چرا دکمه‌های پیراهن مردانه و زنانه مخالف هم است؟
تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چه دلیلی برای تفاوت در طراحی پیراهن مردانه و زنانه وجود دارد؟ ریشه تاریخی این تفاوت به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد.
پیراهن مردانه و زنانه به شکلی طراحی می‌شوند که یک تفاوت اساسی دارند. این تفاوت ممکن است در نگاه اول به چشم نخورد؛ اما فلسفه آن پیشینه قدیمی دارد. دکمه‌ها در پیراهن مردانه سمت راست دوخته می‌شوند؛ در حالی که روی پیراهن زنانه در سمت چپ قرار می‌گیرند.
این تفاوت مخصوصا زمانی عجیب به نظر می‌رسد که به یاد بیاوریم اغلب انسان‌ها راست دست هستند. همچنین دانشمندان می‌گویند تعداد زنان راست دست از مردان بیشتر است. با این حساب چه پیش آمده که حالا بیش از نیمی از جمعیت جهان باید برای بستن دکمه‌های پیراهن خود از دست غیر غالب کمک بگیرند؟
به نظر می‌رسد که پاسخ این سوال به اندازه پیدایش دکمه پیراهن قدمت داشته باشد. یکی از نظریه‌های اولیه مرتبط می‌گوید دکمه‌های پیراهن مردانه با توجه به احتمال رخداد نبرد با شمشیر در سمت راست دوخته می‌شدند. البته این احتمال که در زندگی مدرن امروزی دیگر وجود ندارد!
نویسنده کتاب A Gentleman’s Wardrobe به نام پاول کرز در این باره به مجله The Guardian گفت: مردان در گذشته شمشیر خود را سمت چپ بدن نگه می‌داشتند تا بتوانند آن را در صورت لزوم با دست راست خود بیرون بکشند. اگر روپوش آن‌ها به صورت راست روی چپ بسته می‌شد، احتمالش وجود داشت که شمشیر در هنگام بیرون آمدن کاملا اتفاقی به لبه لباس گیر کند. به همین خاطر، همه مردان ترجیح می‌دادند روپوشی به تن کنند که لبه چپ آن روی لبه راست قرار می‌گرفت. این سنت در طراحی و دوخت، به عنوان نشانه‌ای مردانه به سایر پوشاک آن‌ها تعمیم پیدا کرد.
این نظریه منطقی به نظر می‌رسد و توجیه می‌کند که چرا دکمه‌ها در پیراهن مردانه سمت راست دوخته می‌شوند؛ اما چه دلیلی برای تفاوت موقعیت دکمه‌ها میان پوشاک مردانه و زنانه وجود دارد؟ ترجیح می‌دادیم یک پاسخ صریح و روشن برای این سوال وجود داشت؛ اما چند نظریه مختلف در این باره مطرح است. در این نظریه‌ها درباره دلایل مختلف ظهور این تفاوت و باقی ماندن آن به عنوان استاندارد طراحی پوشاک صحبت شده.
یکی از این نظریه‌ها با حمایت بسیاری از مورخان بیان می‌کند که دکمه‌های پیراهن زنانه در سمت چپ دوخته می‌شوند تا شخص دیگری بتواند به فرد اصلی در پوشیدن لباس کمک کند. به بیان ساده‌تر، فرد بتواند از مقابل، دکمه‌های پیراهن را ببندد.
بنیان گذار برند پوشاک زنانه الیزابت و کلارک به نام ملانی مور در این باره به Today گفت: دکمه‌ها ابتدا در قرن سیزدهم اختراع شدند و مانند هر تکنولوژی تازه‌ای گران قیمت بودند. خانم‌های ثروتمند آن زمان، خودشان لباس نمی‌پوشیدند و از خدمتکاران برای این کار کمک می‌گرفتند. از آنجا که اغلب افراد راست دست بودند، قرار گرفتن دکمه‌ها در سمت چپ به ندیمه‌ها کمک می‌کرد راحت‌تر بتوانند آن‌ها را روی تن صاحب‌خانه ببندند.
همین طراحی می‌توانست نشانه ثروتمند بودن برای افراد باشد. این حقیقت که دکمه‌های لباس شما در سمت متضاد دوخته می‌شدند، نشان می‌داد شما آن‌قدر پولدار هستید که خدمتکارها لباس را به تنتان می‌پوشانند.
یک تئوری دیگر هم وجود دارد که مبتنی بر اسب سواری شکل گرفته است. در این تئوری گفته می‌شود دکمه‌های پیراهن زنانه سمت چپ دوخته می‌شدند تا وقتی زن‌ها روی زین یک طرفه اسب می‌نشستند، هوا وارد لباسشان نشود.
حالا که قرن‌ها از زمان اختراع و استفاده اولیه از دکمه‌ها گذشته، هنوز معلوم نیست که چرا سنت قبلی پابرجا باقی مانده است. این روزها دیگر مردان از شمشیر استفاده نمی‌کنند، زن‌ها یک‌طرفه روی زین اسب نمی‌نشینند و همه خودشان لباس می‌پوشند و دکمه‌ها را می‌بندند. احتمالی که برای توجیه ادامه این روند وجود دارد، شامل پردازش‌های کارخانه‌ای از سوی سازندگان می‌شود.
یک طراح لباس برند Our Visn به نام ناتالی هیکس به Huffington Post گفت: در قرن نوزدهم میلادی با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی دوخت و دوز، استفاده از دکمه در پوشاک افزایش پیدا کرد. از طرفی سنت اولیه تفاوت در قرارگیری دکمه‌های پیراهن مردانه و زنانه از قرن سیزدهم به بعد همچنان ادامه داشت و هرگز اصلاح نشد. حالا طراحان همه لباس‌های تازه را بر اساس الگوهای قدیمی طراحی می‌کنند.
این تفاوت همچنین ممکن است به وجود پلیس مد در برهه‌ای از زمان ربط داشته باشد.
کلوئه چاپین، تاریخ شناس مد، در این باره به Today گفت: در دهه ۱۸۸۰ مد بود که پوشاک زنانه با الهام از مردانگی طراحی شود. از طرفی هم در برخی مناطق کاملا غیرقانونی بود که خانم‌ها لباس مردانه بپوشند. به همین خاطر، شاید تفاوت در جهت دوخت دکمه‌ها می‌توانست توجیه کند که شما لباس کاملا زنانه تن کرده‌اید.
