آزادی به سبک متا
آیا غولهای رسانه‌های اجتماعی صداهای طرفدار فلسطینی را سانسور می‌کنند؟
فرقی نمی‌کند در کجای این کره‌ی خاکی باشید از آمریکا و اروپا تا هند تا آسیا، همیشه کاربران و فعالانی انتقاد می‌کنند که بزرگ‌ترین پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی جهان، دسترسی به محتوای انتقادی به اسرائیل یا طرفداری از فلسطین و فلسطینی‌ها را محدود می‌کنند.
تازه‌ترین خبر در این باره حذف شبکه اجتماعی سیدحسن خمینی در تیک‌تاک بعد از پست ویدئویی توسط او در ادای احترام به حسن نصرالله بود. این شبکه‌ی اجتماعی ابتدا این ویدئو را به‌دلیل آنچه نقض «قوانین و دستورالعمل‌های» این پلتفرم می‌دانست حذف کرد و بعد به‌کل خود اکانت را مسدود کرد.
به عقیده بسیاری از کارشناسان، اقدامات متا در حذف، سانسور و محدودکردن محتواهای مرتبط با تهاجم اسرائیل به غزه به‌وضوح نشان‌دهنده این موضوع است که معیارهای محتوایی متا بیشتر براساس منافع سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی و هم‌پیمانان آن‌هاست تا براساس اصول بی‌طرفانه. بارها کاربران شبکه‌های اجتماعی این اعتراض را علنی کرده‌اند.
طی سال‌های اخیر کاربران زیادی بوده‌اند که ویدئویی درباره‌ی فلسطین در تیک‌تاک یا اینستاگرام با کلمه «نسل‌کشی» پست کرده‌اند که بعد از افزایش ناگهانی لایک و کامنت‌ها، ناگهان تعامل متوقف شده و در کمال تعجب دیده‌اند که پست آن‌ها هیدن شده است. یک فیلمساز بلژیکی که با این مسئله روبه‌رو شده بود به الجزیره گفت: «فکر کردم که ویوی میلیونی می‌گیرم، اما یک‌دفعه لایک‌ها و کامنت‌ها متوقف شد.»
مدنس یکی از صدها کاربر رسانه‌ی اجتماعی بود که بزرگ‌ترین رسانه‌های اجتماعی جهان ـ فیس‌بوک، اینستاگرام، ایکس، یوتیوب و تیک‌تاک ـ را به سانسور حساب‌های کاربری یا کاهش دسترسی به محتوای طرفدار فلسطین متهم کرده بود، عملی که به‌نام شادوبن شناخته می‌شود؛ یعنی مسدود کردن حساب کاربری افراد در شبکه‌های اجتماعی به‌گونه‌ای‌که صاحبان این حساب‌ها خود متوجه این بلوکه‌شدن نمی‌شوند. این کاربران در عمل هیچ هشداری دریافت نمی‌کنند، در چنین شرایطی اینستاگرام به‌صورت کاملاً نامحسوس و بدون هیچ اخطار و اطلاع قبلی صفحه یا پیج کاربران را از دید دیگران مخفی می‌کند.
حذف خودسرانه‌ی پست‌ها
نویسندگان، کنشگران، روزنامه‌نگاران، فیلمسازان و کاربران زیادی در سراسر جهان بارها گفته‌اند که پست‌های حاوی هشتگ‌هایی چون «FreePalestine» و «IStandWithPalestine» همچنین پیام‌هایی حاوی حمایت از شهروندان فلسطینی که توسط نیروهای اسرائیلی کشته شده باشند، توسط این پلتفرم‌ها پنهان می‌شوند. بعضی از کاربران همچنین اینستاگرام متعلق به متا را به حذف خودسرانه‌ی پست‌هایی که صرفاً به فلسطین اشاره می‌کنند، به‌دلیل نقض «دستورالعمل‌ها» متهم کرده‌اند.
درواقع این کاربران پیام «کامیونیتی گاید لاین» دریافت می‌کنند که این پیغام به این معنی است که محتوای منتشرشده مخالف قوانین وضع‌شده‌ی آن پلتفرم است و باید از اکانت حذف شود. همچنین از زمان شروع جنگ غزه، استوری‌های اینستاگرام بسیاری از کاربران به‌خاطر به اشتراک‌گذاری اطلاعات درباره‌ی اعتراضات در حمایت از فلسطین پنهان (هیدن) شد‌ه‌اند. پیش از این با انتشار پست‌ها و استوری‌های حاوی طرفداری از فلسطین، در کنار بیوگرافی اینستاگرام برخی از این کاربران کلمه‌ی «تروریست» آمده بود که آن‌ها از این موضوع شکایت کردند. البته متا به‌دلیل افزودن کلمه تروریست به حساب‌های طرفدار فلسطین عذرخواهی کرد و گفت که مشکل «به‌طور خلاصه به‌خاطر ترجمه‌های نامناسب عربی» بود که برطرف شده است.
اما مسئله سانسور پست‌های حامی فلسطین و فلسطینی‌ها چیزی است که هیچ‌وقت مسئولان پلتفرم‌ها آن را گردن نمی‌گیرند مثلاً اندی استون، سخنگوی متا سال گذشته کاهش دسترسی به پست‌ها را گردن یک باگ رخ‌داده انداخت و گفت که این باگ روی اکانت‌ها در سراسر جهان تأثیر گذاشته و هیچ ربطی به محتوا ندارد و ما خیلی سریع تا جایی که می‌شد این مشکل را رفع کردیم.
حذف گسترده‌ی محتوای طرفدار فلسطین
در گزارشی که گاردین چندماه قبل نوشته بود در این باره اشاره کرد: «براساس گزارش دیدبان حقوق بشر (HRW)، متا از زمان آغاز درگیری اسرائیل و غزه درگیر سانسور گسترده‌ی محتوای طرفدار فلسطین بوده است. این گزارش ۵۱ صفحه‌ای بیش از هزار مورد را نشان می‌دهد که متا محتوا را حذف کرده است یا حساب‌های کاربری در فیس‌بوک و اینستاگرام را به حالت تعلیق درآورده است.»
دیدبان حقوق بشر شش الگوی اصلی سانسور بیش از حد محتوای طرفدار فلسطین و فلسطینی‌ها را شناسایی کرده است، ازجمله حذف پست‌ها، استوری‌ها و کامنت‌ها، غیرفعال کردن حساب‌ها، محدود کردن تعاملات کاربر برای تعامل با دیگر پست‌ها و شادوبن که باعث کاهش دیدن محتوا می‌شود. این گزارش تأکید می‌کند که این سانسور بر محتوای بیش از ۶۰ کشور، عمدتاً به زبان انگلیسی، تأثیر گذاشته است و شامل ابراز حمایت صلح‌آمیز از فلسطین می‌شود. قابل ذکر است، حتی پست‌های خود دیدبان حقوق بشر که دنبال نمونه‌هایی از سانسور است بهعنوان هرزنامه یا اسپم علامت‌گذاری شدند.
در این گزارش آمده است که سانسور محتوای مرتبط با فلسطین در اینستاگرام و فیس‌بوک گسترده و سیستماتیک است. این نشان می‌دهد که اعمال متناقض متا از سیاست‌هایش منجر به حذف نادرست چنین محتوایی شده است. این گروه مسائل اصلی را اشتباه در اجرا، اتکای بیش از حد به ابزارهای کنترل خودکار و فشار نامناسب دولت که بر تصمیمات حذف محتوا تأثیر می‌گذارد، شناسایی می‌کند.
متا در بیانیه‌ای اذعان کرده بود، اشتباهاتی مرتکب می‌شود که برای مردم «ناامیدکننده» است، اما گفت، این که گفته می‌شود ما عمداً و سیستماتیک صدای خاصی را سرکوب می‌کنیم نادرست است. این ادعا که هزار نمونه، از حجم عظیمی از محتوای پست‌شده در مورد درگیری، دلیلی بر «سانسور سیستمی» است، ممکن است تیتر خوبی باشد. متا گفت، تنها شرکت در جهان است که به‌طور علنی بررسی حقوق بشر را در مورد مسائل مربوط به اسرائیل و فلسطین منتشر کرده است.
سانسور سیستماتیک متا
متا در بیانیه‌ای که چند ماه پیش منتشر کرد، اعلام کرد: «این گزارش واقعیت‌های اجرای خط‌مشی‌های ما را در سرتاسر جهان در یک جنگ به‌سرعت در حال تغییر و به‌شدت دوقطبی‌شده نادیده می‌گیرد و درنتیجه محتوای بیشتری گزارش می‌شود. هدف خط‌مشی‌های ما این است که اطمینان حاصل شود همه می‌توانند با حفظ ایمنی در پلتفرم‌های ما، نظرشان را ابراز کنند.»
گاردین همچنین چند ماه پیش گزارش کرده بود که در جریان نشست آنلاین سالانه‌ی سهامداران متا، گروه‌های حقوق بشری اعتراضاتی را علیه آنچه آن‌ها بهعنوان سانسور سیستماتیک محتوای طرفدار فلسطین در پلتفرم‌های شرکت و نیروی کار آن توصیف می‌کنند، سازماندهی کردند. این اقدام به‌دنبال نامه‌ای بود که توسط نزدیک به ۲۰۰ کارمند متا امضاء شده است و از مارک زاکربرگ مدیرعامل شرکت خواسته شده بود تا به سانسور ادعایی مدافعان داخلی برای حقوق فلسطینیان رسیدگی کند.
کارمندان خواهان شفافیت بیشتر در مورد تعصبات درک‌شده در پلتفرم‌های عمومی بودند. فعالان می‌گویند، پس از سال‌ها ترغیب متا و سایر پلتفرم‌ها برای اعمال انصاف و شفافیت بیشتر در مورد تعدیل محتوا، فشار بر سهامداران مهم است که ممکن است نفوذ بیشتری بر شرکت داشته باشند تا عموم. بااین‌حال همچنان کاربران زیادی در سراسر دنیا هستند که پست‌هایشان به‌دلیل طرفداری از فلسطین و فلسطینان حذف، سانسور یا هیدن می‌شود و در بعضی مواقع پست‌هایشان شادوبن می‌شود.
