قهر «امید» با مازندران؟

دومین ماه پاییزی هم رو به پایین است و هنوز خبری از درنای امید نیست و قهر این گونه با تالاب های استان مازندران در آستانه دو ساله شدن است.

دومین ماه پاییزی هم رو به پایان است و طبیعت مازندران باید بدون درنا به استقبال زمستان و شب یلدا برود و حذف امید از چرخه و اکوسیسم و زیست بوم حیات وحش مازندران را باید کم کم باور کرد.

رد و نشان امید را در جاه‌های مختلف می‌دهند، گاه می‌گویند در مسیر و خط پروازی آذربایجان است و گاه هم سرزمین‌های سرد سیبری. اما همه منتظر هستند تا یک بار دیگر و حتی برای لحظاتی کوتاه این پرنده نادر و در معرض انقراض را به نظاره نشینند.

امید، تنها بازمانده از جمعیت غربی درنای سیبری است که تا ۱۶ سال قبل با «آرزو» همسرش برای زمستان‌گذرانی به تالاب فریدونکنار در مازندران می‌آمد. پس از شکار یا تلف‌شدن پرنده ماده که هنوز دلیل اصلی ازدست‌رفتن او به‌صورت واضح مشخص نیست، هرساله مسیر چند ۱۰۰ کیلومتری را بال می‌زند و به شمال کشور می‌آید.

تک درنای سیبری به نشان و نمادی برای پاییز و زمستان گردی در تالاب‌های از باران و سرخ رود مبدل شده و انتظار برای دیدن این پرنده نایاب از یک سال گذشت و وارد دو سالگی شده است.

انتظار برای دیدن این پرنده نایاب از یک سال گذشت و وارد دو سالگی شده استآخرین باری که درنای سیبری امید در تالاب‌های مازندران دیده شد به اسفند پارسال برمی‌گردد، آن روزی که امید همراه درنای بلژیکی عزم سفر کرد تا تالاب‌های مازندران را به مقصد سیبری ترک کند.

همه چیز به خوبی پیش می‌رفت پروژه انتقال درنای بلژیکی برای همزیستی با امید که ۱۴ سال به تنهایی پس از مرگ جفتش آرزو به مازندران سفر می‌کرد، به خوبی پیش می‌رفت، این دو درنای فرنگی ۳۴ روز در کنار هم زیست کردند و در نهایت مازندران را به مقصد سیبری ترک کردند.

دو روز از کوچ آنها گذشته بود تا آنکه اهالی بومی از مشاهده یک درنا در اراضی تالابی عباس آباد خبر دادند و پس از چند روز تکذیب و تردید بالاخره تأیید شد درنای بلژیکی از نفس افتاد و از ادامه سفر باز ماند و زندگی ۳۴ روزه این دو یار منجر به جدایی شد.

از آن روز تاکنون درنای بلژیکی در اتاقک لاکچری در اجاکله به تنهایی نگهداری می‌شود تا با آمدن دوباره امید در طبیعت رهاسازی شود. درنای سپید امید ۱۴ سال گذشته همواره تا قبل از نیمه آذر به مازندران سفر می‌کرد و امسال رکورد تأخیر را پشت سرگذرانده است. دیگر نیامدن یک رویداد ساده نیست نگرانی‌ها درباره این پرنده نادر به اوج رسیده و درنای بلژیکی رؤیا از این تأخیر به دل شوره افتاده است.

امسال حال و روز کوچ و مهاجرت پرندگان در پی بارندگی‌ها و آبگیری تالاب‌ها مطلوب شده است اما هنوز شاه دانه، پرندگان یعنی امید برنگشته است و چشم انتظاری برای بازگشت و کوچ این پرنده ادامه دارد.

معاون محیط زیست طبیعی محیط زیست مازندران با اشاره به رشد مهاجرت گونه‌های پرندگان، بارندگی و آبگیری تالاب‌ها را دلیل آن اعلام کرد.

روح الله اسماعیلی با بیان اینکه امسال از نظر بارندگی در شرایط بهتری هستیم و تالاب‌ها در حال آبگیری هستند، افزود: این مسئله سبب شده تا کوچه پرندگان مهاجرت آنان به این زیستگاه‌ها با رشد مواجه باشد.

وی با اظهار اینکه مهاجرت پرندگان آغاز شده است از ورود پیش قراول‌ها شامل چنگرها و خودکاها به تالاب‌های استان خبر داد و گفت: همچنین جمعیت کمی از فلامینگوها نیز کوچ کرده‌اند.

اسماعیلی به عنوان اینکه به دلیل اینکه آبگیری تالاب‌ها در سطح بیشتر و بهتر صورت گرفت شاهد رشد مهاجرت پرندگان هستیم، افزود: انتظار می‌رود که جمعیت بیشتر از پرندگان نسبت به سال گذشته به استان مهاجرت کنند.

منتظر آمدن پرنده نادر درنا هستیم

معاون محیط زیست مازندران درباره درنای سیبری گفت: ما نیز منتظر کوچ و مهاجرت این پرنده نادر به استان هستیم و انتظار داریم که امسال شاهد این مهاجرت باشیم و بتوانیم پروژه همزیستی امید و رؤیا را به سرانجام برسانیم.

سابقه عدم بازگشت امید به تالاب فریدونکنار تنها به پارسال خلاصه نمی‌شود و درمدت ۱۵ سال مهاجرت در یکی از سالهای دهه ۸۰ نیز این اتفاق رخ داد و امید آن سال ترجیح داد زمستان گذرانی اش را در جای دیگر بغیر از این تالاب سپری کند.

درنای امید پنج آبان ۱۴۰۱ برای پانزدهمین سال متوالی در مازندران فرود آمد و در آن سال ۲روز زودتر نسبت به سال گذشته برای زمستانگذرانی به تالاب بین المللی فریدونکنار و سرخرود مهاجرت کرد و موجب خوشحالی علاقه‌مندان به محیط زیست و حیات وحش شد.

پاییز ۱۴۰۰ چهاردهمین سفر امیدِ تنها به مازندران آغاز شد و هفتم آبان در تالاب بین المللی فریدونکنار فرود آمد و یک هفته زودتر وارد مازندران شد تا دوره حدود چهار ماهه حضورش در این استان را بگذراند.

عطاالله کاویان مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه درنای امید طی ۱۵ سال گذشته در بازه زمانی ۳۰ مهر تا ۱۴ آذر به استان سفر و مهاجرت کرده است، افزود: تغییرات اقلیم و شرایط جوی در مهاجرت این گونه پرنده تأثیر دارد و امیدواریم به استان مهاجرت داشته باشد.

ابهام در ماندن رؤیا

دُرنای سیبری که امید از گونه آنهاست و با نام علمی «گروس لئوکوجرانوس Grus leucogeranus» شناخته می‌شود؛ پرنده‌ای در معرض خطر انقراض از خانواده درناهاست که قدی نزدیک به یک و نیم متر دارد و فاصله دو بال آن بیش از ۲ متر است. این درنا بدنی یکدست سفید با پاهای بلند سرخ رنگ دارد و منقار بلند سیاهی روی صورت قرمز رنگ آن نشسته است.

آمدن و یا نیامدن درنای سیبری بحث داغ و روز دوستداران حیات وحش است و این درحالی که پرنده بلژیکی رؤیا نیز بیش از یک سال در اتاقکی در اجاکله نگهداری می‌شود و منتظر آمدن درنای امید است و بی شک نیامدن درنای امید برای دومین سال سبب می‌شود که در زمینه نگهداری و ادامه ماندن درنای بلژیکی در استان تصمیم گیری شود.