انسانها به مرور شبیه به اسم خود میشوند؟
پژوهشی جدید نشان میدهد که چهره فرد مطابق با نام او تغییر میکند و این موضوع تأثیر عمیق انتظارات اجتماعی را نشان میدهد. حتی یادگیری ماشینی نیز شباهت قابلتوجهی میان افراد هم نام پیدا کرد و این یافته به خوبی نشان میدهد که سازههای اجتماعی میتوانند ظاهر فیزیکی را در طول زمان تحت تأثیر قرار دهند.
پژوهشهایی که اخیراً توسط چند پروفسور انجام شد، نشان داد که چهره افراد متناسب بانام آنها تکامل پیدا میکند. محققان به دنبال این بودند که تعیین کنند آیا والدین نام کودک را بر اساس آنچه برای ظاهر کودک مناسب به نظر میرسد انتخاب میکنند یا اینکه این فرآیند برعکس است و طول سالها، ظاهر چهره فرد تغییر میکند تا بانامی که برای آنها گذاشته میشود مطابقت پیدا کند.
در این پژوهش از کودکان ۹ تا ۱۰ ساله خواسته شد که چهره بزرگسالان را بانام آنها مطابقت دهند. نتیجه نشان داد که این افراد چهره بزرگسالان را بهدرستی بانام آنها مطابقت دادند و این حد پاسخ درست خیلی بالاتر از آن است که بگوییم شانسی این اتفاق افتاده است. اما وقتی نوبت به نام کودکان رسید، شرکتکنندگان قادر به تطابق دقیق نبودند.
در بخش دیگری از این مطالعه، به سیستم یادگیری ماشین (Machine Learning) دادههای زیادی از تصاویر افراد داده شد. کامپیوتر چهره افراد بانام یکسان را شبیه به هم تشخیص داد درصورتیکه در مورد افراد بانامهای مختلف اینطور نبود. برعکس، در مورد کودکان هیچ شباهت معنیداری پیدا نکرد.
محققان به این نتیجه رسیدند که شباهت بین چهره افراد و نام آنها ناشی از یک پیشگویی خودشکوفایی است. ظاهر چهره در یک دوره زمانی طولانی تغییر میکند تا با کلیشههای اجتماعی مرتبط بانام هماهنگ شود. اینگونه کلیشهها میتوانند به طرق مختلف شکل بگیرند، برای مثال به این دلیل که نام به یک شخصیت معروف مرتبط است یا به دلیل دلالتهای یک نام به کتاب مقدس برخی کلیشهها شکلگرفتهاند.
محققان بر این باورند که این یافته، اهمیت گسترده و تأثیر شگفتانگیزوعمیق انتظارات اجتماعی را نشان میدهد. آنها نشان دادند که سازههای اجتماعی یا ساختار سازی وجود دارند و این چیزی است که آزمایش تجربی آن تاکنون تقریباً غیرممکن بوده است. ساختار اجتماعی آنقدر قوی است که میتواند ظاهر فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
حتی ممکن است این یافتهها نشان دهند که عوامل شخصیتی که بسیار مهمتر از ناماند همچون جنسیت یا قومیت، چطور میتوانند شخصیت افراد را شکل دهند. بااینحال، وقتی نوبت به چهره و نام بچهها میرسید، شرکتکنندگان قادر به ایجاد تداعی دقیق نبودند.
اثر تطبیق چهره و نام برای بزرگسالان مشهود بود، اما حتی برای چهرههای کودکانی که بهطور مصنوعی پیر شده بودند تا شبیه بزرگسالان شوند، این اثر دیده نشد. این نتیجه از نقش حدسی رشد اجتماعی در این اثر پشتیبانی میکند و در کل این یافتهها نشان میدهند که حتی ظاهر صورت ما نیز میتواند تحت تأثیر یک عامل اجتماعی مانند نام ما باشد، که تأثیر قوی انتظارات اجتماعی را نشان میدهد.