ورود روزانه ۱۰ میلیون لیتر فاضلاب به رودخانه تلار
حدود دوماه پیش بود که تصاویر سیاه‌شدن آب رودخانه تلار مازندران سروصدای زیادی ایجاد کرد و مشخص شد این سیاهی ناشی از ورود زغال باطله‌های انباشته‌شده حاشیه رودخانه توسط معدن البرز غربی بوده است.
رودخانه تِلار که پاک و زلال از کوه‌های البرز در سوادکوه سرچشمه می‌گیرد از همان شهرهای مبدأ فاضلاب به خوردش می‌دهند و در مسیر رسیدن به دریای مازندران با کوله‌باری سنگین از سپتاژ و فاضلاب خانگی به مقصد می‌رسد.
رودها وقتی دل به دریا می‌سپارند هرچه که در خود دارند پیشکش وسعت آبی می‌کنند، خواه تحفه‌شان زلال و آبزیان باشد خواه زباله و انواع فاضلاب، هرچه که باشد دریا در این دلسپاری رود آن را به جان می‌خرد و اما رود در این مسیر رسیدن رد آبش درگیر خوبی و بدی می‌شود، بدی‌هایی همچون فاضلاب‌های خانگی و انسانی که بزرگ‌ترین دریاچه جهان از حیث دلسپاری رودخانه‌های مازندران به آن مبتلاست.
سرچشمه تِلار از ارتفاعات سوادکوه اگرچه پاک و زلال راهی حیات زیستی می‌شود اما در جریان زندگی‌اش در میان شهرهایی که از آنها می‌گذرد، فاضلاب‌های انسانی و خانگی بلای جان پاکش می‌شوند و در پس صدای خروش حیات آبی این رودخانه، فاضلاب‌های در آمیخته شده تنفس زیستی‌اش را تنگ کرده‌اند.
شهرهای پلسفید و زیراب اولین محیط‌های شهری هستند که تِلار را به سمت دریاچه یا دریای مازندران بدرقه می‌کنند، اولین‌هایی که میزان قابل توجهی فاضلاب‌های خانگی و انسانی را در این بدرقه در کوله‌بار تِلار سنگینی می‌دهند.
ابراهیم فلاحی رئیس اداره محیط زیست شهرستان‌های سوادکوه و سوادکوه شمالی با بیان اینکه در شهرهای زیراب و پلسفید به دلیل شیب زمین، چاه جاذب مناسب نیست، گفت: به دلیل وضعیت توپوگرافی این دو شهر، شیب‌دار بودن و نوع بافت خاک، چاه جاذب برای فاضلاب‌های انسانی یا سپتاژ (لجن حاصل از سپتیک تانک‌ها، چاه فاضلاب یا توالت‌های قابل حمل) و همچنین فاضلاب خانگی مناسب نیست، برخی که چاه جاذب دارند فاضلاب در حیاط پایین دست نشت پیدا کرده و وضعیت نامناسبی ایجاد می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: چند سالی از اداره آبفا پیگیر ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب شهری در سوادکوه هستیم و چندین مکاتبه هم انجام دادیم تا در نهایت در یک سال گذشته آبفا استان بدین منظور سه نقطه برای احداث سیستم تصفیه فاضلاب شهری زیراب، پلسفید و شیرگاه را انتخاب کرد، استعلام هم انجام شده و ما هم موافقت کردیم تا کمکی برای خروج از این وضعیت زیست محیطی باشیم.
فلاحی درباره میزان ورود فاضلاب انسانی به رودخانه تلار در سوادکوه عنوان کرد: باتوجه به بررسی‌هایی که انجام دادیم حدود ۶۰ هزار لیتر فاضلاب انسانی در روز وارد رودخانه می‌شود و باتوجه به جمعیت بیشتر در شهر زیراب تقریبا ۶۰ درصد سپتاژ برای زیراب و بقیه پلسفید است که البته این در حوزه شهری بوده و در حوزه روستایی نیز برخی در پائین دست و کنار رودخانه چاه جاذب دارند و این چاه‌ها نمی‌توانند نفوذ داشته باشند به همین خاطر از طریق خودروهای مخصوص حمل سپتاژ به درون رودخانه می‌ریزند.
رئیس اداره محیط زیست سوادکوه با بیان اینکه برای رفع این مشکلات با پیمانکاری صحبت کردیم تا مدیریت سپتاژ انجام شود، اظهار داشت: این پیمانکار در تنکابن پیمانکاری مدیریت سپتاژ را برعهده گرفت و برای سوادکوه با او صحبت کردیم و قرار شد یا در شهرک صنعتی شورمست و یا یکی از کشتارگاه‌های مرغ شهرستان از این سیستم استفاده کنیم، در تنکابن از سیستم تصفیه فاضلاب کشتارگاه مرغ استفاده شد و موفقیت‌آمیز بود و قرار است با مالک یکی از کشتارگاه‌های مرغ در سوادکوه صحبت کنیم و اگر به توافق برسیم، می‌توانیم سپتاژ را ساماندهی کنیم.
فلاحی یادآور شد: در کارگروهی که در استان تشکیل شده بود یکی از مصوبات مکلف کردن شهرداری‌ها و اداره آبفا برای انتخاب زمین به جهت احداث سیستم تصفیه سپتاژ بود، اما تاکنون از سوی آنها عملی نشد به همین علت ما به عنوان دستگاه ناظر ورود کردیم تا کمک کنیم، پیمانکار آوردیم، صحبت کردیم و صحبت‌های اولیه نوید خوبی برای انجام این کار در شهرستان می‌دهد.
وی درباره میزان آلودگی تلار در بخش فاضلاب‌های خانگی با بیان اینکه بدون در نظر گرفتن جمعیت شناور روزانه تقریباً ۱۰ میلیون لیتر فاضلاب خانگی وارد رودخانه تلار در سوادکوه می‌شود، گفت: اگرچه ممکن است حدود ۳ درصد چاه جاذب داشته باشند اما همه از طریق کانال‌هایی که شهرداری برای آب‌های سطحی تهیه کرده فاضلاب خانگی را وارد رودخانه می‌کنند.
این مسئول افزود: بحث سپتاژ با فاضلاب خانگی فرق دارد و حداقل یک سوم دبی رودخانه تلار در سوادکوه فاضلاب خانگی است، حتی در روستاهایمان نیز فاضلاب‌های خانگی وارد اَنهار می‌شود و این انهار نیز مستقیم وارد رودخانه می‌شوند.
وی درباره تخلفات ناشی از تخلیه سپتاژ به درون رودخانه، اظهار داشت: با بررسی‌هایی که انجام دادیم متوجه شدیم چند نقطه در پلسفید افراد به صورت شبانه با پمپ کوچک فاضلاب‌های انسانی را وارد رودخانه می‌کنند و باوجود بوی تعفن شبانه به دلیل اینکه بقیه هم مبتلابه هستند از هم شکایت نمی‌کنند.
فلاحی تصریح کرد: یک مجتمع ۳۶ واحدی که در مجاورت رودخانه قراد دارد هفته‌ای دوبار با پمپ فاضلاب را وارد رودخانه می‌کرد و ما از آنها شکایت کردیم و پرونده به مرجع قضایی رفته است، مرجع قضایی هم پیگیر شدید این موضوع شد و پمپ‌ها جمع‌آوری شد و با خودروی حمل سپتاژ کار انجام می‌شود اگرچه این خودروها در نقاط دیگر فاضلاب انسانی را وارد رودخانه می‌کنند.
رودخانه تِلار وقتی از سرچشمه اینگونه درگیر فاضلاب‌های خانگی و انسانی می‌شود هرچه جریان رسیدنش به خزر را در شهرهای پیش رو طی می‌کند بر این آلایندگی‌اش افزوده می‌گردد، جریانی که در مسیر محصولات کشاورزی را آلوده، دام‌ها را بیمار و در نهایت تحفه‌ای از ناپاکی را به دریا هدیه می‌دهد، هدیه‌ای ناخوشایند که دریای بسته مازندران ناگزیر به پذیرش آن است.
سیستم مدیریت تصفیه فاضلاب‌های خانگی و انسانی می‌تواند این ناخوشی را از جریان تلار جدا سازد و صفای آبی خزر را جلا بخشد.
