ثبات اقتصادی ایران رو به افزایش است

پس از مذاکرات طولانی مدت و جدی، گروه موسوم به ۱ + ۵(متشکل از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به همراه آلمان) و ایران در نهایت با تمدید ضرب الاجل تعیین شده برای مذاکرات هسته ای تا تاریخ یکم جولای موافقت کردند. این دومین باری است که هر دو طرف بر سر تمدید ضرب الاجل مذاکرات از زمان توافق موقت ماه ژانویه گذشته موسوم به برنامه مشترک کاری با یکدیگر موافقت کرده اند. در این مدت زمان ایران از افزایش سانتریفیوژها و یا شدت بخشیدن به غنی سازی اورانیوم خودداری می کند. در هر دو تمدید، مذاکره کنندگان قصد دارند به اهداف خود در مسیر دستیابی به توافق جامع برسند. با این حال، جای پرسش فراوان است که آیا این هدف دست یافتنی است یا خیر.

به گزارش سرویس بین الملل تدبیر۲۴، گلف نیوز می نویسید: مسئله اصلی مورد مناقشه بر سر ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران است. تهران در حدود ۱۹ هزار سانتریفیوژ در احتیار دارد که نیمی از آن ها هم اکنون در حال غنی سازی اورانیوم هستند. ایران هم چنین دارای زرادخانه ای با بیش از هشت هزار کیلوگرم اورانیوم با غلظت پایین است. امریکا با حمایت شرکایش در گروه ۱ + ۵ مصرانه خواستار موافقت ایران با کاهش شدید ظرفیت غنی سازی اورانیوم است که تاکنون از سوی آن کشور پذیرفته نشده است.

ایران به طور دائمی خواست از بین بردن سانتریفیوژهای خود را رد کرده و حتی درصدد توسعه برنامه هسته ای در آینده نزدیک برآمده است. مقام معظم رهبری ایران نیز همواره تاکید کرده اند که نیاز ایران در حوزه برنامه هسته ای ده برابر بیش از نیازهای کنونی آن کشور است.

نارضایتی های دیگری نیز از موضع طرف غربی وجود داشته است. برای مثال، ایران متعهد شده تا با آژانس بین المللی انرژی اتمی برای تعلیق برخی از فعالیت های هسته ای اش که به طور آشکار می توانند بخشی از برنامه تسلیحاتی مخفیانه باشند همکاری نماید. با این حال، آژانس مدعی شده که ایران تا ضرب الاجل تعیین شده در اواخر آگوست گذشته در ارائه اطلاعات مفید ناموفق بوده است.

پریشانی عظیم

به نظر می رسد تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه سبب شده تا تصمیم گیرندگان ایرانی بر سر موضع خود سرسختی بیش تری نشان دهند. ظهور گروه داعش پریشانی بزرگی را برای دولت اوباما به وجود آورده است. به نظر می رسد مقام معظم رهبری ایران که شاهد توان تاثیرگذار آن کشور در عراق و سوریه است قصد دارند از این موضوع به عنوان ابزاری برای کسب امتیاز از امریکا بهره ببرند. در حوزه اقتصادی نیز حسن روحانی رییس جمهوری ایران به همراه تیم تکنوکرات خود به نظر می رسد موفق شده دستاوردهایی را در این عرصه به ارمغان آورد. طبق جدیدترین ارزیابی ها، اقتصاد ایران در حال رسیدن به ثبات است.

در پایان، روحانی که وعده همکاری با جامعه بین المللی برای پایان دادن به تحریم ها را داده بود با فشار سیاسی داخلی مواجه شد. علیرغم این موضوع، امریکا نباید از ایران انتظار داشته باشد که به توافق و مصالحه زودهنگام مبادرت ورزد. چالش کلیدی هدایت مسیر با یک استراتژی تازه است.

گلف نیوز در ادامه تحلیل خود از وضعیت فعلی مسئله هسته ای می افزاید: واشنگتن ممکن است از ادامه مسیر مذاکرات با ایران همزمان با تشدید احتمالی تحریم ها علیه ایران دور شود چرا که برخی از تندروهای در مجلس نمایندگان امریکا چنین پیشنهادی را مطرح کرده اند. با این حال، چنین دیدگاهی به سختی قابلیت اجرا دارد از آنجایی که مورد حمایت بین المللی قرار نمی گیرد. این موضوع بدان خاطر است که ثبات اقتصادی ایران رو به افزایش است. برخی پیشنهاد می دهند که تنها مسیر دور کردن ایران از اهداف هسته ای اش تشدید فشار اقتصادی و کاربرد قوه قهریه است در حالی که این دیدگاه برآمده از برداشتی نادرست است.

علیرغم چشم انداز فرساینده مذاکرات، خبرهای خوبی نیز وجود دارد. ایران هنوز انگیزه هایی دارد که نشان می دهد خواهان بلند شدن از پای میز مذاکره نیست(به خصوص در صورتی که موج تازه ای تحریم ها علیه آن کشور وضع نشود) و هم چنین در صورت پذیرش مواردی که پیش تر ذکر خواستار مصالحه است. به همین خاطر است که ایران در چارچوب برنامه مشترک حاضر به تمدید مدت زمان مذاکرات شده است.

محدودیت های اضافی

در تبادل با امریکایی ها بر سر اعطای امتیازاتی به ایران چون دسترسی تدریجی ایران به اموال مسدود شده و یا افزایش حداقلی دسترسی ایران به بازارهای جهانی برای صادرات نفت خود، تهران احتمالا با اعمال محدودیت های اضافی بر سر برنامه هسته ای اش موافقت می کند.

به طور خاص، ایران احتمالا با کاهش ذخایر اورانیوم غنی شده با غلظت پایین خود و تعلیق اقدامات آر اند دی در حوزه غنی سازی(که در چارچوب برنامه مشترک کاری پوشش داده نشده اند) موافقت خواهد کرد. این رویکرد نشان می دهد که مذاکره کنندگان نیازمند اثبات این موضوع هستند که پیشرفت مذاکرات می تواند به به نفع هر دو طرف باشد.

افرادی که نسبت به چارچوب برنامه مشترک تردید دارند این گونه استدلال می کند که تمدید آن این فرصت را برای ایران فراهم خواهد کرد تا اثر تحریم ها را خنثی کند با این حال، رفع تدریجی تحریم ها احتمالا سبب تضعیف رژیم تحریمی وضع شده علیه ایران نخواهد شد. چارچوب برنامه مشترک کاری جاری سبب لغو تحریم های موجود نمی شود و احتمالا فشار بر ایران به منظور پذیرش مفاد توافق نامه افزایش خواهد یافت. طرف مقابل با این حربه ایران را وادار به عقب نشینی از مواضع خود می کند که در غیر این صورت با وضع تحریم های تازه ای مواجه خواهد بود. علیرغم سناریوهای جایگزین، چنین رویکردی می تواند باعثخرید زمان بیش تر شود و ایران را در تحت نظارت قرار خواهد داد.

علیرغم آن که این گزینه مطلوب امریکا نیست اما بهترین گزینه موجود پیش روی آن کشور است

منبع: تدبیر۲۴