شب یلدا ۱۴۰۳ چه روزی است ؟

یکی از قدیمی‌ترین و ماندگارترین جشن‌های ایرانی شب چله یا شب یلدا است که در هر شهر و مردمی با فرهنگ و آئین خود جشن گرفته می‌شود.

تاریخ شب یلدا ۱۴۰۳

تاریخ دقیق شب یلدا در تقویم شمسی برابر با جمعه ۳۰ آذر ۱۴۰۳ است.

تاریخ دقیق شب یلدا در تقویم قمری هم زمان با ۱۸ جمادی‌الثانی ۱۴۴۶ است.

تاریخ دقیق شب یلدا در تقویم میلادی مصادف با ۲۰ دسامبر ۲۰۲۴ است.

واژه یلدا به چه معناست؟

یلدا واژه‌ای سُریانی به معنای زایش و تولد است.

شب یلدا

شب یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود.شبی که تنها یک دقیقه طولانی‌تر از شب‌های دیگر سال است.

شب چله

شب چله همان شب یلدا است. ازآنجاکه فردای این شب، چله بزرگ زمستان آغاز می‌شود به آن شب چله می‌گویند. ایرانیان در قدیم دو موقع از سال را به نام چله می‌شناختند. چله تابستان که از تیر شروع می‌شد و چله زمستان از دی‌ماه. چله‌ها هرکدام به دو دوره تقسیم می‌شدند؛ چله بزرگ و چله کوچک. اول دی‌ماه تا دهم بهمن‌ماه که اوج سرما یخبندان است را چله بزرگ و از دهم بهمن‌ماه تا اول اسفند را چله کوچک می‌نامیدند.

آداب و رسوم شب یلدا

شب یلدا نیز مانند سایر جشن‌های باستانی، آداب و رسوم خاص خودش را دارد.

آتش روشن کردن در یلدا: در باور ایرانیان باستان، آتش نمادی از روشنایی و خورشید بوده و برخی نیز آن را برای رفع نحسی اهریمنان روشن می‌کردند و اعتقاد داشتند که حرارت و شعله‌های آتش شیاطین را دور می‌کند.

قصه‌خوانی و مثل گویی در شب یلدا: در شب یلدا خانواده‌ها دورهم جمع می‌شوند و به شعر و داستان خوانی بزرگ‌ترها گوش فرا می‌دهند. قصه‌هایی غیرواقعی که قهرمان آن‌ها پریان و دیوها و جانوران هستند. این داستان‌ها بسته به فرهنگ هر شهر یا استانی متفاوت است، به‌عنوان‌مثال قصه حسین کرد شبستری در میان آذربایجانی‌ها و داستان‌های شاهنامه در بین خراسانی‌ها رایج است.

فال حافظ و شاهنامه‌خوانی در شب یلدا: شب یلدا با شعر و ادبیات کهن ما گره خورده است. اعضای خانواده دور هم جمع می‌شوند و فال حافظ می‌گیرند. بعداز حافظ نوبت شاهنامه‌خوانی می‌رسد؛ اگر شاهنامه با شیوه نقالی خوانده شود، جذابیتش صدچندان می‌شود. متل‌گویی یکی دیگر از آئین‌های شب یلدا است.

چیدمان سفره شب یلدا: چیدن سفره شب یلدا با انواع خوراکی‌ها و تنقلات یکی از آئین‌های این شب به‌یادماندنی است که شامل آجیل‌های مخصوص و میوه‌هایی همچون انار و هندوانه و دیگر تنقلات است.

خوراکی‌های شب یلدا

هندوانه: این میوه جز نمادهای اصلی یلدا است و تداعی کننده گرمای تابستان در دل زمستان است. هندوانه هم مثل انار میوه مخصوص سفره یلدا است که علاوه بر سرخی نمادی از خورشید است و یادآور گرمای تابستان و حرارت است. باور بر این بوده که اگر مقداری هندوانه در شب چله بخورند؛ در سراسر چله بزرگ و کوچک، از سرما و بیماری در امان خواهند بود. همچنین هندوانه هم مثل انار از میوه‌های پردانه است و نماد برکت و فراوانی است.‌

انار: انار میوه اصلی سفره شب یلدا ست. پیشینیان انار را میوه باروری و برکت می‌دانستند. آن‌ها این معنا را از دانه‌های زیاد آن دریافت می‌کردند. همچنین انار به خاطر رنگ قرمزش نماد شادی و خورشید است. در واقع خوردن انار در شب یلدا به خاطر اعتقاد به تأثیر جادوی سرایتی آن بوده است. یعنی آن‌ها با توسل به انار و خوردن آن برکت را از دانه‌های زیاد آن می‌گرفتند و نیروی باروری را در خود افزایش می‌دادند.ا نار و دانه‌های درخشانش از عناصر جدایی ناپذیر یلدا محسوب می‌شوند.

چغندر: یکی از رسوم گذشته تا به امروز پختن چغندر و استفاده آن به شکل لبو در تزئینات سفره یلدا است که نمادی از برکت و روزی است.

میوه‌های پاییزی: از دیگر میوه‌های سفره یلدا می‌توان انواع میوه‌های پاییزی را نام برد. در گذشته به همراه انار و هندوانه، میوه‌های فصلی را هم در سفره می‌گذاشتند. میوه‌هایی مثل پرتقال و انواع مرکبات، سیب، خرمالو، گلابی و حتی لبو و کدو تنبل می‌توانند جایی در سفره یلدا داشته باشند.

آجیل: یکی از خوراکی‌هایی که در شب یلدا در سفره‌های یلدایی موجود است آجیل شب یلدا است که ترکیب هیجان انگیزی از میوه‌های خشک شده و تنقلات رنگارنگ خواهد بود.

غذاهای شب یلدا: در نقاط مختلف ایران، غذاهای مخصوصی در این شب طبخ و سرو می‌شوند که آش رشته و سبزی پلو با ماهی دو مورد از پرطرفدارترین‌ها هستند.

کادو بردن برای تازه عروس‌ها

تازه عروس‌ها شب یلدا را یکی از خاص‌ترین شب‌ها برای خود می‌دانند چرا که در این شب هدایایی زیبا از طرف خانواده داماد برای تازه عروس‌ها تدارک دیده می‌شود و به نیت مهمانی و شب نشینی به خانه عروس می‌روند و خانواده عروس نیز آماده میزبانی و پذیرایی از خانواده داماد می‌شوند.

لیست هدایای شب یلدایی عروس

میوه‌های متنوع تزئین شده و انواع آجیل در ظروف فانتزی و تزئینی یکی از مهمترین و ثابت‌ترین بخش طبق هدیه است.

کله قند، نقل و نبات و شیرینی‌های متنوع که نماد شیرین کامی و برکت است همیشه در طبق گنجانده می‌شود.

یک قواره پارچه خوش طرح و رنگ

کیف و کفش و لباس زمستانی با سلیقه عروس خانوم

قطعه‌ای طلا نیز داخل هدایای عروس در طبق گذاشته می‌شود.

در صورت تمایل یک جلد دیوان حافظ

در صورت آشنا نبودن با سلیقه عروس هدایای نقدی نیز می‌توان داد.