قدرت‌نمایی «علی آقا» در مقابل «شیخ حسن»

علی آقا هم مانند شیخ حسن، بازی‌های دیپلماتیک و سیاسی را خوب بلد است. او که در عرصه سیاست خارجی مبدع کلماتی همچون «آبنبات» و «در غلتان» است، در عرصه سیاست داخلی نیز نشان داده است، بازیگری ماهر و زبردست است. بسیاری سخنان علی لاریجانی در روز «یکشنبه سیاه» در مقابل اتهامات ریز و درست احمدی نژاد را نمونه بارز سیاست ورزی رئیس مجلس هشتم می‌دانند.

نامه نیوز با این مقدمه نوشت: لاریجانی از وقتی که بر صندلی ریاست قوه مقننه تکیه زد، پنجه در پنجه احمدی نژاد، پرحاشیه ترین روزهای دو قوه مجریه و مقننه را باهم رقم زد تا نشان دهد مردی نیست که در مقابل سیاست‌های یک جانبه احمدی نژاد کوتاه بیاید. رفتار لاریجانی طی سال‌های اخیر به خوبی نشان می‌دهد که او سیاستمداری تعاملی است اما اگر فردی بخواهد از نگاه بالا با او رفتار کند، لاریجانی آرام، تبدیل یه یک سیاستمدار متخاصم و هجومی می‌شود.

زمین بازی لاریجانی دو حالت دارد و شاید نتوان حالت سومی را برای آن متصور شد. لاریجانی اگر ببیند، طرف مقابل به ویژه اگر این طرف «دولت باشد» با او همراه است، تمام تلاش خود را انجام می‌دهند، تا این رابطه حسنه به بهترین شکل ممکن ادامه پیدا کند. اما در حالت دوم اگر طرف مقابل نیت برهم زدن زمین بازی را داشته باشد، لاریجانی تبدیل به سیاستمداری می‌شود که می‌تواند مسیر مستقیم را به مسیر پر پیچ و خم تبدیل کند.

بسیاری از صاحب نظران سیاسی رفتار لاریجانی در قبال دولت روحانی را نشانگر همین معنا می‌دانند. روحانی و لاریجانی طی این یک سال و چندماهی که از دولت تدبیر و امید گذشته است، همکاری خوبی در زمینه‌های مختلف داشته‌اند. همکاری که باعثشده است بسیاری روزهای تلخ «لاریجانی – احمدی نژاد» را فراموش کنند.

رئیس قوه مجریه روحانی و رئیس قوه مقننه یک روحانی زاده، هر دو به ضرورت همکاری در شرایط حساس کشور پی برده‌اند و می‌دانند که بدون هم نمی‌توانند، زمینه موفقیتشان را فراهم کنند.

ماجرای استیضاح وزیر علوم دولت یازدهم نشان داد، که روحانی و لاریجانی در تمام زمینه‌ها نیز نمی‌توانند با لبخند با یکدیگر همراه باشند. بعد از استیضاح فرجی دانا که اتفاقا لاریجانی در آخرین لحظات با بیان اینکه چند معاون خود را تغییر دهید تا مجلس راضی شود، به حمایت از او پرداخت. برخی انتظار داشتند که روحانی برای وزیر جدید نظر لاریجانی را جویا شود و او را در جریان معرفی گزینه مورد نظر خود قرار دهد.

روحانی اما تصمیم خود را گرفته بود و می‌خواست همان روشی که فرجی دانا در وزارت علوم ادامه می‌داد توسط گزینه‌های دیگر نیز ادامه یپدا کند و این یعنی که هیچ احتیاجی به کمک لاریجانی برای معرفی وزیر علوم جدید دولت یازدهم نیست.

مشورت نکردن روحانی با مجلس باعثشد تا لاریجانی، خود را وارد بازی دولت و تندروهای مجلس نکند و اجازه بدهد که این دو در صحن علنی به زورآزمایی در مقابل هم بپردازند. لاریجانی که همیشه در جریان رای اعتمادها و استیضاح‌ها در قامت حامی وزیر و یا وزیر پیشنهادی بر می‌آمد، اینبار در بسیاری از موارد سکوت کرد و حتی پاسخی به نقل قول‌هایی که از جانب او مطرح شد، نداد. الیاس نادران در جریان رای اعتماد به نیلی احمد آبادی گفت که لاریجانی مخالف وزیر پیشنهادی است. لاریجانی اما در آن لحظه پاسخی به این ادعا نکرد و اگر نبود تذکر جعفرآبادی نماینده رشت، لاریجانی هیچ دفاع از خود در این مورد نمی‌کرد. شاید خالی از لطف نباشد که لاریجانی این سخن را به صورت کامل تکذیب نکرد وتنها به گفتن اینکه «آقای نادران رجال الغیب» هستند، اکتفا کرد.

موافقت تنها ۷۹ نماینده با اولین وزیر پیشنهادی روحانی بعد از استیضاح فرجی دانا به خوبی نشان داد که لاریجانی در بازی تازه دولت و مجلس، پرچم بی طرفی بلند کرده است. مجلس نشین‌ها و طرفداران لاریجانی انتظار داشتند که روحانی از ماجرای نیلی درس بگیرد و برای وزیر جدید به سراغ لاریجانی بیاید وبا او مشورت کند اما بازهم این اتفاق نیفتاد تا مشخص شود، روحانی علاقه‌ای به مشورت با مجلس ندارد.

روحانی دست به دست با وزیر تازه معرفی کرده اش یعنی دانش آشتیانی پای به مجلس گذاشت تا شاید اینبار بتواند، وزیر خود را به هیئت دولت ببرد اما روحانی بازهم ناکام ماند تا داستان وزیر علوم دولت یازدهم و نمایندگان مجلس نهم تبدیل به داستان هزارو یک شب سپهر سیاست ایران شود.

لاریجانی در جریان جلسه رای اعتماد سخنی له و یا علیه وزیر پیشنهادی مطرح نکرد بلکه در آخرین لحظات و در پایان نطق آشتیانی، جلسه مجلس را ترک کرد و ریاست جلسه را به ابوترابی سپرد، تا نشان دهد که از شرایط فعلی ناراضی است و البته مطمئن به رای نیاوردن وزیر پیشنهادی دولت روحانی!

تندروهای مجلس اینبار تبدیل به ابزار قدرتمند لاریجانی برای مقابله با دولت بودند. لاریجانی اجازه هرکاری به این جریان سیاسی تندرو در مجلس داد تا آنها رای «نه» بزرگ خود را به وزرای پیشنهادی دولت بدهند و پیام روشن لاریجانی را به روحانی مخابره کنند.

لاریجانی از دولت روحانی همکاری می‌خواهد و البته کمی هم مشورت که به نظر می‌رسد در جریان معرفی فرهادی این مشورت صورت گرفته است. فضای مجلس بعد از معرفی وزیر جدید حکایت از ان دارد که این آخرین حضور روحانی در مجلس برای دفاع از برنامه‌های وزیر پیشنهادی علوم است.

بر فرض درست بودن این تحلیل‌های سیاسی، آینده سیاسی لاریجانی و روحانی به ویژه در جریان مجلس دهم دچار تخولات گسترده‌ای خواهد شد. بسیاری بر این باور هستند که لاریجانی و روحانی در انتخابات مجلس در کنار هم وارد کارزار انتخاب خواهند شد و حتی برخی پا را فراتر از این گذاشتند و اعلام کردند که لاریجانی، رئیس مجلس مطلوب حسن روحانی است.

اتفاقات رای اعتماد به وزرای پیشنهادی علوم، قدرت نمایی لاریجانی در قبال دولت بود. لاریجانی با این رفتار خود به روحانی نشان داد که دوست ندارد احمدی نژاد دیگری را تجربه کند.