نگاهی به چالش بزرگ رئیس‌جمهور در انتخاب وزیر نیرو
یک فعال رسانه ای در یادداشتی به چالش های بزرگ رییس جمهور در انتخاب وزیر نیرو اشاره کرد.
به گزارش ایلنا، شهریار عسگری فعال رسانه با اشاره به چالش های رییس جمهور در انتخاب وزیر نیرو در یادداشتی نوشت:
باید و نبایدها!
در هم تنیده بودن موضوعاتی چون: آب، انرژی، محیط‌زیست، کشاورزی و منابع طبیعی، در تقابل با مباحثی چون: رشد جمعیت، توسعه پایدار، تغییر اقلیم، عدالت اجتماعی، مهاجرت، مدیریت منابع و ... از مهم‌ترین چالش‌ها و دغدغه‌های مردم و مسئولین است. در این بین بحث آب و انرژی در سرزمین خشک و کم‌بارش می‌تواند اولویت برتر در مدیریت کلان کشور باشد. اهمیت این موضوع از آنجاست که بسیاری از جامعه‌شناسان با نگاه تاریخی معتقدند که پیدایش حکومت‌های ابتدایی در ایران، حول محور مدیریت آب بوده است. گواه آن‌که به گفته دکتر زیباکلام در کتاب «ما چگونه ما شدیم!؟» مدیریت تعداد بسیاری سازه‌ها و تاسیسات آبی در ایران نیازمند شکل‌گیری یک سازمان مقتدر جهت توزیع آن است. در نتیجه نیاکان ما با علم به محدودیت منابع آبی در ایران، با نگاهی حاکمیتی، یا به‌قول امروزی‌ها «ملی» به آب، این تمدن بزرگ را دست به دست رساندند. اما در اواسط قرن بیستم به ناگهان این نگاه ملی رنگ باخت و از اولویت اصلی در سیاست‌گذاری کلان کشور به یک حوزه خدماتی (تأمین و توزیع) تنزل یافت. به جرأت می‌توان مدعی شد آنچه امروز در بخش منابع آبی کشور شاهدیم به‌دلیل همین نگاه غلط در «حاکمیت» است.
اما تعریف «نگاه حاکمیتی در منابع آب» چیست؟ با یک تعریف ساده می‌توان عنوان کرد، از آن‌جا که ایران فاقد رودخانه‌های بلند درون سرزمین است، در نتیجه منابع آبی محدودی از دیرباز داشته و خواهد داشت. در نتیجه حاکمیت با درنظر داشتن آبِ دردسترس و قابل استحصال، به توزیع عادلانه آن در بخش‌های شربِ شهری و روستایی، صنعت و کشاورزی اقدام کند. یعنی برنامه‌ای جامع بین حوزه‌ای با ضمانت اجرایی دقیق و نظارت‌های مقتدر، می‌تواند معضل «آب» را مرتفع نماید. اما نگاه کوتاه مدت به این حوزه در کنار مدیریت سیاسی، آسیب‌های فراوانی برجای گذاشته که نگرانی از آینده کشور را دوچندان کرده است. ولی شاید وقت آن رسیده است تا «جراحی بزرگ» در این حوزه هر چه زودتر صورت پذیرد و این مهم تنها از یک تیم مجرب از درون بدنه وزارت نیرو به همراه برنامه‌ای مدون و البته جسورانه با همراهی و حمایت‌های همه‌جانبه میسر باشد.
جراح بزرگ
این روزها بحث‌های بسیاری در خصوص انتخاب وزرا و ترکیب کابینه دکتر پزشکیان مطرح است و از آن‌جا که شخصیت رئیس‌جمهور منتخب به‌عنوان یک سیاست‌مدار باسابقه برای مدیران و مردم شناخته می‌شود، ولیکن وجهه دیگر دکتر پزشکیان یعنی یک «جراح قلب زبده»، این انتظار را در اذهان قوت بخشیده که ایشان بتواند در بسیاری از مشکلات کشور دست به جراحی زند. هر چند این نگاه رؤیایی نباید به بالابردن بدون منطق انتظارات بیانجامد، اما از صحبت‌های ایشان در مناظره می‌توان دریافت که یک جراح خوب کسی است که باتجربه باشد.
هر چند بحث جوان‌گرایی نقل محافل است، ولیکن همان‌طور که سال‌ها پیش از مقام معظم رهبری مطرح شده است؛ جوانی به اندیشه و تفکر است و این مهم در کنار تجربه، تخصص و تعهد می‌تواند در بحث‌های مهم کشور همچون سیاست خارجی، دفاعی و البته اجتماعی منجر به این «جراحی بزرگ» شود. اگر با این پیش‌فرض به حوزه آب و انرژی بنگریم شاید معادله انتخاب وزیر نیرو که از کلیدی‌ترین وزرای کابینه است حل شود. این موضوع زمانی اهمیت خود را نشان می‌دهد که دریابیم تشخیص درست پیش از درمان مهم‌ترین بخش کار است. یک جراح حاذق به تشخیص درست خود شهیر می‌شود و این تشخیص درست قطعا نیازمند تجربه است.
نکته دیگری که می‌بایست در انتخاب وزیر نیرو مدنظر باشد توانایی برقراری گفت‌وگو «درون سازمانی» و «برون سازمانی» باشد. بدنه اصلی وزارت نیرو متشکل از کارشناسان زبده و متخصصانی است که به جمیع مسائل آب واقف و مسلط‌اند و برای بسیاری از معظلات نگاهی علمی دارند. شخص اول وزارت نیرو می‌بایست با برقراری گفت‌وگوی درون سازمانی بتواند قابلیت‌های بالقوه تخصصی را به فعل تبدیل کند. این امر محقق نمی‌شود مگر آن‌که وزیر منتخب نیرو نزد کارشناسان درون سازمان از لحاظ علمی مورد قبول باشد.
دغدغه بعدی وزیر پیشنهادی باید معطوف به ارتباطات «برون سازمانی» باشد. از آن‌جا که بحث آب، خود یک موضوع میان حوزه‌ای است، در نتیجه شخص اول وزارت باید توانایی برقراری گفت‌وگو با حوزه‌های برون سازمانی مرتبط با آب را داشته باشد. دیپلماسی آب، شناخت اقلیم حوضه‌های نه‌گانه آبریز، آگاهی از آبخیزداری منابع طبیعی، حوزه کشاورزی، حوزه مدیریت شهری و ... در بخش آب باید هر چه زودتر و همان هفته اول استقرار وزیر آغاز گردد. همین نگاه در حوزه انرژی و برق هم باید وجود داشته باشد. به همین دلیل باید به وزیر منتخب نیروی دولت چهاردهم عنوان «جراح بزرگ» داد. چرا که بازنگری در بسیاری از این مسائل اجتناب‌ناپذیر است.
به‌طور مثال یکی از مباحث مهم در امر انرژی که در بیشتر کشورهای جهان نیز به آن اهمیت فراوانی قائل هستند؛ بحث ارتباط مستقیم انرژی‌ها یعنی دو مقوله نفت و گاز با برق است. در غالب کشورهای توسعه‌یافته یا در حال توسعه، وزارت انرژی و وزارت آب و محیط‌زیست دو بخش مجزا هستند. ارتباط برق و نفت به‌لحاظ حل مشکل سوخت نیروگاه‌ها در وزارت انرژی ادغام شده‌اند. این مهم برای کشور ما نیز که موضوع کم‌آبی مطرح است می‌تواند تجربه مفیدی باشد. چرا که اغلب کارشناسان معتقدند که تولید بهینه برق در کشور ما که گرم و خشک است و منابع آبی محدودی دارد، می‌بایست چرخه سدها حذف و با توجه به وجود منابع زیاد نفت و گاز، تولید انرژی یکی از این تصمیمات سخت «درون و برون سازمانی» است که نیازمند جراحی بزرگ است. البته باید کسی انتخاب شود که به این ادغام اعتقاد داشته و در عین حال تجربه و توان توجیه و ارائه برنامه دقیق ادغام را داشته باشد. یعنی شخصی که باتجربه ولی با تفکر جوان باید باشد.
پیشنهاد به رئیس‌جمهور!
راه دشوار دکتر پزشکیان در مسیر مدیریت کشور عزیزمان بر کسی پوشیده نیست. او بر سر دوراهی «امیرکبیر بودن» می‌بایست انتخابی سخت کند. امیرکبیر در زمان خود نه در دربار محبوب بود و نه برای مردم آشنا. او دغدغه اصلاح امور با یک جراحی بزرگ در سر می‌پروراند. او تنها به ایران می‌اندیشید و جان خود را در این راه نهاد. او به‌کارش اعتقاد داشت. ایران را دوست می‌داشت و به آن عشق می‌ورزید. برایش ماندن در قدرت اهمیت نداشت و به آیندگان می‌اندیشید. به همین دلیل است که تاریخ چنین قضاوت فاخر و در شأنی از این بزرگ مرد در ذهن دارد.
هر چند نباید با بالابردن توقعات کاذب مسیر رئیس‌جمهور منتخب را غبارآلود کنیم، لیکن از ایشان به تخصص و کارهای ریشه‌ای یا همان جراحی بزرگ به‌جای درمان سرپایی معتقد است، پیشنهاد می‌کنیم تا انتخاب وزیر نیرو را با نگاهی به آیندگان که می‌بایست در سرزمینی آباد زندگی کنند برگزیند و مسیر سیاسی حاکم بر این وزارت مهم را از همین ابتدا قطع کرده و برنامه شخصی را بپذیرد که توانایی این جراحی‌های بزرگ را در حوزه آب و انرژی کشور داشته باشد. شخصی که در کنار تجربه تفکری جوان داشته باشد. مدیری قاطع، متخصص، دارای تفکری نو، شفاف و البته شجاع!
