مهم‌ترین ریسک‌های جهان در سال ۲۰۲۵ + اینفوگرافیک
گزارش «ریسک‌های جهانی ۲۰۲۵» به وضوح نشان می‌دهد که جهان در دوره‌ای پیچیده و چالش‌برانگیز قرار دارد.
گزارش «ریسک‌های جهانی ۲۰۲۵» که توسط مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) تهیه شده است، به بررسی جزیی‌تر عوامل ریسک‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، و تحلیل پیامدهای احتمالی پرداخته می‌شود.
این گزارش، بر اساس نظرسنجی از بیش از ۹۰۰ کارشناس جهانی در حوزه‌های مختلف مانند اقتصاد، محیط‌زیست، فناوری و ژئوپلیتیک تدوین شده است. هدف اصلی این گزارش شناسایی و اولویت‌بندی ریسک‌هایی است که جهان در کوتاه‌مدت (۲ سال آینده) و بلندمدت (۱۰ سال آینده) با آن‌ها مواجه خواهد بود. این گزارش همچنین نشان‌دهنده تعامل پیچیده میان ریسک‌های مختلف و تأثیرات متقابل آن‌ها است.
ریسک‌های کوتاه‌مدت (۲ سال آینده)
۱. جنگ و درگیری میان دولت‌ها: افزایش تنش‌ها میان کشورها، به‌ویژه در مناطقی با اهمیت ژئوپلیتیک مانند شرق اروپا، جنوب آسیا و دریای چین جنوبی، از عوامل اصلی این ریسک است. رقابت‌های نظامی و سیاست‌های ملی‌گرایانه برخی کشورها می‌تواند به جنگ‌های منطقه‌ای یا حتی جهانی منجر شود.
۲. انتشار اطلاعات نادرست: اطلاعات گمراه‌کننده، به‌ویژه در فضای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی، یکی از چالش‌های اصلی انسجام اجتماعی در کوتاه‌مدت محسوب می‌شود. این مشکل می‌تواند اعتماد به دولت‌ها، نهادهای عمومی و رسانه‌ها را تضعیف کند.
۳. حوادث شدید آب و هوایی: افزایش تواتر و شدت طوفان‌ها، سیلاب‌ها، موج‌های گرما و خشکسالی‌ها ناشی از تغییرات اقلیمی است. کشورهایی که زیرساخت‌های ضعیفی دارند یا در مناطق مستعد بلایای طبیعی قرار دارند، آسیب‌پذیرتر هستند.
۴. نابرابری اجتماعی: نابرابری اقتصادی، فرهنگی و سیاسی میان گروه‌های مختلف، موجب افزایش تنش‌های داخلی در جوامع می‌شود. اعتراضات اجتماعی و جنبش‌های مردمی می‌توانند ساختارهای سیاسی و اقتصادی را بی‌ثبات کنند.
۵. جنگ سایبری و جاسوسی دیجیتال: افزایش حملات سایبری به زیرساخت‌های حیاتی مانند انرژی، آب و سیستم‌های مالی از دیگر ریسک‌های برجسته است. کشورها و گروه‌های غیردولتی از این ابزارها برای اهداف سیاسی و اقتصادی استفاده می‌کنند.
ریسک‌های بلندمدت (۱۰ سال آینده)
۱. رویدادهای شدید آب و هوایی: همچنان مهم‌ترین تهدید برای دهه آینده محسوب می‌شود. افزایش سطح آب دریاها و تخریب اکوسیستم‌ها پیامدهای بلندمدت این پدیده هستند.
۲. از دست دادن تنوع زیستی: نابودی گونه‌های زیستی و تخریب اکوسیستم‌ها ناشی از فعالیت‌های انسانی، به‌ویژه جنگل‌زدایی و آلودگی، یک تهدید جهانی محسوب می‌شود. این موضوع نه‌تنها حیات‌وحش، بلکه معیشت انسان‌ها را نیز به خطر می‌اندازد.
۳. کمبود منابع طبیعی: افزایش جمعیت و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی می‌تواند به بحران‌های آب، غذا و انرژی منجر شود. رقابت برای دسترسی به منابع حیاتی می‌تواند درگیری‌های جدیدی ایجاد کند.
۴. تغییرات بحرانی در سیستم‌های زمین: این تغییرات شامل ذوب شدن یخ‌های قطبی، اسیدی شدن اقیانوس‌ها و کاهش ذخایر کربن خاک است که می‌توانند به ناپایداری گسترده محیطی منجر شوند.
۵. آلودگی‌های محیطی: آلودگی هوا، آب و خاک که سلامت انسان و طبیعت را تهدید می‌کند، به‌عنوان یک ریسک بلندمدت شناخته شده است.
۶. فشار بر سیستم‌های بهداشت جهانی: پاندمی‌های آینده، بیماری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها و کمبود زیرساخت‌های بهداشتی در برخی کشورها از دیگر ریسک‌های برجسته بلندمدت هستند.
چالش‌های بین‌المللی و پیامدها
۱. بر اساس گزارش، احتمالاً جهان به سمت یک نظم جهانی چندقطبی و تکه‌تکه‌شده حرکت می‌کند. این مسئله همکاری‌های بین‌المللی را دشوارتر خواهد کرد.
۲. همچنین کشورهای در حال توسعه که آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به ریسک‌های اقلیمی و اقتصادی دارند، احتمالاً بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته آسیب خواهند دید.
۳. کاهش اعتماد به دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی می‌تواند موجب بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی شود.
۴. پیشرفت‌های فناوری مانند هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی می‌توانند فرصت‌هایی ایجاد کنند، اما در صورت سوءاستفاده یا توسعه بدون کنترل، به ریسک‌های بزرگی منجر می‌شوند.
جمع‌بندی
گزارش «ریسک‌های جهانی ۲۰۲۵» به وضوح نشان می‌دهد که جهان در دوره‌ای پیچیده و چالش‌برانگیز قرار دارد. تعاملات پیچیده میان ریسک‌های اقلیمی، ژئوپلیتیکی، اقتصادی و اجتماعی نشان‌دهنده ضرورت اقدامات هماهنگ و جهانی برای کاهش اثرات این تهدیدات است. تنها از طریق همکاری‌های مؤثر بین دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی، بخش خصوصی و جوامع مدنی می‌توان آینده‌ای پایدارتر و امن‌تر ساخت.
