۲ ساعت سخنرانی ۸ میلیون تومان!

از قدیم که در کوچه و بازارهای ایران قدم می‌زدید، وعظ، خطابه و سخنرانی به یک‌باره خودنمایی می‌کرد. به ناگزیر به سویی جذب می‌شدید تا طرفی از وجهی که خطابه‌گر منظور نظر دارد، بگیرید. خطابه در تاریخ ما ایرانیان قدمتی طولانی دارد. از وعظ مذهبی در مساجد گرفته تا خطابه‌های پر طمطراق سیاسی. با نگاه گذار به وضعیت وعظ در چند قرن اخیر و نیز با رجوع به نوشته‌های پاریزی در مشروطه ایران مخصوصا به کار بردن عناوین ملک‌المتکلمین خطیب شهید مشروطه و سید جمال‌الدین واعظ متوجه خواهیم شد که تا چه اندازه وعظ و سخنرانی در میان ما ایرانیان از اهمیت برخوردار بوده است.

به گزارش " اقتصادنیوز " خطابه یا خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آنها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آنها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

خطابه با تعریف فوق، یکی از صنعت‌های پنج‌گانه در علم منطق است و با تعریف و کاربردی نزدیک به آن در ادبیات از شیوه‌های بلاغت است.

‌چه در دوران مشروطه و چه در برهه‌های حساس به لحاظ سیاسی پرداخت وجه و هدیه برای وعظ و سخنرانی امری رایج تلقی می‌شد. هر چند میزان پرداخت‌ها به لحاظ تاریخی و در آن برهه‌های تاریخی به طور دقیق مشخص نیست اما این وضعیت برای یک دهه گذشته مبرهن و واضح است به طوری که احمد خورشیدی، دبیرکل جمعیت خدمتگزاران ا نقلاب اسلامی و پدر داماد احمدی‌نژاد به استفاده جریان انحرافی از اموال دولتی اشاره می‌کند و این موضوع را امری مشهود می‌پندارد.

خورشیدی اضافه می‌کند، سخنرانان در سنوات قبلی حتی ۱۰۰هزار تومان هم نمی‌گرفتند، اما در حال حاضر آقایان به هر سخنران حق‌الزحمه ۲۰ میلیونی می‌دهند.

هردقیقه سخنرانی ۲۵۰۰ پوند
البته شاید به دلیل سابقه حاکمیت اقتصاد بازار در کشورهای غربی، موضوع پرداخت پول برای انجام سخنرانی سیاسی قدری راحت‌تر جای باز کرده است، تا جایی‌که دانشگاه بوفالو اعلام کرد: برای سخنرانی هیلاری کلینتون در این دانشگاه دستمزدی ۲۷۵ هزار دلاری به وی خواهد داد.

در همین راستا روزنامه انگلیسی دیلی میل گزارش داده که تونی بلر، نخست وزیر اسبق انگلیس هفته گذشته در مقابل ارائه دو سخنرانی، ۱۵۰ هزار پوند معادل ۲۳۸ هزار دلار دریافت کرده است. هر کدام از این دو سخنرانی ۳۰ دقیقه طول کشیدند. او برای هردقیقه سخنرانی ۲۵۰۰ پوند دریافت می‌کند.

هر چند دریافت مبالغ هنگفت به عنوان دستمزد در بین مقامات پیشین کشورهای غربی موضوع جدیدی نیست اما مبلغی که کلینتون دریافت می‌کند به مراتب بیشتر از میزان دریافتی مقامات سابق دیگر کشورها است. به عنوان مثال گونتر بکشتاین، نخست وزیر پیشین ایالت بایرن برای هر یک ساعت سخنرانی پنج هزار یورو می‌گرفت.

این میزان برای روسای جمهوری پیشین آلمان به ۲۰ تا ۲۵ هزار یورو در ساعت می‌رسد. همچنین یوشکا فیشر، وزیر خارجه اسبق آلمان در ازای هر ساعت سخنرانی ۳۰ هزار یورو به دست می‌آورد.

در این میان گرهارد شرودر، صدراعظم پیشین آلمان با دریافت ۵۰ تا ۷۵ هزار یورو برای هر سخنرانی، گرانترین سخنران آلمانی لقب گرفته است.

قیمت سخنرانی اقتصادی در ایران
سخنرانی‌های اقتصادی مخصوصا در یکی دو دهه گذشته و در نهادهای خصوصی بسیار رونق گرفته است. اتاق‌های بازرگانی در سطح کشور با برنامه‌ریزی گسترده به دعوت اقتصاددانان و چهره‌های معروف خطابه می‌پردازند و بیش از گذشته با این کار سعی در مخاطب‌پروری و افزایش نقش در عرصه اقتصادی – اجتماعی دارند. این در حالیست که با پیگیری برای مطلع شدن از میزان پرداخت‌ها اعداد متفاوتی مطرح می‌شود.

این پرداخت‌ها در برخی مجامع خصوصی از سه میلیون تومان شروع و تا هشت میلیون تومان هم می‌رسد.

میزان پرداخت‌ها در اتاق‌های بازرگانی به نوعی از تنوع هم برخوردار است؛ تا جایی‌که بسیاری از چهره‌های اقتصادی به صورت ثابت هم دریافتی بابت سخنرانی و حضور در جلسات دارند. هر چند به گفته برخی منابع از اتاق‌های ایران، تهران و اصفهان میزان این پرداخت‌ها به چهره بودن و نوع کاری که فرد سخنران ارئه می‌دهد، بستگی دارد اما به نهادی که سخنرانی در آن انجام می‌شود نیز بستگی دارد؛ تا جایی‌که ممکن است آن میزان پرداختی در برخی نهادهای دولتی به ۱۰ میلیون تومان برسد.

به گفته این منابع مطلع از اتاق‌های بازرگانی حداقل سه میلیون و حداکثر هشت میلیون تومان در این اثنا به عنوان هدیه برای میهمانان سخنران اتاق بازرگانی در نظر گرفته می‌شود.

نرخ سخنرانی فرهنگی
سخنرانی فرهنگی اما در این میان شاید از اقبالی به خوبی دیگر بخش‌ها برخوردار نباشد. خطابه گویان این عرصه بر اساس جمع‌آوری میدانی برای سخنرانی خود از ۸۰۰هزار تومان شروع و در نهایت به یک سکه بهار آزادی ختم می‌شود.

این مسائل در کنار پرداخت وجه برای سخنرانی‌ها و مدیحه سرایی‌های مذهبی داستانی‌ است که مصداق بسیاری از کارهای این زمانه ماست. به قولی «هم اینیم و هم آنیم، نه اینیم و نه آنیم». نه‌ می‌دانیم برای سخنرانی کردن چرا پرداخت می‌کنیم، نه به شدت توان رد این موضوع را داریم. به صورت نیم بند طوری رفتار می‌کنیم که هر دو وجه را پوشش دهیم.

از سخنرانی‌های شخصیت‌های بین‌المللی که برای هر دقیقه سخنرانی نزدیک به ۱۰ میلیون تومان دستمزد دریافت می‌کنند که بگذریم، هر سخنران در ایران برای هر ساعت سخنرانی در برخی مجامع خصوصی حداقل یک میلیون تومان و حداکثر هشت میلیون تومان دستمزد دریافت می‌کند.

از مقایسه این رقم با حداقل دستمزد ماهانه ۶۰۸ هزار تومانی در ایران می‌توان دریافت که چه شده و چه بر سر این اقتصاد آمده است. شاید باید بررسی کرد که پول‌هایی که این چنین با سرعت در این عرصه‌ها مبادله می‌شوند از کارآیی مناسبی برخوردارند؟ آیا در جای دیگری این پول‌ها هزینه شود و این وظیفه به دانشگاه محول شود، بهتر نخواهد بود؟