خانه‌تکانی عید و بلایی که شوینده‌ها بر سرتان می‌آورد

استفاده‌ی زیاد و نادرست از شوینده‌ها باعث چه بیماری‌هایی می‌شود؟

شایع‌ترین مشکلات پوستی که در خانه تکانی و معمولا در روزهای پایانی سال افراد را مبتلا می‌کند اگزماهای تماسی، تحریکی و آلرژیک است که به دلیل تماس بیش از حد با مواد شیمیایی و به علت شست و شوی مداوم دست با موادشوینده نامناسب مانند صابون‌های مایع در افراد ایجاد می‌شود. از عوارض عمده آن ایجاد خشکی و تورم در پوست دست افراد عنوان می‌شود که معمولا پوست دست ها دچار قرمزی، خارش و پوسته‌ریزی می‌شود.

استفاده مکرر، زیاد یا طولانی مدت از مواد شوینده باعث ایجاد حساست‌های آلرژی زا در افراد می‌شود که در صورت مداوم استفاده کردن ممکن است باعث بروز بیماری‌های «آسم» یا «برونشیت» شود. استفاده زیاد از مواد شوینده گاهی باعث می‌شود تا افراد در بخش‌های ویژه بیمارستان‌ها بستری شده و به دارو‌ها نیاز پیدا کنند.

استفاده از مواد شوینده معمولا به سه روش اسپری کردن، مایع و پودر است که عوارض خطرناکی روی سلامت ریه‌ها می‌گذارد. ناگفته نماند که استفاده از مواد شوینده به صورت اسپری بسیار خطرناک‌تر از مایع یا پودر آنهاست. استفاده زیاد از مواد شوینده معمولا با عوارض گوناگونی مانند سرفه، تنگی نفس، درد سینه و خس خس سینه همراه بوده و ممکن است با شدت گرفتن باعث بستری شدن فرد بیمار در بیمارستان شود.

استفاده بیش از حد از شوینده‌های قوی مانند وایتکس، همچنین بدون استفاده از دستکش به پوست دست آسیب‌های جدی وارد می‌کند که شایع‌ترین این آسیب اگزمای تماسی نوع تحریکی است. 

در بسیاری از خانواده‌ها استفاده از سفیدکننده‌ها و پاک کننده‌ها بسیار رایج است و آن هم برای از بین بردن قارچ‌ها و کپک‌ها از حمام و وان یا آشپزخانه و حتی برای سفید کردن لباسها. بی شک این محلول‌ها خواص ضد عفونی کننده دارند، اما استفاده از آن‌ها در درازمدت عوارض جانبی منفی و بالقوه خطرناک دارد.

یکی دیگر از این ترکیبات خطرناک که در هنگام خانه تکانی باید مراقب آن باشید ترکیب مایع ظرفشویی با وایتکس است که باید از مخلوط کردن این دو ماده پرهیز کنید. مخلوط کردن وایتکس با مواد همچون مایع ظرف‌شویی مسمومیت‌های جدی و خطرناک را به همراه دارد و حتی در مواردی می‌تواند، به مرگ منجر شود ظروف وایتکسی را با آب خیلی گرم باید شست، چون تنها راه کامل پاک شدنش همین یک راه است.

عوارض خطرناک شوینده‌ها برای سلامتی

بارزترین خطرات انواع سفید کننده‌ها بر روی برچسب آن‌ها ذکر شده است. این مواد به شدت قادر به تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی هستند و گاز‌های حاصل از آن‌ها به راحتی استنشاق می‌شود. این استنشاق منجر به وخامت ریه ها، و زخم شدن مجاری تنفسی می‌گردد. ممکن است این عوارض جانبی بالافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض سفید کننده‌ها رخ ندهد، اما در درازمدت مطمئنا خود را نشان خواهد داد.

عوارض پوستی شوینده‌ها:

استفاده بیش از حد از شوینده‌های قوی مانند وایتکس، همچنین بدون استفاده از دستکش به پوست دست آسیب‌های جدی وارد می‌کند که شایع‌ترین این آسیب اگزمای تماسی نوع تحریکی است.

همچنین افراد هنگام استفاده از جوهر نمک باید نکات خاصی را مورد توجه قرار دهند، زیرا در برخی موارد دیده شده است که افراد بدون استفاده از دستکش و در تماس مستقیم با شوینده‌ها دچار ایجاد گوشت‌های اضافه یا عارضه کلوئیدی در ناحیه پوست دست حتی پوست صورت نیز شده اند. زیرا شوینده‌هایی مانند جوهر نمک که یک اسید پاک کننده قوی محسوب می‌شود هنگام استفاده از آن برای تمیز کردن سطوحی مانند ظرفشویی، کاشی، سرامیک و کفپوش‌های حمام، توالت و آشپزخانه هنگام ریختن در آن مکان‌ها قطراتی از این مواد شیمیایی روی پوست دست و صورت پاشیده و در آن نواحی سوختگی‌های شدیدی را ایجاد می‌کند.

از شایع‌ترین آسیب‌های پوستی مواد شوینده می‌توان به آسیب‌های آلرژیک اشاره کرد که افراد را دچار اگزما‌های تماسی می‌کند. در برخی موارد دیده شده است که افرادی که از دستکش‌های لاتکس در زمان کار با مواد شوینده استفاده می‌کنند ممکن است به مواد آن آلرژی داشته باشند و عوارضی مانند خارش، تورم در محل تماس با پوست ایجاد شود که در صورت تشدید و استفاده طولانی مدت و به مرور زمان عوارض ناشی از آن تمام پوست بدن را دچار قرمزی و تورم می‌کند.

می‌توان هنگام مبتلا شدن به خشکی پوست از چرب کننده‌هایی مانند وازلین استفاده کنند و به صورت جدی از استفاده و تماس با مواد شیمیایی و پاک کننده‌های قوی بدون دستکش پلاستیکی و ماسک جدا خودداری کنند.

عوارض تنفسی شوینده‌ها:

گاز ناشی از مواد اسیدی شوینده‌ها نه تنها راه‌های هوایی بدن را شدیدا تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه عوارض بدی را برای چشم و پوست به همراه دارد. شدت بروز عارضه ناشی از شوینده‌ها بستگی به طول مدت تماس فرد با این مواد شیمیایی دارد. استفاده از مواد سفیدکننده و شوینده در فضای بسته حمام و دستشویی باعث بروز مسمومیت می‌شود و علائم شبیه بیماری آسم را ایجاد می‌کند که عوارض آن به طور کامل برطرف نمی‌شود.

به افرادی که زمینه ابتلا به بیماری‌های آلرژیک دارند توصیه می‌شود با مواد شوینده قوی کمتر تماس داشته باشند، زیرا این دسته از افراد ممکن است به اگزمای سرشتی دچار شوند، زیرا نسبت به مواد شیمیایی حساسیت بیشتری داشته و بیشتر در معرض خطر قرار دارند. به آن‌ها توصیه می‌شود از شوینده‌های ملایم مانند شامپو و صابون بچه برای شست و شوی دست‌ها استفاده کنند. همچنین از پاک کننده‌های غیرصابونی مانند (پن ها) استفاده کنند تا چربی مختصر پوستشان از بین نرود تا پوست آن‌ها دچار خشکی، سوزش و خارش نشود.

عوارض بینایی شوینده‌ها:

بسیاری از مواد شیمیایی موجود در منزل یا محیط کار به سوختگی‌های شیمیایی منجر می‌شود که شدت جراحت به نوع غلظت ماده شیمیایی اهم از اسیدی و قلیایی و مدت زمان مواجه و شدت نفوذ آن بستگی دارد.

به طور کلی ورود هرگونه مواد شیمیایی به چشم، باعث ایجاد آسیب‌های بینایی در افراد می‌شود که جزء موارد اورژانسی بشمار می‌آید که این وضعیت به دلیل خطرناک بودن از اهمیت و فوریت برخوردار است و باید هر چه سریعتر تحت مراقبت‌های ویژه قرار گیرد. حدود نیمی از آسیب‌های چشمی در اثر استفاده از شوینده‌ها و پاک کننده‌ها بوجود می‌آید و برای جلوگیری از این آسیب‌ها انجام تدابیر حفاظتی و پیشگیری ضرورت می‌یابد.

هنگام استفاده از مواد شوینده و پاک کننده، مواد اسیدی آسیب سطحی ایجاد می‌کند و انعقاد پروتئین در لایه خارجی قرنیه ار نفوذ به لایه‌های عمیق‌تر ممانعت می‌کند و آسیب عمدتا به نواحی ملتحمه و پلک‌ها محدود می‌شود. مواد قلیایی به سرعت به لایه‌های عمقی چشم نفوذ می‌کند که با آزادسازی آنزیم‌های پروتئولیتیک به تشدید ضایعه منجر می‌شود. امکان نفوذ مواد قلیایی به اتاق قدامی چشم بیش از ۵ تا ۱۵ دقیقه مواجه بسیار بالا است که در نتیجه به عنبیه، چشم مژگانی و عدسی چشم آسیب وارد می‌کند.

از شایع‌ترین علائم آسیب مواد شیمیایی در چشم، احساس درد، سوزش، حساسیت به نور و به خصوص حالت ریزش اشک است که با قرمزی و تاری دید توام می‌باشد.

روش‌های مناسب استفاده از مواد شوینده

سعی کنید در استفاده از مواد شوینده نکات زیر را رعایت کنید، تا مشکلی برای سلامتی‌تان به‌وجود نیاید.

۱. چند ماده شوینده را ترکیب نکنید.

۲. از مواد شوینده‌ای مانند صابون با آب خالی استفاده کنید تا ضرر زیادی به ریه‌های انسان وارد نشود.

۳. در محیط‌های سربسته نباید به استفاده از مواد شوینده پرداخت و باید حتما در‌های خانه یا محل کار را باز گذاشت.

۴. هنگام استفاده از مواد شوینده حتما از ماسک و دستکش استفاده شود.

اما اگر کودک از مایع شوینده خورد باید چکار کنیم؟

چند نکته است که باید آن‌ها را دقیق رعایت کنیم: یکی اینکه بلافاصله دهان کودک را شستشو بدهیم. نکته دوم اینکه کودک ما آب نخورد این کار وضعیت را بدتر می‌کند، چون وقتی ماده شوینده با آب ترکیب می‌شود، جذب آن سریعتر می‌شود. بحث دیگر اینکه استفراغ عمدی در کودک ایجاد نکنیم. چون وقتی این مواد بصورت استفراغ بر می‌گردند از آنجا که مری لایه محافظتی ندارد، آسیب بسیار جدی به آن می‌زنند پس به هیچ عنوان استفراغ عمدی ایجاد نکنیم. خوراندن شیر به این کودکان می‌تواند کمک کند چرا که شیر می‌تواند یک سد محافظتی در مقابل شوینده‌ها در داخل معده ایجاد کند و یک مقداری کودکان را از خطرات دور کند.