جد بزرگ کوسههای سفید پیدا شد
کشف فسیل یک کوسه باستانی که در طول میلیونها سال بطور استثنایی حفظ شده است، نشان میدهد این شکارچی به چه شکل بوده و چرا منقرض شده است.
فسیل کامل یک کوسه عظیم که همزمان با دایناسورها میزیسته، اطلاعات مهمی را در مورد این شکارچی مرموز فاش کرده است، از جمله این که این جانور باستانی یکی از خویشاوندان باستانی کوسه سفید بزرگ امروزی است.
فسیلهای کوسههای گونه پتیکودوس (Ptychodus)، نخستین بار اواسط قرن هجدهم کشف شدند. توصیفات این گونه عمدتاً بر اساس دندانهای آنها بود که تقریباً ۵۵ سانتیمتر طول و ۴۵ سانتیمتر عرض داشتند و برای خرد کردن پوستهها سازگار شده بودند. این بقایا در رسوبات دریایی متعدد مربوط به دوره کرتاسه (۱۴۵ تا ۶۶ میلیون سال پیش) یافت شدند.
محققان در نبود امکان بررسی یک نمونه کاملاً دستنخورده، تا به امروز در مورد شکل احتمالی بدن کوسه بسیار بحث کردهاند. به همین دلیل رومن ولو، محقق ارشد علوم زمین، میگوید: «کشف نمونههای کامل پتیکودوس به راستی هیجانانگیز است، چون یکی از برجستهترین معماها در دیرینشناسی مهرهداران را حل میکند.»
در مطالعهای که چهارشنبه (۲۴ آوریل) در مجله «مجموعه مقالات انجمن سلطنتی» منتشر شد، محققان فسیل کامل کوسه کشفشده در معادن سنگ آهک در نووو لئون، شمال شرقی مکزیک را توصیف کردهاند. شکل کلی آن هنوز به طور کامل حفظ شده بود و شکل بدنش نشان میداد لاکپشت دریایی شکار میکرده که میتواند انقراض آن را در حدود ۷۶ میلیون سال پیش توضیح دهد، چون در حال رقابت با سایر حیوانات بر سر طعمههای مشابه بوده است.
ولو توضیح میدهد که این نمونه بسیار عالی حفظ شده است، چون در یک منطقه آرام و بدون لاشخور قرار داشته. لاشه این حیوانات پیش از اینکه فرصت تجزیه شدن پیدا کند، به سرعت در گل آهکی نرم دفن شده است.
تجزیه و تحلیل فسیلها نشان داد این شکارچی بزرگ متعلق به گروه کوسهسانان است که شامل کوسههای سفید بزرگ، ماکو و کوسهماهی آزاد میشود. طول آن حدود ۱۰ متر بوده و به خاطر دندانهای بزرگ و سایندهاش معروف است که بر خلاف دندانهای کوسههای امروزی است.
اعتقاد بر این است که این کوسههای مرموز، آمونیتهای بزرگ و لاکپشتهای دریایی را میخوردند
اعتقاد بر این بود که پتیکودوس از بیمهرگان بستر دریا (خویشاوندان باستانی صدفها و حلزونها) تغذیه میکرده است. اما فسیلهای جدید این باور را به چالش کشیدند. شکل بدنی این کوسه باستانی حداقل مقاومت را در برابر هوا و آب داشته یعنی یک شکارچی دریایی سریع و چابک بوده است. ولو میگوید: «فسیلهای تازه کشفشده از مکزیک نشان میدهند پتیکودوس شبیه کوسهی پوربیگل بوده، اما با دندانهای آسیابکننده منحصربهفرد.»
اطلاعات جدید، محققان را به این باور رسانده که پتیکودوس، آمونیتهای بزرگ (نوعی سختپوست) و لاکپشتهای دریایی را شکار میکرده است.
ولو میافزاید: «پتیکودوس یک جایگاه اکولوژیکی ویژه در دریاهای کرتاسه پسین را اشغال میکرده، چون تنها کوسه دریایی بوده که برای خوردن طعمههای سختپوست مانند لاکپشتها سازگار شده است. شاید این دلیل از بین رفتن این کوسه حدود ۱۰ میلیون سال قبل از رویداد انقراضی باشد که به دوره کرتاسه پایان داد. در اواخر دوره کرتاسه، این کوسههای بزرگ احتمالاً در رقابت مستقیم با برخی از خزندگان دریایی (موساسورها) بودند که طعمههایشان مشابه بوده است.»