اگر موتور سیکلت به سرقت رفت چه کنیم؟

یکی از اولین و زیاد‌ترین جرایمی که از قدیم تا کنون وجود داشته است و افراد درگیر آن بوده اند جرم سرقت است. با توجه به پر تکرار بودن این جرم و حمایت از افراد متضرر از جرم سرقت، قانونگذار در قانون مجازات اسلامی، آن را جرم دانسته و برایش مجازات در نظر گرفته است. سرقت در قانون بر حسب ماهیت به دو دسته تقسیم می‌شود: سرقت حدی و سرقت تعزیری.

مطابق ۲۶۷ ماده قانون مجازات اسلامی سرقت عبارت است از: ربودن مال متعلق به غیر است. در سرقت باید حتما ربودن اتفاق افتاده تا بتوان آن را به عنوان جرم سرقت مدنظر قانون مجازات اسلامی در نظر گرفت. شرایط سرقت در قانون برای این که قابل مجازات باشد به این صورت است که موضوع جرم سرقت، مال یا شی باشد، ارزش پولی داشته باشد، مال منقول باشد یعنی قابل حمل باشد تا سارق یا همان دزد بتواند آن را به تصرف خود در آورد.

مجازات سرقت یا دزدی به دو صورت است حدی و تعزیری. سرقت تعزیری خود به سه صورت ممکن است اتفاق بیفتد: ساده، مشدد و سرقت مخل نظم عمومی.

سرقت که در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی بدین صورت تعریف شده: «سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر.»، یکی از مهم‌ترین جرائم علیه اموال تحت مالکیت اشخاص است که به دو دسته سرقت حدی و سرقت تعزیری تقسیم می‌شود. عناصر اصلی وقوع جرم سرقت شامل عنصر مادی و عنصر معنوی است.

عنصر مادی به معنای انجام عمل دزدی یا سرقت یا ربایش از سوی شخص رباینده است تا به واسطه انجام آن فعل فیزیکی جرم سرقت واقع شود. عنصر معنوی را بدین صورت می‌توان تعریف کرد که: اگر سارق از قبل برای انجام فعل فیزیکی و اقدام به ربایش مال فکر کرده و تصمیم گرفته باشد، به این قصد انجام سرقت سارق، عنصر معنوی جرم می‌گویند. حال با توجه به مواد قانونی که در مورد جرم سرقت و مجازات آن بیان کردیم به شرح سرقت موتور سیکلت با توجه به مواد قانونی می‌پردازیم.

موتور سیکلت از جمله اموال منقول است که قابلیت حمل و نقل و جا به جایی دارد. چون موتور سیکلت‌ها دارای سیستم امنیتی قوی برای جلوگیری از وقوع سرقت نیستند، از جمله وسایل نقلیه‌ای به شمار می‌آیند که به وفور مورد سرقت قرار از جانب سارقین قرار می‌گیرند. حال ممکن است این سوال مطرح شود که سرقت موتور سیکلت حدی است یا تعزیری؟

اگر ربودن موتور سیکلت شرایط سرقت حدی را در ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی جدید را داشته باشد، سرقت موتورسیکلت را می‌توان حدی دانست ودر غیر این صورت تعزیری. این ماده در تعریف سرقت حدی مقرر می‌دارد (سرقت عبارت است ربودن مال دیگری بطور پنهانی) در این ماده ۴ کلمه اصلی بیان شده است ۱) ربودن ۲) مال ۳) دیگری و ۴) بطور پنهانی، با این تعریف جرم سرقت حدی را شکل می‌دهد.

با توجه به این ماده برای این که بتوان سرقت موتور سیکلت را حدی دانست وجود شرایط خاصی لازم است مثل این که: سرقت موتور سیکلت به طور مخفیانه انجام شود و مالک آن متوجه این اتفاق نشود، تعیین ملاک برای مخفیانه بودن سرقت حدی، عرفی می‌باشد. موتور سیکلت باید از حرز یا محل نگهداری خاص خودش مثل پارکینگ، حیاط منزل خارج شود و این که خارج کردن از محل خاص نگهداری همراه با هتک حرز باشد یعنی قفل پارکینگ یا درب حیاط با کلیدی باز و یا شکسته شود.

شرط دیگر سرقت حدی موتور سیکلت این است که موتور به وسیله خود دزد یا با هم دستی دیگری، از حرز یا محل نگهداری اش خارج شود، چون حرز محل مناسب برای نگهداری مال است ویژگی اصلیش آن است که بدون هتک حرز و از بین بردن قفل و بست آن نمی‌توان به مال موجود در حرز دست یافت. سارق موتور سیکلت در تحقق سرقت حدی نباید پدر یا جد پدری صاحب آن باشد همچنین موتور سیکلت نباید از اموال دولتی یا عمومی، وقف شده یا دزدیده شده (یعنی خود موتور سرقت شده از دیگری سرقت نشده باشد و جزء اموال مسروقه نباشد) یا غصبی باشد.

در صورت سرقت موتور به این نحو صاحب موتور می‌بایست از دزد به کلانتری شکایت کند و قبل از اقدام به شکایت او را نبخشیده باشد یا این که سارق قبل از ثابت شدن جرم سرقت، موتور را به مالکش بر نگردانده باشد یا آن را از مالک اصلی نخریده باشد، چون در چنین حالت‌هایی سرقت حدی نخواهد بود. اگر فرد محتاجی به خاطر پرداخت هزینه زندگی به انجام سرقت دست بزند این توجیهی برای حدی نبودن سرقت نخواهد بود. با توجه به تفاسیری که سرقت حدی موتور سیکلت شد اگر سرقت در غیر از این موارد اتفاق بیفتد تعزیری خواهد بود که گفته شد سرقت تعزیری یا ساده است یا مشدد یا مخل نظم عمومی.

مجازات سرقت موتور سیکلت

مجازات سرقت حدی مطابق ماده ۲۷۸ قانون مجازات اسلامی به این شرح است:

(الف) در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن، به نحوی که انگشت شست و کف دست باقی بماند.

ب) در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی به طوری که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.

پ) در مرتبه سوم، حبس ابد می‌باشد.

ت) در مرتبه چهارم، اعدام می‌باشد هر چند سرقت در زندان باشد.

هرگاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت‌های تعزیری می‌شود.

در سرقت حدی که برای بار سوم اتفاق می‌افتد، اگر سارق موتورسیکلت برای بار سوم مرتکب جرم سرقت حدی شده باشد و مجازات او مطابق بند پ ماده ۲۷۸ حبس ابد باشد، اگر سارق موتور سیکلت در زمان اجرای مجازات حبس ابد اقدام به توبه کردن نماید، در صورتی که رهبر، آزادی او را مصلحت بداند، با عفو رهبر، سارق جرم حدی از حبس آزاد خواهد شد یا مجازات سارق به مجازات تعزیری دیگری غیر از حبس ابد حدی تبدیل خواهد شد.

مجازات سرقت تعزیری موتور سیکلت بسته به این که ساده باشد یا مشدد یا بر خلاف نظم عمومی، متفاوت خواهد بود. مطابق ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی مجازات سرقت تعزیری ساده حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال و تا (۷۴)‌ضربه شلاق خواهد بود.

سرقت یا دزدی موتور سیکلت اگر در شب با بالا رفتن از دیوار، شکستن حرز همچنین استفاده از عنوان با لباس مستخدم دولت یا مامور دولتی باشد و سارق از کلید ساختگی استفاده کند یا سرقت همراه با آزار، اذیت یا تهدید به صورت مسلحانه و همراه با چند سارق دیگر باشد همچنین اگر سرقت در مناطق سیل و زلزله زده باشد سرقت تعزیری مشدد خواهد بود.

مجازات سرقت تعزیری مشدد موتور سیکلت اگر این سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق آن مسلح باشد به این صورت است که مرتکب سرقت موتور سیکلت به حبس از ۳ ماه تا ۱۰ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهد شد همچنین اگر سرقت مشدد از نوع سرقت مسلحانه گروهی در شب باشد سارق به حبس از ۵ تا ۱۵ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود.

مجازات تعزیری سرقت موتورسیکلت که مخل نظم عمومی باشد مطابق ماده ۲۷۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عبارت است از:

(سرقتی که فاقد شرایط اجرای حد می‌باشد و موجب اخلال در نظم یا خوف شده یا بیم تجری مرتکب یا دیگران باشد، اگرچه شاکی نداشته یا گذشت نموده باشد، موجب حبس تعزیری از یک تا پنج سال خواهد بود) اطلاق این ماده شامل سرقت‌های تعزیری ساده و مشدد می‌شود.

در سرقت تعزیری مخل نظم عمومی اگرچه شاکی گذشت کرده باشد و یا اصلا شاکی نداشته باشد، باز هم موجب مجازات یک تا پنج سال حبس تعزیری برای سارق موتورسیکلت می‌باشد. در جرم سرقت موتورسیکلت یا وسیله نقلیه برای پس گرفتن مال دزدیده شده نیاز به طرح دعوای مجدد در دادگاه حقوقی مانند خیانت در امانت نیست، قاضی دادگاه کیفری رسیدگی کننده به سرقت موتور سیکلت، به طور خودکار به پس دادن وسیله نقلیه سرقت شده به مالک آن دستور خواهد داد.

اگر موتور سیکلت دزدیده شده مفقود شده باشد و یا از بین رفته باشد به طوری که نتوان به آن دسترسی پیدا کرد و آن را به مالکش باز گرداند، سارق می‌بایست قیمت روز آن موتور سیکلت را به مالک پرداخت کند. حتی اگر قیمت موتور سیکلت زمان سرقت تا موقع پرداخت مبلغ آن به مالک با حکم دادگاه به واسطه نوسان بازار بیشتر هم شده باشد.

نحوه اعلام و پیگیری سرقت موتور سیکلت

با توجه به تمام تعاریفی که از جرم سرقت موتورسیکلت و مجازات آن بیان شد حال در مورد نحوه اعلام سرقت موتورسیکلت می‌توان اینطور نوشت: زمانی که موتور سیکلت به سرقت می‌رود، مالک وسیله نقلیه باید به کلانتری محل وقوع سرقت مراجعه کند در آنجا اقدام به طرح شکایت و تشکیل پرونده نماید تا اداره آگاهی پس از تحقیقات مقدماتی پرونده تشکیل شده را برای تکمیل تحقیقات به دادگستری محل وقوع جرم ارسال می‌کند.

مطابق با ماده ۷۲۲ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی: «چنانچه وسیله موتوری یا پلاک آن سرقت یا مفقود شود، شخصی که وسیله در اختیار و تصرف او بوده است اعم از آن که مالک بوده یا نبوده پس از اطلاع مکلف است بلافاصله مراتب را به نزدیک‌ترین مرکز نیروی انتظامی اعلام نماید، متخلف از این ماده به جزای نقدی از پانصد هزار تا یک میلیون ریال محکوم خواهد شد»

برای پیگیری سریع موتور سیکلت دزدیده شده می‌توان علاوه بر مراجعه به پلیس و کلانتری برای اعلام سرقت موتور، ضمیمه شکایت تنظیمی که در کلانتری نوشته می‌شود، می‌توان جهت پیگیری سریع‌تر سرقت و پیدا شدن موتور سرقتی به دوربین‌های مدار بسته محل وقوع سرقت اشاره کرد البته اگر دوربینی در آن محل نصب باشد. تا پلیس با بررسی کردن آن بتواند به سر نخ‌هایی برای یافتن سارق دست پیدا کند.

برای جلوگیری از سرقت وسیله نقلیه مخصوصا موتورسیکلت که دزدیدن و حمل و نقل آن کار راحتی است می‌توان از دستگاه جی پی اس استفاده کرد. ردیاب یا همان جی پی اس یک دستگاه امنیتی است که در موارد زیادی می‌تواند کاربری و مفید باشد مانند این که ردیاب یا جی پی اس را می‌توان برای محافظت بچه‌ها و افراد سالخورده به آن‌ها وصل کرد. همچنین از این وسیله برای تامین امنیت انواع وسایل نقلیه اعم از موتور سیکلت و پیشگیری از سرقت آن استفاده می‌شود.

زمانی که جی پی اس به وسیله مورد نظر شما چه انسان چه وسیله نقلیه یا هر وسیله مهمی که قابل جا به جایی و دزدیدن است وصل باشد، در صورت سرقت به راحتی می‌تونید به اطلاعات مکانی مال یا شخص ربوده شده دست پیدا کنید. اتصال جی پی اس به موتور سیکلت برای جلوگیری از سرقت موتور بسیار کار آمد خواهد بود.

از جمله راه دیگری که علاوه بر اعلام سرقت به پلیس برای پیگیری موتور سیکلت سرقتی وجود دارد می‌توان به سامانه پست یافته اشاره کرد. برای استعلام موتور سیکلت سرقتی می‌توان از طریق سامانه "پست یافته" اقدام به جست و جو و و پیگیری کرد. برای استفاده از این سامانه ابتدا باید دزدیده شدن موتور سیکلت را به پلیس اطلاع دهید بعد از انجام این کار شما حال شما می‌توانید از طریق اینترنت سرقت موتور سیکلت را پیگیری کنید.

منبع : خبرگزاری میزان