هومکا؛ استارتاپی با ایده‌ای نو در خدمات سلامت
اواخر سال 98 استارتاپ "هومکا" فعالیت خود را با تمرکز در حوزه مراقبت از سالمندان شروع کرد، اما شروع ویروس کرونا در جهان و نفوذ آن به کشور، باعث شد که تمامی فعالیت صنعت سلامت تحت تاثیر قرار بگیرد. اینجا بود که داستان "هومکا" تغییر کرد. نیاز روزافزون به آزمایش های تشخیصی و مراقبت های مربوط به بیماری کرونا در کشور و شرایط قرنطینه و موج‌های مکرر کرونا، مدیران "هومکا" را بر این داشت تا با استفاده از زیرساخت‌های خود از فرصت پیش آمده استفاده کنند و خدمات نوین سلامت را در جامعه به نام آزمایش در منزل ارائه کنند. این خدمات با استقبال خوبی روبرو شد و هومکا به عنوان یک کسب‌وکار نوپا رشد خوبی را در بازار تجربه کرد و توانست خود را به عنوان یک استارتاپ موفق در اکوسیستم سلامت و استارتاپی معرفی کند.
از این رو گفتگویی داشتیم با جناب آقای دکتر احمد طاهرخانی، مدیر عامل و یکی از بنیان‌گذاران مجموعه "هومکا"، تا با داستان شکل‌گیری این استارتاپ بیشتر آشنا شویم و از چشم‌انداز‌های آینده آن با خبر شویم. با ما در این گفتگو همراه باشید.
آقای طاهرخانی لطفا خودتان را معرفی کنید. چطور شد که به حوزه کارآفرینی علاقه‌مند شدید؟
من احمد طاهرخانی کدخدایی متولد ۱۳۶۹ هستم. از سال ۸۷ تحصیلاتم را در رشته مهندسی صنایع در دانشگاه صنعتی شریف شروع کردم و در همان دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد در رشته مهندسی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی فارغ التحصیل شدم. البته این پایان دوران تحصیل من نبود و دوره دکتری خود را در دانشگاه علم و صنعت در رشته سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی نیز به پایان رساندم.
در کنار تحصیل از سال ۹۱ در بازار کار نیز فعالیت داشتم و در ۵ سال ابتدایی، تمرکز کاری من بر روی بحث بهبود فرایندها و سازمان‌دهی بود. موضوعی که قرابت زیادی با رشته و تحصیلات دانشگاهی من داشت.
اواخر سال ۹۵ به واسطه علاقه‌ای که به حوزه کارآفرینی داشتم، وارد اکوسیستم استارتاپی شدم. در این راستا با آقای دکتر حامد تاج‌الدین مدیرعامل استارتاپ "آچاره" آشنا شدم و به عنوان مشاور در کنار این استارتاپ قرار گرفتم. تا سال ۹۸ افتخار همکاری با این مجموعه را داشتم و در کنار این استارتاپ و پروژه‌‌های استارتاپی دیگری که داشتیم، کسب تجربه کردم. اما همیشه رویای راه‌اندازی استارتاپ خودم را داشتم.
تا اینکه از سال ۹۷ با ایده توریسم سلامت، کسب‌وکاری را شروع کردیم، اما متاسفانه به دلایل مختلف مثل اتفاقاتی که در سال ۹۸ در کشور رخ داد و پاندمی کرونا که عملا ورود توریسم را به کشور تقریبا به صفر رساند، محصولی را که آماده کرده بودیم، کنار گذاشتیم و از اینجا داستان "هومکا" شروع شد. از این رو برای اینکه تمرکز کامل بر هومکا داشته باشم، از تمامی مجموعه‌های قبلی جدا شدم.
از "هومکا" بیشتر بگوید، چطور این استارتاپ راه افتاد و با چه هدفی این استارتاپ شکل گرفت؟
"هومکا" را با محمد علایی‌زاده و محمدعلی عبدالعلی‌زاده راه‌اندازی کردیم. هدف اولیه ما از راه‌اندازی این استارتاپ تمرکز روی مراقبت از سالمندان بود. چون تقاضای بالایی برای این خدمات وجود دارد و پیش‌بینی ما از آینده این بود که با توجه به پیری جمعیت، تقاضا روز به روز بیشتر و بیشتر هم می‌شود. علاوه بر این، نبود یک تامین کننده با خدمات خوب در این حوزه، فرصت مناسبی برای ورود به این بازار بود، زیرا همانطور که شاهد هستید، خدمات در این حوزه به شکل سنتی ارائه می‌شود. بنابراین ما فکر کردیم که در این حوزه می‌توانیم ارزش‌آفرینی کنیم.
اواخر سال ۹۸ که استارت "هومکا" زده شد، کار را با فرض ارائه خدمات در حوزه مراقبت از سالمندان شروع کردیم، اما شروع ویروس کرونا در جهان و وارد شدن آن به کشور، کل فعالیت صنعت سلامت را تحت تاثیر خود قرار داد و تمامی مراکز درمانی و بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها تحت شعاع این ویروس و بیماری قرار گرفتند.
ویروس کرونا چگونه مسیر "هومکا" را تغییر داد؟
ویروس کرونا در فروردین و اردیبهشت سال ۹۹ شدت گرفت و ما متوجه شدیم که نیاز بازار تغییر کرده است. با توجه به این که ما هم در حوزه خدمات سلامت در محل در حال فعالیت بودیم، دیدیم که افراد زیادی نیاز دارند خدمات مرتبط با این بیماری را در منزل دریافت کنند. پس کرونا بیشتر از سایر خدمات، حتی خدمت مراقبت از سالمندان، در اولویت کاری ما قرار گرفت. با افزایش تقاضا تصمیم گرفتیم که تمرکز اصلی خود را روی خدمات مربوط به کرونا که عمدتا گرفتن تست کرونا در منزل بود، قرار دهیم.
ما تقریبا تا شهریور و مهر ۹۹ همچنان در کنار تست کرونا روی مارکتینگ خدمات دیگر هم کار می‌کردیم، اما با اوج گرفتن کرونا و موج‌های دوم و سوم، تصمیم گرفتیم که کاملا روی تست کرونا تمرکز کنیم و تلاش کردیم "هومکا" را به عنوان یک ارائه‌دهنده خدمات در حوزه آزمایش‌های تشخیصی معرفی کنیم. که طبیعتا تست کرونا به واسطه شرایط کشور اولویت بیشتری داشت.
این شد که تصمیم گرفتیم آینده "هومکا" را روی آزمایش‌های تشخیصی برنامه‌ریزی کنیم و تا زمانی که موج‌های کرونا پی در پی وجود داشتند، عمده تمرکز را بر روی کرونا بگذاریم که این باعث شد رشد خیلی خوبی داشته باشیم و اواخر سال ۹۹ به عنوان رتبه اول ارائه‌دهنده خدمات با کیفیت در این حوزه در اکوسیستم استارتاپی و سلامت شناخته شدیم.
همان زمان برنامه‌ریزی کردیم که بعد از کرونا، انجام انواع آزمایش‌های خون در منزل را اولویت قرار دهیم و حداقل تا یک سال اول، روی سایر خدمات، مانند تزریقات، اعزام پزشک و فیزیوتراپی تمرکز نکنیم. از این رو تصمیم گرفتیم زیرساخت‌های انجام آزمایش خون را از همان اواسط سال ۹۹ فراهم کنیم و طبق همین برنامه عمل کردیم.
بازار "هومکا" را در آینده به چه صورتی پیش‌بینی می‌کنید؟ خدمات خود را فقط در حد مشتریان سایت می‌دانید یا برنامه دیگری برای توسعه بازار "هومکا" دارید؟
ما برای ورود به بازار راه‌های مختلفی پیش‌رو داریم، اول اینکه به صورت B2C فعالیت کنیم، یعنی کاربران به صورت مستقیم و از روش‌های مختلف مثل سایت، تبلیغات، شبکه‌های اجتماعی و ... با ما ارتباط بگیرند. روش دیگر، همکاری با سایر استارتاپ‌های حوزه سلامت دیجیتال است؛ به این صورت که ما یک شریک تجاری برای تامین‌کننده خدمات باشیم. در واقع کنار سایر سازمان‌ها و استارتاپ‌ها که در زنجیره ارائه خدمت به بیماران در حال فعالیت هستندر(مانند استارتاپ‌های حوزه مشاوره آنلاین، نسخه‌نویسی و …) قرار بگیریم و اگر جایی کاربر یا بیمار به خدمات آزمایشگاهی یا سایر خدمات سلامت در محل نیاز داشت، ما این خدمات را به این عزیزان ارائه کنیم.
ما برای ورود به بازار به هر دو روش در حال فعالیت هستیم. کمپین‌هایی را اجرا کردیم و به صورت موازی با مجموعه‌های مختلفی هم مذاکراتی در خصوص همکاری تجاری داشتیم و توانستیم به نتایجی برسیم. امیدواریم در آینده نه چندان دور، بتوانیم به عنوان یک تامین‌کننده، نیازهای بیماران و کاربران این همکاران را پوشش دهیم.
هر استارتاپ موفقی برای رشد هرچه بیشتر نیاز به منابع مالی دارد، "هومکا" چطور توانسته این منابع مالی را با توجه به شرایط خوبی که در بازار داشت، تامین کند؟
با توجه به این که می‌دانستیم مشکل کرونا زمانی برطرف می‌شود و هدف اصلی هومکا ارائه خدمات آزمایش تشخیصی در محل بود، سعی کردیم در کنار ارائه خدمات مربوط به کرونا، زیرساخت‌های انجام آزمایش‌های خون در منزل را نیز فراهم کنیم و به مرور این پروسه را کامل کردیم.
برای این کار نیاز به سرمایه داشتیم، پس به دنبال جذب سرمایه رفتیم. در همین راستا، از اوایل سال ۱۴۰۰ مذاکرات با چند سرمایه‌گذار را شروع کردیم و به دلیل رشد خوبی که در سال ۹۹ داشتیم و نگاه درست تیم استراتژی ما، توانستیم موافقت دو سرمایه‌گذار را بگیریم.
مجموعه "مکس" که یکی از سرمایه‌گذاران ما است، تا الان بر روی استارتاپ‌های موفقی مثل مجموعه "ازکی" ، "خودرو ۴۵" و چند استارتاپ دیگر سرمایه‌گذاری کرده است. دیگر سرمایه‌گذار "هومکا"، مجموعه مدیریت سرمایه "لیان" هست. این گروه استارتاپ دکتردکتر را در اختیار دارد و به عنوان یک سرمایه گذار جدی در حوزه سلامت شناخته می شود که وابسته به گروه داروسازی عبیدی و کوبل دارو است.
سرمایه‌گذاری این دو مجموعه بر روی "هومکا" تقریبا تا مهر ماه سال ۱۴۰۰ نهایی شد و توانستیم تمرکز اصلی خود را بر روی بحث آزمایش خون در منزل قرار بدهیم.
از زمانی که تمرکزمان را بر انجام خدمت آزمایش خون در منزل گذاشتیم (یعنی زمستان سال ۱۴۰۰) تا به امروز که چیزی حدود ۶ الی ۷ ماه گذشته، رشدی ۱۵ برابری را تجربه کرده‌ایم.
خوب از رشد صحبت شد، در حوزه منابع انسانی، این پیشرفت چه تاثیری بر میزان جذب نیرو برای مجموعه داشته است، و چه تغییراتی در این زمینه داشتید؟
همانطور که قبلا گفتم اواخر ۹۸ و اوایل ۹۹ کار را با تیم ۴ نفره شروع کردیم که هسته اصلی ما تا به امروز هستند. خوشبختانه امروز حدود ۵۰ نفر نیروی با انگیزه و خلاق در شرکت داریم. زمانی که تازه شروع کرده بودیم، تنها می‌توانستیم روزانه ۱۵ الی ۲۰ تست انجام دهیم و با ۳ الی ۴ متخصص این حوزه ارتباط داشتیم. با شیوع کرونا و نیاز روزافزون کشور به این تست‌ها، با تمرکز بر این موضوع توانستیم ظرفیت را افزایش دهیم و ۴۰۰ تست در روز را با همکاری ۵۰ نمونه‌گیر در سطح شهر تهران و کرج انجام دهیم.
از زمستان ۱۴۰۰ که تمرکز را بر روی موضوع آزمایش در محل قرار دادیم و با بهبود وضعیت اپیدمی کرونا، توانستیم چیزی حدود ۲۸۰ متخصص نمونه‌گیر در شهرهای تهران و کرج و حومه آنها را به مجموعه اضافه کنیم.
در زمینه بهبود کیفیت، نظارت بر خدمات و آموزش نیرو‌ها چه کارهایی صورت گرفته است؟
ما تجربیات خوبی قبل از "هومکا" در زمینه ارائه خدمات در محل داشتیم و از چالش ارائه خدمات با کیفیت آگاه بودیم؛ به همین دلیل از ابتدا بر روی ایجاد تجربه خوب کاربر تمرکز کردیم. تجربه کاربر از عوامل زیادی تاثیر می‌پذیرد و از زمانی که کاربر با ما از طریق فرم درون سایت تماس برقرار می‌کند شروع می‌شود و تا زمان قرار گرفتن نتیجه آزمایش در حساب کاربری‌اش ادامه دارد. ما سعی کردیم در همه‌ی این مراحل کیفیت تجربه را برای کاربرانمان به بیشترین حد ممکن برسانیم.
دو عامل مهم موثر بر تجربه کاربر، کیفیت آزمایشگاه‌ها و کیفیت ارائه خدمات توسط متخصص نمونه‌گیر ما است.
در خصوص آزمایشگاه‌ها، از ابتدا سعی کردیم با دقت و طبق استاندارد خاص هومکا، آزمایشگاه‌ها را انتخاب کنیم و بر آنها نظارت کنیم. این کار با کمک کارشناسان آزمایشگاهی مجموعه صورت می‌گیرد که وضعیت کیفی آزمایشگاه‌ها را بررسی می‌کنند. در مورد نتایج آزمایش‌ها نیز سعی کردیم با کمک آزمایشگاه‌ها و کنترل کیفیتی که انجام می‌دهیم، جوابی را به دست کاربر برسانیم که دقیق و مطمئن باشد. البته برای بهبود کیفیت، برنامه‌های زیادی داریم و بخش عمده‌ای از تمرکز ما در آینده بر این مساله خواهد بود.
در مورد نمونه‌گیرها و متخصصان، سعی کردیم که در زمان جذب نیرو، افرادی را انتخاب کنیم که قطعا مهارت های اصلی یا به اصطلاح سخت، مثل شیوه نمونه گیری صحیح را دارند و در بخش‌های نمونه‌گیری آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی سابقه فعالیت دارند تا بتوانیم بیشتر بر روی آموزش مهارت‌های نرم تمرکز کنیم. با برگزاری دوره‌های جامع به کمک مشاوران و متخصصان این حوزه، طبق پروتکلی که دائما در حال بهبود یافتن است، مهارت‌های نرم و سخت لازم را به همکاران نمونه‌گیر آموزش می‌دهیم.
برای کلام آخر، چه برنامه‌ای برای آینده "هومکا" دارید؟ آیا خدمات شما فقط در شهرهای تهران و کرج خواهد بود؟
از ابتدای ۱۴۰۱ قصد داریم خدمات هومکا را در شهرهای مختلف ایران ارائه دهیم. در حال حاضر در شهرهای تبریز، رشت، شیراز و قزوین هم فعال هستیم و در آینده نزدیک در شهرهای اصفهان، مشهد، اهواز و زنجان هم حضور پیدا خواهیم کرد و امید داریم که مناطق جغرافیایی بیشتری را تحت پوشش قرار دهیم. هدفی که در یک سال آینده برای "هومکا" متصور هستیم، پوشش تمام مراکز استانی کشور به منظور ارائه خدمات آزمایش در منزل خواهد بود.
