دبیر کل جدید ناتو کیست؟

اعضای «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» موسوم به «ناتو» در جریان نشستی در مقر این پیمان نظامی در شهر بروکسل مارک روته، نخست‌وزیر مستعفی هلند را به عنوان رئیس جدید این پیمان نظامی انتخاب کردند. طی ۱۰ سال اخیر، این اولین باری است که دبیرکل ناتو تغییر پیدا می‌کند. استولتنبرگ از اکتبر ۲۰۱۴ تاکنون دبیرکل ناتو بوده و از فردا این مقام به روته خواهد رسید.

در همین راستا خبرگزاری رویترز گزارش داد: «در حال حاضر بسیاری از موارد به این بستگی دارد که روته بتواند در یک ائتلاف ۳۲ عضوی اجماعی ایجاد کند. توانایی ناتو برای محافظت از نزدیک به یک میلیارد نفر تحت حمایت خود نه تنها به قدرت نظامی بلکه به وحدت سیاسی نیز بستگی دارد.» رویترز در ادامه گزارش تاکید کرد: «مارک روته» ۵۷ ساله که ۱۴ سال نخست‌وزیر بود و طولانی‌ترین دوره زمامداری را رقم زد، در صحنه‌های بین‌المللی تجربه زیادی دارد و با اینکه سیاستمداری شخصا آرام و خونگرم بوده اما گاها از منتقدان سرسخت دولت‌های دیگر به‌شمار رفته است.

او در هلند ریاست حزب راست میانه «آزادی برای مردم و دموکراسی» را برعهده داشت و از سال ۲۰۱۰ چهار دولت مختلف در هلند را رهبری کرده است. به او به‌دلیل شخصیت کاریزماتیک و خاص و همچنین آسیب نخوردن از انتقادات لقب «مارک تفلون» داده‌اند. او نه تنها رکورد طولانی‌ترین نخست‌وزیری تاریخ هلند را به خود اختصاص داده که در میان رهبران اروپایی کنونی هم پس از ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، در رتبۀ دوم قرار دارد.

این در حالی است که برخی اعضای ناتو بویژه در کشورهای اروپای شرقی معتقد بودند که این پست باید به شخصی از شرق اروپا داده شود و به همین دلیل در این موضوع محتاط تر عمل کردند، اما آنها نیز درنهایت پشت سر روته ایستادند که منتقد سرسخت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و یکی از متحدان جدی اوکراین محسوب می‌شود.

روته برای حفظ ناتو تنها با ترامپ دست و پنجه نرم نخواهد کرد بلکه در سرتاسر اروپا نیز احزاب راست افراطی بدبین به ناتو و دوستدار پوتین در حال قدرت گیری هستند. بطور مثال فرانسه در آستانه یک انتخابات پارلمانی است که می‌تواند منجر به قدرت گیری بی‌سابقه راست افراطی شود. در هلند نیز حزب راست افراطی «برای آزادی» به رهبری گیرت ویلدرز چالش مشابهی را ایجاد کرده است.

از سوی دیگر روته از حامیان جدی اوکراین است که بر لزوم مقابله با روسیه تأکید ویژه‌ای دارد؛ اما باید دید شرایط تحولات در سیاست‌ داخلی کشورهای عضو در طول ماه‌های آینده چگونه رقم خواهد خورد و تغییر تحولات رهبران چه جهت‌گیری‌های تازه‌ای را در این ائتلاف فراآتلانتیکی شکل می‌دهد.

بسیاری روته را به‌واسطۀ سال‌ها حضور در قدرت در هلند و کار کردن با احزاب مختلف فردی اهل تعامل می‌دانند که توان مذاکره، اقناع و معامله با گروه‌های مختلف را دارد و در نتیجه او را شخصیتی مناسب برای رهبری ناتو به‌ویژه برای دوران آمریکای ترامپ می‌دانند.

چه آنکه ناتو اعلام کرد همچنان یک سوم از اعضای این پیمان، با وجود این که ۱۰ سال پیش این تعهد را پذیرفته بودند، هنوز به آن عمل نکرده‌اند و کشورهای جنوب اروپا (ایتالیا، اسپانیا و پرتغال) از جمله بدترین متخلفان در این باره هستند.

تحلیلگران معتقدند «چالش‌های فراوانی بر سر راه «مارک روته» وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به بازگشت احتمالی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا به کاخ سفید که نسبت به ائتلاف ناتو بدبین است، اشاره کرد.»

از دیگر چالش های رئیس جدید ناتو را مقام پیشین او تشریح کرده است. به گفته ینس ستولتنبرگ، رئیس پیشین ناتو، بازی جنگی کرملین در اولین زمستان این جنگ چنان بود که شبکه برق اوکراین به شدت مورد حمله قرار داد. راه حل این مشکل تقویت سیستم‌های دفاع هوایی اوکراین است که می‌توانند از تامین‌کنندگان انرژی همچنین کارکنان بخش تعمیر و نگهداری که برای تعمیر تأسیسات آسیب‌دیده کار می‌کنند، محافظت کنند.

ناظران سیاسی پیشبینی می کنند «روته در جایگاه جدید خود به عنوان دبیر کل ناتو، تحت فشار اعضای این ائتلاف در شرق اروپا برای محافظت از آنها به بهانه تهدید روسیه خواهد بود. از زمان جنگ روسیه، ناتو تعداد نیروهای خود در اوکراین را به دو برابر افزایش داده و به حدود ۱۰ هزار نیرو رسانده است. ناتو مدعیست که می تواند بسرعت صدها هزار نیروی دیگر را اضافه کند. با این حال، کشورهای شرق اروپا همچنان خواستار نیروها و سلاح های بیشتری از جمله سامانه های دفاعی هستند و از اعضای غربی ناتو می خواهند دارایی های نظامی بیشتری را روانه شرق کنند.»

شبکه ان. بی. سی هم پیش بینی کرد که مارک روته با «چالش حفظ حمایت متحدان از نبرد اوکراین علیه تهاجم روسیه روبرو خواهد شد و در عین حال باید از کشاندن مستقیم ناتو به جنگ با مسکو محافظت کند.»