ادامه اصلاحات جز با نقد اصلاحات میسر نیست

بحثبازخوانی اصلاحات فارغ از خواست فعالین سیاسی هودارانی در مجموعه اساتید دانشگاه و تئوریسین‌های اصلاحات دارد که اتفاقا تعدادشان هم کم نیست. اینکه آن‌ها چرا این مساله را برای اصلاحات لازم می‌دانند و چرا با این وجود اصلاحات را گفتمان بر‌تر می‌دانند، دلیل مصاحبه ندای ایرانیان با استاد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران است. دکتر الهه کولایی می‌گوید که «اصلاحات آنقدر گسترده است که می‌توان همه نیازهای ملی را در آنجای داد» این نماینده اصلاح‌طلب مجلس ششم و عضو شورای مشاوران خاتمی در این مصاحبه بر این امر تاکید دارد که «اعتدال گفتمان نیست، یک روش است. یک روش و مشی سیاسی، اجتماعی و… امروز ما بیش از هر چیز نیازمند تعریف مشخص و محدود از اصلاح طلبی هستیم، تا شرایط را برای عمل موثر سیاسی فراهم سازیم» در ادامه گفتگوی سایت ندای ایرانیان با الهه کولایی را می‌خوانید:

در هر حرکت اجتماعی خوداصلاحی به عنوان یک نیاز برای تداوم آن شناخته می‌شود. اما برخی معتقدند که بازخوانی و بررسی اصلاحات نوعی خیانت به اصلاحات محسوب می‌شود. نظر شما چیست؟

قطعا، ما نیاز داریم اصلاحات را بازخوانی کنیم و آن را به گونه‌ای مطالعه کنیم که از اشتباهات گذشته درس بگیریم.

یعنی از گفتمان اصلاحات دست برداریم؟ چون برخی از منتقدان بازخوانی اصلاحات را عبور یا دست برداشتن از اصلاحات می‌دانند.

ادامه اصلاحات جز با نقد اصلاحات میسر نیست. اگر بخواهیم در یک برنامه سیاسی که متعلق به ده یا دوازده سال پیش است متوقف شویم مسلما کاری پیش نخواهیم برد. منظور من از اصلاحات ادامه تلاش برای ظرفیت سازی در چارچوب قانون اساسی است. بدون نقد و ارزیابی گذشته مسلما نمی‌توانیم گفتمان پویا و زنده اصلاحات را دنبال کنیم.

برخی می‌گویند نقد بررسی اقدامات اصلاح طلبان، نفی اصلاحات و دستاوردهای آن است. شما این مساله را چطور ارزیابی می‌کنید؟

این تصور و تحلیل، اشتباه بزرگی است. همه انسان‌ها در مسیر تلاش‌های خود با خطا‌ها و اشتباه‌های گسترده‌ای روبرو خواهند بود. در واقع نمی‌شود کسی عمل سیاسی داشته باشد و از اشتباه مبرا باشد. آنان که تصور می‌کنند هیچ خطا و اشتباهی نکرده‌اند همچنان در‌‌ همان خطا و اشتباه بسر می‌برند. اکنون همگان به درستی می‌دانند که اصلاحات در راستای تحولات جهانی گام بر می‌دارد. از آنجا که تحولات جهانی منتظر ما نمی‌ایستد تا هر وقت خواستیم خود را با آن تحولات هماهنگ کنیم، تنها راه بازخوانی اصلاحات به عنوان یک حرکت اجتماعی است. من بازخوانی اصلاحات را در چارچوب گفتمان اصلاحات سازنده ارزیابی می‌کنم. از سوی دیگر دولت اعتدال که امروز دولت حاکم کشور محسوب می‌شود را دولت برآمده از گفتمان اصلاح طلبی می‌دانم. چرا که یکی از مشکلات دوران اصلاحات در بیست سال گذشته افراط گرایی‌ها و تندروی‌ها بود که در سال‌های پس از اصلاحات هم در غالب گفتمان اصولگرایی به کشور صدمه وارد کرد. در شرایط فعلی ما نیازمند هماهنگ شدن بیشتر با جهان هستیم و به تعبیری دیگر لازم می‌دانیم با جهان امروز هماهنگ‌تر شویم در این راستا لازم است.

تعریف اصلاحات در شرایط امروز ایران چگونه است؟ شما قائل به تعریف به روز هستید یا معتقدید ما نباید به شرایط منطقه و کشور کاری داشته باشیم؟

قطعا اصلاحات را گفتمانی زنده و پویا می‌دانم. در شرایط فعلی ما نیاز داریم تا به تعریف روشن و مشخصی از اصلاحات دست پیدا کنیم. در شرایط کنونی این امر امکان پذیر نیست، جز تکیه بر شرایط قانونی موجود که امکان عمل سیاسی برای همه جریان‌های خواستار تغییر را فراهم آورد. با توجه به شرایط امروز جهان و ایران، می‌توان اصلاح طلبی را بازخوانی کرد.

با روی کار آمدن دولت روحانی اعتدال هم مطرح شد. برخی می‌گویند نمی‌توان اصلاحات را بازخوانی کرد. معتقدند گفتمان اعتدال امروز مطرح شده است و این گفتمان به روز است و بنابراین نیازی به بازخوانی اصلاحات نداریم. نظر شما چیست؟

اعتدال گفتمان نیست بلکه یک روش است. یک روش و مشی سیاسی، اجتماعی و… امروز ما بیش از هر چیز نیازمند تعریف مشخص و محدود از اصلاح طلبی هستیم، تا شرایط را برای عمل موثر سیاسی فراهم سازیم. بنابراین اصلاحات یعنی تقاضای تغییر، یعنی پاسخ دادن به این تقاضا بر اساس موازین قانونی. در حال حاضر اصلاحات را ایجاد کردن ظرفیت تحول اجتماعی و عینیت بخشیدن به ظرفیت‌های قانون اساسی می‌دانم. بنابراین اصلاح‌طلبی تکلیفی است برای همه کسانی که می‌خواهند در شرایط موجود، با توجه به موازین قانونی برای پیشرفت و توسعه گام بردارند. به نظر من اصلاحات همچنان نیاز جامعه امروز است، بنابراین فارغ از وجود روش اعتدالی دولت‌ها و شخصیت‌ها اصلاحات آنقدر گسترده است که می‌توان همه نیازهای ملی را در آنجای داد. من ادامه اصلاحات را جز با بازخوانی اصلاحات می‌سر نمی‌دانم.