ایران به مذاکرهکنندگانش ارج مینهد
اراده مستحکم دکتر ظریف و تیم همراهش و اعتقاد به وظیفه محوله از سوی نظام باعثشد در این ۱۴ ماه، هر روز مصممتر از روز قبل و با چهرهیی بشاشتر این مهم را که از حوادثنادر تاریخ معاصر ایران است، جدی گرفته و از همه دانش و تخصص و تجربه بینالمللی خود استفاده کرده تا با زبانی جهانفهم و جهانپسند، حقوق مسلم جمهوری اسلامی ایران را استیفا کنند.
در سالگرد سوم آذر به مناسبت به امضا رسیدن «برنامه عمل مشترک» معروف به تفاهم ژنو فرصتی است که از مذاکرهکنندگان هستهیی ایرانی و شغل پیچیده آنان تحلیلی به عمل آید تا ارزش خدمات آنان روشنتر شد. نزدیک به ۱۴ ماه است تیمی از وزارت امور خارجه با هدایت دکتر محمد جواد ظریف مشغول سختترین مذاکره درباره تخصصیترین موضوع با مذاکرهکنندگانی بارها و بارها نشست و برخاست داشته که به دلیل عضو دایم شورای امنیت بودن و به دلیل داشتن بیشترین سلاح هستهیی جهان، از اعتماد به نفس کافی برخوردار هستند. اما مذاکرهکنندگان ایرانی در مذاکره با اعضای دایم شورای امنیت نسبت به هموار کردن مسیر فعالیتهای صلح آمیز هستهیی ایران موفق از این آزمایش درآمدهاند.
علی خرم دراعتماد نوشت: پنج کشور هستهیی جهان، خود را حافظ امنیت بینالملل معرفی کرده و هر کشوری که بخواهد به مرز توانایی آنان حتی در ابعاد صلحآمیز نزدیک شود، آن را متهم به خطر انداختن همان مقوله امنیت بینالملل میسازند و با ابزار تنبیهی مندرج در مواد ۴۱ و ۴۲ منشور ملل متحد، آن کشور را منزوی کرده و تحت فشار قرار میدهند تا شاید سامانی مجدد یافته و به نظم موجود پایبندی دوباره یابد. جدا از حق و ناحق بودن این سیستم و فارغ از کارایی آنکه ۷۰ سال دوام آورده، مذاکره با چنین گروهی از کشورها که P۵ یا با آلمان گروه ۱ + ۵ نامیده میشوند، کار آسانی نیست زیرا آنها خود را از جانب نظام جهانی محق دانسته و در مذاکره خود را همسطح با بقیه و به ویژه کشور هدف، نمیبینند. همین تفکر غیرهمسطح بودن، کار را بر مذاکرهکنندگان میتواند از نظر روانی مشکل کند. اما مذاکرهکنندگان حرفهیی چنین مرزهای فرضی را نه با توهین و بیادبی، بلکه در کمال رفاقت و صمیمیت و احترام در مینوردند و به محتوای مذاکرات میرسند. مذاکرهکنندگانی که این دوره از مذاکره را به عهده داشتند و به ویژه دکتر ظریف، از مهارتهای گوناگونی برخوردار بودند که بخوبی از عهده این مهم برآمدند. یکی از شرایط اصلی یک مذاکرهکننده موفق، داشتن تسلط بر فضای بینالمللی و شناختن قواعد مسلم و پذیرفته شده آن است تا راه برای یک استدلال منطقی و سنجیده فراهم شود. بیشک اگر قرار است رفع اختلاف بین ایران و اعضای دایم شورای امنیت به نمایندگی از جامعه بینالمللی صورت گیرد، نمیتوان در زمین دیگری بازی کرد. موفقیت دکتر ظریف در این بود که در همان زمین بازی اعضای دایم شورای امنیت با گروه ۱ + ۵ روبهرو شد و با همان قواعد به چانه زنی پرداخت و از این جهت توانست زبان مشترک آنان را در اختیار گیرد. تسلط بر زبان انگلیسی و تسلط بر فرهنگ این قبیل کشورها، فرد مذاکرهکننده را قادر میسازد خیلی زود با مذاکرهکنندگان طرف مقابل(گروه ۱ + ۵) افق مشترک پیدا کند و خواستههای خود را سادهتر مطرح کرده و جا بیندازد. خوشبختانه دکتر ظریف ازجمله دیپلماتهای وزارت خارجه است که زبان انگلیسی فصیح را با لهجه آمریکایی به خوبی بیان میدارد و تاثیرگذار بر مسوولین و افکار عمومی این کشور است. همانطور که گفته شد، موضوع هستهیی و خلع سلاح، یک موضوع کاملا تخصصی و پیچیده در سطح بینالمللی است و تنها معدودی از دیپلماتهای هر کشور میتوانند هر دو وجه حقوقی و فنی آن را به خوبی درک کنند، لذا در هر کشور، گلچینی از دیپلماتهای آن کشور این مهم را بر عهده دارند. بعضا برخی افراد غیرمسلط و غیردیپلمات وارد این عرصه میشوند تا با خیال خود قلهها را فتح کنند، ولی زودهنگام متوجه میشوند ممکن است تنها بر یک بعد از موضوع احاطه داشته باشند و فاقد بسیاری از ابعاد ضروری این شغل هستند، لذا انتخاب یک تیم مجرب از وزارت امور خارجه برای مذاکره تخصصی در سطح بینالمللی، آن هم با اعضای دایم شورای امنیت که با تکیه زدن بر دارندگی سلاحهای هستهیی خود، از نوعی تکبر و غرور برخوردار هستند، کاری بس دشوار و پیچیده است. تیم مذاکرهکننده ایرانی در این میدان خیلی خوب درخشید و از یکسو منافع و امنیت ملی کشور را استیفا کرد و از طرف دیگر دستورالعملها و توصیههای بزرگان نظام را با زبان «لین» و «بین» در سطح بینالمللی مطرح و از آنها دفاع کردند و از وجه دیگر خواستههای مردم که در انتخاب دکتر روحانی متبلور شده بود را عینا به منصه ظهور رساندند. اما این مذاکرهکنندگان به هر میزان که در سطح بینالمللی موفقتر میشدند، در داخل از سوی برخی با گرایشات خاص، بیشتر مورد انتقاد و سرکوب و تحریف قرار میگرفتند. از اولین ورود موفق دکتر ظریف از مذاکرات ژنو که با لنگه کفش این گرایشات روبهرو شد تا سروصداهایی که بعضا در دانشگاهها راه انداختند و سپس همایشهای شعارگونه برای اینکه به اصطلاح توی دل مذاکرهکنندگان را خالی سازند و تا نوشتن مقالات غیرتخصصی و پوپولیستی و اتهام زدن، همه و همه تیرهای زهرآگینی بودند که بر پشت مذاکرهکنندگان اصابت میکرد تا شاید بر اراده آنان برای ادامه کار خللی وارد آید و در نیمه راه، ناموفق برگردند. اما اراده مستحکم دکتر ظریف و تیم همراهش و اعتقاد به وظیفه محوله از سوی نظام باعثشد در این ۱۴ ماه، هر روز مصممتر از روز قبل و با چهرهیی بشاشتر این مهم را که از حوادثنادر تاریخ معاصر ایران است، جدی گرفته و از همه دانش و تخصص و تجربه بینالمللی خود استفاده کرده تا با زبانی جهانفهم و جهانپسند، حقوق مسلم جمهوری اسلامی ایران را استیفا کنند. اکنون در پایان این فصل از تلاشها قرار داریم و مذاکرات، چه به پایان موفقیت آمیز برسند یا نرسند که تصمیم آن با مسوولین ذیربط نظام است ولی وظیفه خطیر مذاکرهکنندگان، ارزشمند بوده و در تاریخ دیپلماسی ایران به ثبت میرسد. بر منوال «لم یشکر المخلوق، لم یشکر الخالق»، مردم شاکر ایران از تلاشها و زحمات بیدریغ مذاکرهکنندگان هستهیی و در راس آن دکتر ظریف، تقدیر و قدردانی میکنند و آرزوی موفقیت برای آنان در این عرصه و سایر عرصههای سیاست خارجی دارند.