امام(ره): کسی انتظار نداشته باشد نمایندگان از گروه خاصی باشند

مجلس شورای اسلامی به عنوان رکن اصلی قانونگذاری و نظارت بر اجرای آن در کشور، همواره مورد توجه چهره‌های بزرگ و شاخص نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است. در این مقال بیانات حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب و حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران و همچنین اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد رؤسای جمهور پیشین را درباره مجلس و عملکردش بازنشر می‌دهیم.

مجلس شورای اسلامی تا آنجا برای امام خمینی(ره) اهمیت داشت که ایشان در بیاناتشان آن را «عصاره فضائل یک ملت» دانستند. امام(ره) بارها به اهمیت مجلس و جایگاه آن در نظام جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده‌اند.

وکلای مردم
من امیدوارم که آقایان بدون اینکه جهات نفسیت را در نظر داشته باشند و بدون اینکه اغراض خودشان را و مخالفت‌هاى شخصى که با اشخاص دارند در نظر داشته باشند، به آن چیزى که وکیل او، به آن چیزى که در آن چیز وکیل هستند، اندیشه کنند و مباحثه کنند و شور کنند.(صحیفه نور، جلد ۱۲، ص۳۴۵)

قانون‌گرایی
این قانونى که ملت برایش رأى داده است. همین رأى نداده است که توى طاقچه بگذارید و کارى به آن نداشته باشید، بروید مشغول کار خودتان بشوید.

این قانون باید دست همه باشد و همه حدود را قانون معیّن بکند. قانون براى مجلس حدود معین کرده است، تخلف از این حدود نشود. براى رئیس جمهور تحدید کرده، حدود قرار داده، او هم تخلف نکند.

براى نخست وزیر و امثال این‌ها و دولت‌ها حدود معیّن کرده. آن‌ها هم نباید خارج بشوند. هر که خارج بشود از حدود، باید این را تنبه بدهند، هدایت کنند آن را.(صحیفه نور، ج ۱۲، ص: ۳۴۹)

پرهیز از کاغذبازی
طرح‌ها و پیشنهادهایى که مربوط به عمران و رفاه حال ملت خصوصاً مستضعفین است انقلابى و با سرعت تصویب کنید و از نکته سنجی‌ها و تغییر عبارات غیر لازم که موجب تعویق امر است اجتناب کنید و از وزارتخانه‌ها و مأموران اجرا بخواهید که از کاغذ بازی‌ها و غلط کاری‌هاى زمان طاغوت اجتناب کنند و رفاه ملت مظلوم و عقب افتادگی‌هاى آن‌ها را به طور ضربتى تحصیل و ترمیم کنند.(صحیفه نور، ج ۱۲، ص: ۳۶۴)

مباحثه نه مبارزه
اگر خدای نخواسته، انحرافی در مجلس پیدا بشود، چون منعکس می‌شود به همه جا، ممکن است که انحراف در سطح گسترده‌ای پیدا بشود و مسئولیت بزرگ باشد. چنانچه انحرافاتی را شما به واسطه اعمال و افعالتان از ملت سلب کنید، اجر بسیار بزرگی را دارید، اجر انبیا را دارید.

از الآن بنای بر این نگذارید که ما یک جبهه کذا و یک جبهه کذا، از اول بنای مبارزه باشد، مبارزه نیست، مباحثه است، مباحثه، مباحثه نرم اسلامی.(صحیفه نور، جلد ۱۲، ص۳۴۶)

تبعیت از مجلس
خوب در مجلس هم یک عده معدودی هستند. اگر غرضی در کار نیست و می‌خواهید خدمت بکنید، حالا می‌بینید که شما رأی نداشته‌اید، شما در خارج مجلس خدمت بکنید. تأیید کنید این مجلس را. اینطور نباشد که منعکس کنید در خارج که خیر، مملکت ایران یک مملکتی است که انتخاباتش کذا شد. این حرف غلطی است.

این حرف غلط را اینقدر نزنید. برای خاطر خدا توجه داشته باشید که یک مجلس شورا که مجلس شورای اسلامی است و می‌خواهد برای ایران خدمت کند و باید قوه داشته باشد، تنها مرکزی است که تمام قوا باید تبع آن باشند.(صحیفه نور، ج ۱۲، ص: ۱۹۹)

مجلس نمونه
از نمایندگان متوقع است که مراعات آداب اسلامی در محاورات بشود؛ و انگیزه آن یافتن حق و راه حل باشد و این امور در محیط دوستی و صفا چون بحثهای علمی در محیط مدارس فقاهتی که مقصود، یافتن واقعیت نه تحمیل عقیده است، آقایان را بهتر و آسان‌تر به حقیقت می‌رساند و مجادلات با حال غضب و عصبانیت انسان را از واقع دور می‌کند و چون مقصود از بحث‌ها یافتن طریق هرچه بهتر برای خدمت به اسلام و کشور و ملت است و از عبادات و مقربات الهی محسوب است، حقاً لازم است از آنچه مخالف رضای خداوند متعال است اجتناب شود و محیط مجلس طوری باشد که علاوه بر یافتن راه صحیح برای شنوندگان، آموزنده اخلاق اسلامی و آداب انسانی باشد، که این خود یک عبادت دیگر است.

و اگر خدای نخواسته در این محیط مقدس مقصود کسی اعمال غرض و تحمیل عقیده و احیاناً تسویه حساب باشد که قهراً به هتک یک مسلمان و رد و بدل الفاظ غیر مناسب منجر می‌شود علاوه بر آنکه از مسیر حق دور می‌شود و برخلاف آنچه وظیفه وکیل است می‌باشد گاهی اشاعه فحشا در یک محیط بسیار وسیع است که معصیتی عظیم است.

اینجانب امیدوارم خداوند توفیق دهد که‌‌ همان سان که جوان‌های عزیز رزمنده، سنگر‌ها را به مسجد و معبد تبدیل کردند، حضرات وکلا، مجلس را معبدی کنند منزه از اعمال و اقوال زمان طاغوت، تا مجلسی نمونه شود؛ باشد که مجالس دیگر کشورهای اسلامی از آن تبعیت کنند.(صحیفه نور، ج ۱۸، ص: ۴۶۵)

توجه به اقلیت‌های مذهبی
مجلس جمهوری اسلامی‌‌ همان سان که در خدمت مسلمین است و برای رفاه آنان فعالیت می‌نماید، برای رفاه و آسایش اقلیتهای مذهبی – که در اسلام احترام خاصی دارند و از قشرهای محترم کشور هستند – اقدام و فعالیت می‌نماید، و اساساً آنان با مسلمانان در صف واحد و برای کشور خدمت می‌کنند و در صف واحد از تمام ارزش‌ها و مآثر آن برخوردار می‌باشند.(صحیفه نور، ج ۱۲، ص: ۳۶۴)

مجلس مشورت
مجلس شورای اسلامی مجلس مشورت است، مجلسی است که باید متفکرین، آقایان، مسائلی که مایحتاج ملت است و کشور است در میان بگذارند و با هم مشورت کنند. مباحثه کنند فقط آن چیزهایی که مربوط به ملت است و به اسلام.
مجلس شورای اسلامی که شما آقایان وکیل هستید از طرف ملت برای خدمت در آن بنگاه، باید آنکه دلخواه ملت است در آنجا طرح بشود. و آنچه دلخواه اسلام است بحثو مشورت بشود. و به ترتیبی که مقرر است تصویب بشود و همه چیزش اسلامی باشد.

اغراض شخصیه را باید همه ما کنار بگذاریم. فرضاً که من با شما خدای نخواسته، یک حساب و خرده دارم، این در مجلس نباید، در مجلسی که مجلس اسلامی است نباید این خرده حساب‌ها را آنجا به آن رسید.

مجلس شورای اسلامی در یک محفظه سربسته نیست که اگر خدای نخواسته انحرافی در آن پیدا شد‌‌ همان اجزای خود مجلس بفهمند، این سرباز است و رادیو و تلویزیون این را منتشر می‌کند، همه ایران می‌بینند و می‌شنوند، و خارج از ایران هم تا آنجایی که موج این‌ها می‌رود، آن‌ها هم می‌شنوند و می‌فهمند که چه شده است.

اگر بنا باشد که خدای نخواسته از اول صف‌آرایی بشود برای جنگ اعصاب و آن مجالسی که درزمان طاغوت بود، آن مجالس، باز محتوایش تکرار بشود، این‌ مجلس اسلامی نیست، و آقایان به وظیفه شرعی و الهی خودشان عمل نکرده‌اند.(صحیفه نور، ج ۱۲، ص: ۳۴۵)

اولویت مجلس
امید آن است که رسیدگی به حال مستضعفین و مستمندان کشور که قسمت اعظم ملت مظلوم را در بر می‌گیرد در رأس برنامه‌ها قرار گیرد و در نخستین مجلس شورای اسلامی طرح‌هایی جدی در رفاه حال این طبقه محروم داده شود.(صحیفه نور، ج ۱۲، ص: ۳۶۲)

بازتاب اقوال و احوال نمایندگان
می‌دانید و می‌دانیم که مجلس شورای اسلامی دارای وظایف بزرگ و ظریف می‌باشد؛ چرا که در کشوری که مردم برای اسلام و حکومت اسلامی و اجرای قوانین نورانی قرآن کریم و قطع ظلم و ستم به هر نحو و از هر نوع باشد قیام کرده‌اند و شما را به مجلس فرستاده‌اند، مجلسی که منعکس کننده اقوال و احوال و طرز روحیه و افکارتان‌ است و از آنجا که همه این‌ها به صورتی وسیع در سراسر کشور و نیز در بسیاری از کشورهایی که موج رادیو – تلویزیون به آنجا می‌رسد و گاهی در تمام دنیا به واسطه رسانه‌های گروهی جهان منتشر می‌شود، لازم دانستم به حکم وظیفه و اخوت اسلامی به بعضی از آن‌ها اشاره کنم. و این اموری است که اسلام و اخلاق اسلامی و ارزشهای انسانی و ملت‌های متعهد اسلام از آنان خصوصاً و از همگان عموماً توقع دارند.(صحیفه نور، ج ۱۸، ص: ۴۶۵)

حق دفاع
اگر در مجلس به کسی که حاضر نیست و راه به مجلس ندارد که از خود دفاع نماید حمله‌ای شد، به او اجازه داده شود یا در مجلس از خود دفاع کند و اگر قانوناً اشکالی در این عمل می‌بینند، رادیو – تلویزیون و مطبوعات این وظیفه سنگین را به دوش کشند؛ تا حق مظلومی ضایع نشود و شخصیتی بی‌دلیل خُرد نگردد و راهگشای این امر خود نمایندگان و رئیس محترم مجلس هستند که با تعهدی که دارند و مسئولیتی که بر دوش آنهاست این حق را به اشخاص غایب بدهند؛ تا به وسیله مجلس، که نگهدار مصالح کشور و ملت است، حقی ضایع نشود و انسانی مظلوم نگردد.(صحیفه نور، ج ۱۸، ص: ۴۶۸)

نصیحت به نامزدهای نمایندگی
نصیحتی است از پدری پیر به تمامی نامزدهای مجلس شورای اسلامی که سعی کنید تبلیغات انتخاباتی شما در چهارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود؛ و از کارهایی که با شئون اسلام منافات دارد جلوگیری گردد.
باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایتْ حفظ اسلام است. اگر در تبلیغات حریم مسائل اسلامی رعایت نشود، چگونه منتخبْ حافظ اسلام می‌شود. باید سعی شود تا خدای ناکرده به کسی توهین نگردد؛ و در صورتی که رقیب انتخاباتی به مجلس راه یافت، به دوستی و برادری، که چیزی شیرین‌تر از آن نیست، لطمه‌ای نخورد.(صحیفه نور، ج ۲۱، ص: ۱۱)

اهمیت مجلس
من هیچ تردیدی ندارم و در این معنا هم که مجلس در رأس همه ارگان‌ها واقع است و مجلس، ملت است که متبلور شده است و تحقق پیدا کرده است در یک جای محدود، این هم بی‌اشکال است.(صحیفه نور، ج ۱۷، ص: ۲۴۶)
نسل‌های آینده
مجلس یک معلم باشد از برای همه کشور، و برای مجلس‌های بعد و نسل‌های آینده، که کیفیت مشاوره وکلا باید این نحو باشد.(صحیفه نور، ج ۱۴، ص: ۳۶۵)

اهمیت مصوبات مجلس
و من تکرار می‌کنم مجلس بالا‌ترین مقام است در این مملکت. مجلس اگر رأی داد و شورای نگهبان هم آن رأی را پذیرفت، هیچ کس حق ندارد یک کلمه راجع به این بگوید. من نمی‌گویم رأی خودش را نگوید؛ بگوید؛ رأی خودش را بگوید؛ اما اگر بخواهد فساد کند، به مردم بگوید که این شورای نگهبان کذا و این مجلس کذا، این فساد است و مفسد است یک همچو آدمی، تحت تعقیب مفسد فی الارض باید قرار بگیرد.

این مجلس ما حصل خون یک جمعیتی است که وفادار به اسلام بودند؛ و این مجلس عصاره زحمت‌های طاقت‌فرسای این ملت مسلمان بوده است؛ این مجلس فراهم آمده از «الله اکبر» ‌های مردم است؛ اگر بنا باشد که این مجلس فراهم آمده از «الله اکبر» مردم قدمی برخلاف اسلام بگذارد، این مجلس مجلسی خواهد بود که برخلاف مسیر مسلمین عمل کرده.
با تمام قدرت، بدون اینکه ملاحظه از احدی و از مقامی بشود، مجلس باید مسائل را طرح بکند و رد و بدل و انتقاد صحیح، بدون جار و جنجال، بدون هیاهو، مسائل را بگویند. کسی که مخالف است مخالفت خودش را بدون هیاهو بگوید. آنکه موافق است موافقت خودش را بدون جار و جنجال بگوید. و بعد هم رأی بگیرند.

وقتی رأی گرفتند، اگر اکثریت رأی داد و بعد هم برده شد پیش شورای نگهبان و آن‌ها هم صحیح دانستند این رأی را، مخالف اسلام ندانستند و مخالف قانون اساسی ندانستند، اگر بعد‌ها بخواهند شیطنت بکنند، این شیطنت‌ها از مبادی غضب، از مبادی فاسد، بیرون می‌آید.

باید سرتسلیم به مجلس، یعنی سر تسلیم به اسلام وقتی مخالف اسلام نیست، سر تسلیم به اسلام فرود آورد. روش‌های غیر اسلامی را، اگر هم در باطن – خدای نخواسته – دارند، نباید دیگر اظهار بکنند و نباید اذهان مردم را نسبت به مجلس مشوش کنند. این یک مسئله‌ای است اساسی، و باید همه توجه داشته باشند.

به مجرد اینکه یک مطلبی برخلاف رأی یک نفر است، نباید بگوید مجلس درست نیست. این خودش را اصلاح‌ کند. این خودش درست نیست. نباید بگوید شورای نگهبان درست نیست. این خودش درست نیست. باید خودش را اصلاح بکند. و این گرفتاری هست برای ملت ما.

و من امیدوارم که مجلس یک مجلس اسلامی، مجلس عبادت باشد؛ نه مجلسی که – خدای نخواسته – معصیت در آن واقع بشود و به دیگران اهانت کنند؛ به کسی بد بگویند. این‌ها خلاف اسلام است. و نباید بشود.(صحیفه امام، ج ۱۴، ص: ۳۷۱)
جلوگیری از ورود عناصر خرابکار

و از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این عصر و عصرهای آینده می‌خواهم که اگر خدای نخواسته عناصر منحرفی با دسیسه و بازی سیاسی وکالت خود را به مردم تحمیل نمودند، مجلس اعتبارنامه آنان را رد کنند و نگذارند حتی یک عنصر خرابکار وابسته به مجلس راه یابد.

و به اقلیت‌های مذهبی رسمی وصیت می‌کنم که از دوره‌های رژیم پهلوی عبرت بگیرند و وکلای خود را از اشخاص متعهد به مذهب خود و جمهوری اسلامی و غیروابسته به قدرت‌های جهانخوار و بدون گرایش به مکتب های الحادی و انحرافی و التقاطی انتخاب نمایند.

و از همه نمایندگان خواستارم که با کمال حسن نیت و برادری با هم مجلسان خود رفتار، و همه کوشا باشند که قوانین خدای نخواسته از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احکام آسمانی آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نایل آیید.(صحیفه نور، ج ۲۱، ص: ۴۲۱)

خانه مردم
مجلس خانه همه مردم و امید مستضعفین است، در شرایط کنونی نباید کسی انتظار داشته باشد که حتماً نمایندگان باید از گروه و صنف خاصی باشند. باید توجه داشت که هنوز خیلی از مسائل وجود دارد که به نفع محرومین باید حل و فصل شود و تمیز بین کسانی که در تفکر خود خدمت به اسلام و محرومان را اصل قرار داده‌اند، با دیگران کار مشکلی نیست.(صحیفه نور، ج ۲۱، ص: ۱۱)

دوستی در عین اختلاف
اگر در یک ملتی اختلاف سلیقه نباشد، این ناقص است. اگر در یک مجلسی اختلاف نباشد، این مجلس ناقصی است. اختلاف باید باشد، اختلاف سلیقه، اختلاف رأی، مباحثه، جار و جنجال این‌ها باید باشد، لکن نتیجه این نباشد که ما دو دسته، بشویم دشمن هم. باید دو دسته باشیم در عین حالی که اختلاف داریم، دوست هم باشیم.(صحیفه نور، ج ۲۱، ص: ۴۷)

لزوم تأیید مجلس
من قبلاً از آقایانی که زحمت دادم معذرت می‌خواهم، لکن بعض مسائل هست که موجب شد من به خدمت آقایان برسم و آن چیزی که تکلیفم هست، عرض کنم. اولاً که هیچ نگرانی‌ای در این مسائل نیست و من تأیید می‌کنم مجلس را و همیشه سفارش می‌کنم به ملت که مجلس را باید تأیید کنند.

و مجلس از ارگان‌هایی است که لازم است بر همه ما که او را تأیید کنیم و هیچ کس حق ندارد که راجع به مجلس جسارتی بکند و مجلس حقش است که موافق و مخالف داشته باشد و ممتنع و یک مسئله‌ای است که همیشه باید در مجلس باشد و این امری است که گذشت و در او هیچ صحبتی نیست.(صحیفه نور، ج ۱۹، ص: ۳۹۷)

اهمیت فعالیت نمایندگان
نقش بسیار فعال داشته باشید که خدای نخواسته، مجلس یک مجلسی نشود که به واسطه ورود بعض عناصر غیرصالح بتدریج کشانده بشود به طرف شرق یا به غرب و‌‌ همان بشود که در زمان سابق بود و‌‌ همان بگذرد بر ما و شما که در زمان سابق می‌گذشت.(صحیفه نور، ج ۱۸، ص: ۴۰۳)