نگهبان زمین، شبها خورشید را رصد میکند! / او متخصص آبوهوای فضایی است
مایک بتوی، هواشناسی است که تمرکز اصلیاش بر تهدیدات احتمالی ناشی از آبوهوای فضاست و معتقد است که با گذر زمان و پیشرفت علم، پیشبینیها در این زمینه در حال بهتر شدن است.
در ماه می (اردیبهشت) امسال بود که اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا از احتمال وقوع طوفانی خورشیدی برای مدتزمان کوتاهی خبر داد. به نظر میرسید که خوشه غولپیکری از لکههای خورشیدی شعلهور شده و تودههای عظیمی از مواد پرانرژی را مستقیماً به سمت زمین پرتاب کرده است.
البته ساعاتی بعد، این خبر بهصورت هشدار اعلام شد: طوفانی طبقهبندیشده در سطح G۴ (در مقیاس "G" از ۱ تا ۵) در حال وقوع بود. در آخر آن هفته، فعالیتهای خورشیدی شدت بیشتری گرفت و باعث ایجاد شفقهای قطبی شد که مردم را حتی در عرضهای جغرافیایی میانی (حتی در کشور خودمان، ایران) متحیر و مبهوت کرد. در آنسوی میدان، دانشمندان اقلیم فضایی بهصورت شبانهروزی کار میکردند تا اطمینان حاصل کنند که پتانسیل اثرات فاجعهبار، مانند قطعی گسترده برق یا قطعی ارتباط را به حداقل برسانند.
به گفته مایک بتوی، هواشناس و مدیر عملیات مرکز پیشبینی هوای فضایی NOAA، کمبود اطلاعات و دادهها، پیشبینی طوفانهای خورشیدی را دشوار میکند و از همین رو، این آژانس به دنبال تغییر این رویه است.
قرار است در روزهای آتی SpaceX فضاپیمای GOES-U آژانس را که برای نظارت بر تأثیر خورشید بر جو زمین طراحیشده، به فضا پرتاب کند؛ چرا که هنوز هم پیشبینی آبوهوای فضا، چالشی بزرگ برای درک خورشید غیرقابلپیشبینی است.
عملکرد سیستم پیشبینی آبوهوای فضا
دفاتر متعددی در سراسر دنیا از آمریکا تا سوئد، بریتانیا و استرالیا به جمعآوری اطلاعات در این زمینه میپردازند و با مقایسه و به اشتراکگذاری مدلهای پیشبینیشان که کمی با هم متفاوتند، با هم همکاری میکنند.
آبوهوا در فضا مثل آبوهوای زمینی، در ساعتهای طوفانی ابتدا خاموش میشوند و هشدارها زمانی اعلام میشوند که واقعاً مشاهده شده باشد.
کارشناسان با دفتر تحلیل آبوهوای فضایی ماه تا مریخ ناسا که مدلسازی کامپیوتری خورشید را انجام میدهد، به همکاری میپردازند و زمانی که احتمال میرود تا فضانوردان در ایستگاه فضایی بینالمللی در معرض تشعشعات بالقوه قرار گیرند، به گروه تحلیل پرتوهای فضایی ناسا هشدار داده میشود.
آنها درعینحال با کمپانیهای معتبر الکتریکی آمریکایشمالی در تماسند تا مطمئن شوند که شبکه برق، در اتفاقات احتمالی پیشرو، بهروز باشد و این اطلاعات به شرکتهای تابعه در سراسر آمریکا و کانادا ارسال میشود.
ابزارهای نظارت بر فعالیت خورشیدی
تصویرگر فرابنفش خورشیدی موجود در ماهواره GOES-۱۶ ، دمای سطح خورشید را زیر نظر دارد و تحولات لکههای خورشیدی و محیط اطراف را به ما نشان میدهد.
دو ماهواره حیاتی دیگر که در این زمینه فعالیت میکنند، عبارتند از: کاوشگر ترکیب پیشرفته ناسا و رصدخانه آبوهوای فضای عمیق که حدود یکمیلیون و ششصد هزار کیلومتر از زمین فاصلهدارند. این فاصله شاید دور به نظر برسد اما فاصله بین ما و خورشید، تقریباً ۹۳ برابر این فاصله است و پلاسمای جاریشده از خورشید با سرعت بالایی حرکت میکند و تا زمانی که به این ماهوارهها برسد، فقط یک ساعت یا کمتر فرصت داریم تا بدانیم که چیزی قرار است به آنها برسد.
درعینحال سیستمی از مغناطیسسنجها در سراسر زمین پراکندهاند که درواقع حسگرهایی هستند که تغییرات میدان مغناطیسی خورشید را تشخیص میدهند.