مطمئنم که توافق می شود

«با توجه به رصدی که انجام دادیم و اخباری که دریافت کردیم. مطمئن هستیم که توافق جامع در دسترس است. حتی اگر چندروز مذاکرات تمدید شود، از شانس توافق در دسترس نمی کاهد. من به حصول توافق جامع میان ایران و ۵ + ۱ اطمینان کامل دارم» با اطمینان از توافق می گوید کمتر فعال سیاسی ویا حتی دیپلماتی را می توان یافت که از توافق با این اطمنان سخن به میان بیاورد. اما محمد هاشمی چهره شناخته شده سیاسی کشورمان با اطمینان از توافق سخن می گوید وآن را دردسترس ترین حالت ممکن در مذاکرات می داند. او نه این ادعا را با اما و اگر چنان که فعالین سیاسی می گویند همراه کرده است و نه بدون دلیل ادعایش را مطرح می کند. محمد هاشمی در پاسخ به ندای ایرانیان از دلایل توافق حتمی می گوید. محمد هاشمی در دانشگاه برکلی آمریکا تحصیل کرد ودر کنار مسئولیت هایی چون ریاست صداو سیما وعضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام در وزارت خارجه حضوری فعال داشت. مشروح مصاحبه محمد هاشمیبا سایت خبری و تحلیلی ندای ایرانیان در ذیل آمده است:

امروز سوم آذر و روز پایان مهلت مذاکرات درچارچوب توافق ژنو است. شرایط در منطقه و جهان در حال حاضر چگونه تصور می کنید. آیا توافق جامع بر جایگاه جهانی و منطقه ای ایران تاثیر خواهد داشت؟

برای اینکه اهمیت اتفاق در حال رخ دادن را به درستی متوجه شویم، نیاز داریم تا رسانه ها و محافل سیاسی دنیا را رصد کنیم، آنچه امروز می بینیم این است که چشم رسانه های دنیا و یا بهتر بگویم چشم تمام دنیا به مذاکرات هسته ای ما و ۵ + ۱در وین دوخته شده است. شاهد این ادعا اظهار نظرهایی است که این روزها وزرای خارجه و مقامات کشورهای عرب منطقه، همسایگان ما ودیگر کشورهای تاثیر گذار در خصوص توافق جامع هسته ای دارند. این اظهارنظرها نشان می دهد که توافق وین، به هر شکل که باشد نقشه سیاسی خاورمیانه را دچار دگرگونی می کند. پربیراه نیست اگر ادعا کنیم، شرایط بین المللی به واسطه توافق جامع هسته ای تغییر پیدا می کند. حتی روابط بین الملل هم دستخوش تحول عمیقی خواهد شد، به هر حال این تاریخ روابط بین الملل نادر و شاید بگوییوم کم سابقه است. این اولین بار است که دیپلماسی به معنای تمام کلمه بر جنگ و گزینه تقابل به هر شکلی پیروز می شود. از طرفی کشورهای رقیب ایران مانند کشورهای عربی منطقه و دشمنانی مانند اسرائیل، تحول بزرگ رخ داده را با بدبینی می نگرند. چرا که توافق جامع معادلات خاورمیانه را دچار تحولی چشم گیر می کند. بنابراین مسئله ای با این اهمیت در هزاره جدید رخ نداده است. اگر امروز یا روزهای پس از این توافقی صورت بگیرد، قطعا معادلات بین المللی تغییر پیدا می کند. آنچه دستگاه دیپلماسی صورت دادو روشی که در پیش گرفت در یک سال گذشته حقانیت ایران را ثابت کرد.

*شما چطور با اطمینان می گویید که توافق می شود؟! اگر توافق نامه ای امضا نشود وضعیت داخلی و بین المللی چگونه خواهد بود؟

اولا شکست مذاکرات در این مرحله بسیار بعید است. دوطرف اهمیت توافق را در این شرایط درک کرده اند و به این توافق نیاز دارند. ممکن است مذاکرات چند روز یا چند هفته دیگر طول بکشد اما به دلیل نیاز طرفین به توافق و شرایط سیاسی هر کدام از کشورهای مذاکره کننده، امید به توافق جامع بیش از پیش می شود. وقوع یک توافق سیاسی میان ایران و ۵ + ۱، دور از انتظار نیست. اما به هر حال اگر شرایط در خلال مذاکرات دگرگون شود و توافق نامه ای امضا نشود، شرایط دیگر به زمان گذشته یعنی دو سال پیش بازنمی گردد. نه تنها شرایط بین المللی بلکه شرایط داخلی هر کدام از کشورهای شرکت کننده در این مذاکرات به نقطه بدون بازگشت رسیده است. اراده برای انجام توافق، تصمیمی سرنوشت ساز بود که طرفین گرفتند و بدان پایبند مانند، اکنون گونه ای بی بدیل در عرصه دیپلماسی شکل گرفته است که نه تنها روابط خارجی دولت های دخیل در این مذاکرات، بلکه شرایط کنونی بر معادلات داخلی آنان نیز تاثیر گذاشته است. به طور مثال شرایط داخلی کشور ما به زمان پیش از آغاز گفت و گو ها باز نمی گردد. اکنون گفتمان ظریف و همکاران اش الگویی شده است برای فعالین سیاسی داخل ایران. اما نکته مهم تر این است که ایران با حضور درگفت و گو ها و پایفشاری بر توافق؛ حقانیت خود را اثبات کرد، اکنون همگان به خوبی می دانند مسئولیت هر گونه تاخیر در روند مذاکرات با ۵ + ۱ است. ویژگی سوم، حضور فعال ایران در مذاکرات، شکستن جو ایران هراسی است. سال ها غرب تلاش می کرد تا به جامعه بین الملل بفهماند که ایران خطری بالقوه برای صلح و امنیت خاورمیانه است. پافشاری امروز ظریف بر سر میز مذاکره تمام نقشه ها را نقش بر آب کرد و به دنیا فهماند ایران هراسی به پایان راه خود رسیده است.

برخی بر این باورند که توافق جامع بر اقتصاد ایران و شرایط داخلی کشور تاثیر بسزایی خواهد داشت. به نظر شما شرایط ما پس از توافق چگونه خواهد بود؟

اعتماد عمومی در طی ده سال گذشته نسبت به دولت از میان رفته بود. مردم دولت و دولتمردان را کسانی می دانستند که به آنها اطلاعات غلط داده و بیشتر آنچه که عمل کنند حرف می زنند. آنچه مردم در طی سالیان اخیر دیدند تقابل نافرجام ایران با جامعه بین الملل بود. اگر توافقی حاصل شود اعتماد عمومی بازسازی می شود. مردم دولتمردان خود را انسان های کارآمد و دانشمندی می دانند که زبان جامعه بین الملل را به خوبی می فهمند و برای منافع آنها گام برمی دارد. این تعریف درست دولت و فرزانگی است، محمد جواد ظریف تعریف دولت و فرزانگی را به درستی برای جامعه معنی کرد. بنابراین اعتماد عمومی بازسازی خواهد شد. از طرفی این اولین بار است که ایرانیان در سالیان گذشته به درستی طعم تلاش خود را خواهند چشید، فرهنگ مذاکره و گفتمان که همیشه ایرانیان نماد آن بوده اند برای مردم ملموس خواهد شد. بدین ترتیب فرهنگ آرامش و گفت وگو برای اولین بار آن هم توسط دولتمردان، در تاروپود جامعه ایرانی نفوذ خواهد کرد. تاثیر روانی توافق بر بازار و اقتصاد ایران و شوک کوتاه مدتی که اقتصاد ایران از توافق تجربه خواهد کرد. مسئله ای نیست که بتوان به سادگی از آن و بدون توجه به آثار آن رد شد. برخی دوست دارند آثار این مذاکرات را بر شرایط داخلی ایران نبینند اما آنقدر این آثار ملموس است که نمی توان از آن گذر کرد. بالطبع اقتصاد بیمار ایران نیازمند مرهمی است که این مرهم اکنون در دستان ظریف است. اقتصاد ما چه بخواهیم و چه نخواهیم نیازمند شوک است. اکنون شرایط این شوک بزرگ فراهم شده است.

اجازه بدهید واضح بپرسم به عنوان کسی که زمانی در وزارت خارجه بودید، توافق را تا چه حد در دسترس مذاکره کنندگان می دانید؟

مذاکره کنندگان به اندازه ای به امضای توافق جامع نزدیک هستند که نمی توان معیاری برای آن قائل شد. من مطمئن هستم که توافق انجام خواهد شد. ممکن است امروز سوم آذر مذاکرات ادامه پیدا کند، اما اخبار و منابع توافق را برای ما در دسترس به تصویر می کشند. توافق جامع در چند روز آینده و در کوتاه مدت رخ خواهد داد.

چرا چنین تحلیلی ارائه می دهید. تقریبا هیچ فعال سیاسی با این اطمینان از توافق سخن نگفته است. همه از توافق با اما و اگر یاد می کنند؟
با توجه به رصدی که انجام دادیم و اخباری که دریافت کردیم. مطمئن هستیم که توافق جامع در دسترس است. به هر حال ایران تصمیم خود را گرفته و دیشب به گوش مقام غربی رساند. از طرفی دیگر اظهار نظر شخصیت های سیاسی نشان می دهد که مذاکرات مسیر توافق را در پیش گرفته است. حتی اگر سه روز یا چند هفته مذاکرات تمدید شود، از شانس توافق در دسترس نمی کاهد. من به حصول توافق جامع میان ایران و ۵ + ۱ اطمینان کامل دارم. اظهار نظر در مورد تمدید چند ماه مذاکرات بیشتر از هر چیز جنبه احساسی دارد. به هر حال من برنده مذاکرات اخیر را کسانی می دانم که بر میز مذاکرات همیشه تاکید داشتند یکی از این افراد محمد جواد ظریف است.