تورم از سوی دولت، نرخ دیه در بدترین حالت برای سال آینده نباید بیش از ۲۰ درصد افزایش یابد.

وی با بیان اینکه مناطق پرورش شتر در کشور مختلف اما تعداد مراکز آن محدود است، تصریح کرد: نرخ هر نفر شتر در سال ۹۳ معادل یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین شد که این نرخ برای سال آینده نیز نهایتا به ۲ میلیون تومان افزایش می‌یابد.

حیدری ادامه داد: تاکنون کسی به فکر درنظر گرفتن تدبیر لازم برای پرورش شتر در کشور نبوده، به طوری که کاهش تقاضا در این بخش میزان عرضه را نیز کاهش داده‌است، اما شرکت‌های بیمه می‌توانند برای جلوگیری از افزایش نرخ دیه و کنترل قیمت شتر در یک روش ابتکاری به پرورش‌دهندگان آن تسهیلات ارائه دهند.

معاون فنی بیمه ایران اضافه کرد: به علت اینکه قیمت گاو و گوسفند بیشتر از شتر است، مبنای تعیین نرخ دیه شتر در نظر گرفته می‌شود. از طرفی جهش غیرمنطقی نرخ دیه می‌تواند برای شرکت‌های بیمه مشکل‌ساز باشد، بنابراین این نرخ باید با روند منطقی افزایش یابد.

وی در پاسخ به این سوال که جهش یک باره نرخ دیه چه تبعاتی را می‌تواند برای شرکت‌های بیمه داشته باشد، تاکید کرد: شرکت‌های بیمه برای بیمه‌نامه‌های صادر شده در سال جاری که بخش عمده‌ای از تعهدات آن مربوط به سال آینده است، مطابق با افزایش قیمت‌ها، نرخ جدید دریافت می‌کنند بنابراین در این گونه موارد مشکلی متوجه شرکت‌ها نخواهد بود.

حیدری با تاکید بر اینکه در پرونده‌های دارای رای نیز پیش‌بینی تامین نقدینگی برای انجام تعهدات پیش از پایان سال را داریم، اظهار کرد: علاوه بر این بیمه‌نامه‌هایی نیز وجود دارند که حادثه آنها در سال جاری اتفاق افتاده اما زمان پرداخت خسارت سال آینده است. در چنین مواردی هم تلاش می‌کنیم تا با تامین نقدینگی، تعهدات خود را پیش از سال جدید بپردازیم.

وی گفت: برخی پرونده‌ها نیز فاقد رای هستند که در چنین مواردی هم شرکت‌های بیمه بدون کاهش نرخ دیه، میزان تعهدات خود را به صورت توافقی با بیمه‌گر پرداخت می‌کنند که این امر علاوه بر کاهش پروسه رسیدگی به پرونده‌ها از معوق ماندن آنها برای سال‌های آتی جلوگیری می‌کند.

معاون فنی بیمه ایران افزود: گاهی مشاهده می‌شود که بیمه‌نامه در ماه‌های پایانی سال صادر و بخش عمده تعهدات شرکت بیمه به سال آینده موکول شده‌است که این گونه موارد باید از سوی شرکت‌ها دیده شوند، چرا که در غیر صورت احتمال ضرردهی افزایش می‌یابد.

حیدری خاطرنشان کرد: برای مقابله با این امر نیز شرکت‌های بیمه باید از دادن تخفیف‌های غیرواقعی به مشتریان خود خودداری کنند، چرا که در صورت افزایش درصد تخفیف‌ها برای نرخ‌شکنی، رقابت با بازار و یا داشتن ولع جذب مشتری، بیشتر با شکست مواجه خواهند شد.

قیمت شتر تغییر نکرده‌است

یک پروش‌دهنده شتر هم گفت: نرخ شتر با توجه به نوع نژاد و زمینه استفاده از آن به لحاظ باری بودن و یا بهره‌مندی از گوشت و… متفاوت است، اما قیمت آن از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای شترهای ۶ ماهه شروع می‌شود.

وی قیمت شتر نر بالغ را ۱۲ میلیون تومان عنوان کرد و افزود: قیمت شتر نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نداشته و تقریبا به همان قیمت قبلی عرضه می‌شود.

به گفته او، نوع شتر یک کوهانه یا دو کوهانه برای تعیین نرخ دیه اهمیتی نداشته و عموما قیمت عمومی این دام بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

شتر ارزان شد

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های کشاورزی و دامپروری هم در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا با بیان اینکه باید نوع شتر برای تعیین نرخ دیه مشخص شود، گفت: باید مشخص شود که شتر دیه کدامیک از انواع باری، مسابقه، ذبح و… است، چرا که هر کدام از اینها قیمت متفاوتی دارند.

سعید سلطانی درباره قیمت شتر در شرایط کنونی گفت: قیمت شتر، گاو و گوسفند که برای تعیین نرخ دیه از آن‌ها استفاده می‌شوند، نه تنها نسبت به سال گذشته افزایشی نداشته بلکه ارزان‌تر هم شده‌است. در حال حاضر نیز قیمت هر کیلوگرم شتر برای کشتار حدود ۹ هزار تومان است، به طوری که شتر ۵۰۰ کیلوگرمی با قیمت ۴ میلیون و ۵۰۰ تومان عرضه می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه قیمت شتر بسته به نوع نژاد و وزن متفاوت است، تصریح کرد: در امارات شترهای سواری سفید رنگ بیش از ۷۰ میلیون تومان قیمت دارند چرا که از هر ۶۰ نفر یک شتر سفید رنگ متولد می‌شود.

سلطانی ادامه داد: در تعیین نرخ دیه بر لاغر نبودن شتر تاکید شده‌است، در حالی که شترها به علت تغذیه از غذاهای سطح پایین و پیمایش مسافت‌های طولانی در کویر از دسته دام‌های پروار و چاق محسوب نمی‌شوند.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های کشاورزی و دامپروری در پاسخ به این سوال که آیا کاهش نرخ جمعیت شتر در کشور صحت دارد، اظهارکرد: نرخ جمعیت شتر ثابت است و طی یک روند معمولی به میزان نرخ زاد و ولد، کشتار هم صورت می‌گیرد.