برنج ها در خوزستان رژیم آبیاری می‌گیرند

به گزارش ایلنا از خوزستان و به نقل از روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان، در سال ۹۸ حدود ۹۰۰ هزار تن شلتوک در استان خوزستان تولید شد که این میزان، برنج ۱۳ میلیون نفر را تأمین می کند.

آمار و ارقام نشان می دهد این محصول می تواند به خوبی در استانی که قطب تولید محصولات کشاورزی کشور است  تولید شود و علاوه بر جلوگیری از واردات برنج ارزآوری را به دنبال داشته باشد.

رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان با اشاره به اینکه برنج یکی از مهم ترین محصولات تابستانه استان است که نقش مهمی در بهبود وضعیت اقتصاد کشاورزان دارد، گفت: میزان مصرف آب یکی از نکات مهم کشت محصولات زراعی به خصوص برنج است که با توجه به شرایط اقلیمی، ساختمان خاک، مدیریت مزرعه، دانش فنی و ... در نقاط مختلف تفاوت دارد.

عبدالعلی گیلانی افزود: دوره رشد برنج در استان خوزستان در فصل گرم سال می باشد؛ بنابراین فرآیند کشت تا برداشت این محصول در معرض دمای بالا که باعث افزایش تبخیر و تعریق زیاد می شود که به همان نسبت میزان مصرف آب نسبت به استان های دیگر بیشتر است و همین موضوع باعث می شود در سال هایی که با کم آبی مواجه هستیم سطح زیر کشت کاهش یابد.

وی با بیان اینکه در یک بازه زمانی ۴۰ ساله سطح زیر کشت برنج در استان ۵۵ تا ۶۰ هزار هکتار بوده، اظهار داشت: طی چند سال گذشته به دلیل ارزش افزوده و درآمد، سطح زیر کشت افزایش یافته، همچنین وضعیت فروش این محصول در بازار نیز در کشت برنج مؤثر است به طوریکه سود حاصل از فروش محصل برنج در بازار بیش از ۳ برابر ذرت می باشد.

گیلانی به تولید برنج سالم در استان اشاره کرد و افزود: در استان های برنج خیز حداقل یک تا دوبار علیه آفت کرم ساقه خوار سمپاشی صورت می گیرد در صورتیکه این میزان در استان صفر است؛ همچنین بیماری بالاست. برنج به اندازه استان های دیگر در خوزستان وجود ندارد و حداکثر در یک هزار تا یک هزار و ۵۰۰ هکتار این بیماری دیده می شود که در مقابل سطح کشت ۶۰ هزار هکتاری مقدار ناچیزی است.

رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان در ادامه ضمن اشاره به کشت مستقیم برنج در استان، تصریح کرد: هزینه تولید به این روش از کشت نشایی کمتر است.

گیلانی با بیان اینکه سال گذشته ۱۷ میلیون متر مکعب آب در استان ذخیره آب وجود داشت افزود: امسال از لحاظ ذخیره آب مانند سال گذشته نمی باشد و به پنجاه درصد سال گذشته تقلیل یافته، ولی با این وجود مسئولین مربوطه مجوز کشت برنج برای تابستان سال جاری را صادر کرده اند.

وی ادامه داد: با همکاری بخش ها ی تحقیقاتی و اجرا استراتژی هایی برای بهبود راندمان آب به صورت کارگاه های آموزشی، دستورالعمل های فنی و ... در اختیار کارشناسان و زارعین قرار گرفته است.

رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گفت: یکی از این استراتژی ها تغییر سیستم کشت می باشد یکی از عوامل مهم مصرف آب زیاد در کشت برنج غرقابی کردن زمین و به هم زدن خاک است به طوریکه یک سوم آب مصرفی کشت صرف این فرآیند می شود و اگر سیستم به سمت خشکه کاری برود ۳۵ تا ۴۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی خواهد شد.

گیلانی با بیان اینکه در روش کشت مستقیم از ادوات و ماشین آلات معمول که در محصولاتی چون ذرت استفاده می گردد می توان استفاده کرد و کشاورز هزینه مازادی متقبل نمی شود، افزود: با استفاده از دستگاه کشت در مدت ۴۰ تا ۴۵ دقیقه بدون ورود به زمین می توان با استفاده از دستگاه با رعایت الگو و تراکم، کشت را انجام داد.

وی میزان مصرف بذر در کشت برنج را ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم عنوان کرد و به کاهش مصرف بذر تا یک سوم در روش خشکه کاری اشاره کرد.

رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی به ایجاد پشته های بلند  (raise well) در روش خشکه کاری نیز اشاره کرد و این روش را در کاهش مصرف آب بسیار مؤثر دانست.

وی در ادامه باور قدیمی "ریشه در آب سربه آتش" در کشت برنج را منسوخ شده  دانست و اظهار داشت: در روش خشکه کاری در یک دوره تناوبی ۴ تا ۵ روزه آبیاری صورت می گیرد و زمانی که علف هرز در مزرعه مشاهده می شود، مزرعه به تناوب آبیاری می شود و بدین صورت تهویه در ریشه گیاه صورت می گیرد در حالیکه که در صورت غرقابی کردن زمین عناصر مضری مانند H۲S تولید می شود که ریشه دچار گندیدگی می شود و در جذب عنصر ازت اثر منفی دارد؛ بنابراین با یک عملیات مدیریتی به تولید اکسیداسیون در ریشه گیاه و جذب عناصر بهتر می توان کمک شایانی کرد.

گیلانی به کشاورزان توصیه کرد ارتفاع آب پای بوته را ۴ تا ۵ سانتی متر درنظر بگیرند که باعث جذب ۵۰۰ مترمکعب آب در هکتار خواهد شد.

وی در ادامه استفاده از سیستم های نوین آبیاری را یکی دیگر از استراتزی های مورد نظر در کشت برنج عنوان و بیان کرد: بخش زیادی از برنج تولیدی استان خوزستان را رقم محلی تشکیل می دهد که می توان از ارقام پرمحصوب به جای آن استفاده نمود؛ زیرا نسبت به رقم محلی راندمان آب بیشتر و ۳۰ روز دوره رشد کمتری دارند.

رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان به امکان کشت دو محصول برنج در استان اشاره کرد و گفت: در مناطق کوهستانی استان که خنک تر هستند می توان از یک کشت مین کراپ استفاده کرد و پس از برداشت راتون کراپ را کاشت.

وی عملکرد راتون کراپ در استان را بالا دانست و بیان کرد: در تحقیقاتی که انجام  شد در منطقه ابوالعباس نشاء برنج در اواخر اسفند زیر پلاستیک کشت و اوایل تیر همزمان با انتقال نشاء رقم محلی چمپا برداشت صورت می گرفت و برنج چمپا نیز اوایل مهرماه انجام می شد. در این روش حدود ۱۲ تن شلتوک در هر هکتار برداشت شد که عملکرد بسیار خوبی می باشد.

گیلانی در ادامه با بیان اینکه کلش محصول گندم به راحت از بین می رود، اظهار کرد: الزامی برای آتش زدن کاه و کلش باقی مانده پس از برداشت گندم جهت کشت برنج وجود ندارد و می توان پس از برداشت به کشت محصول با دوره رشد کوتاه مانند ماش پرداخت.

وی همچنین به استفاده از کلش برنج در گاوداری ها نیز اشاره کرد و وجود ماده آلی در اراضی خوزستان را پایین دانست و گفت: حفظ بقایای گیاهی در حفظ مواد آلی خاک بسیار مؤثر است.

رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان در پایان خاطرنشان کرد: بهتر است از گیاهانی به عنوان لگوم استفاده شود که سیستم ریشه ای آن ها راست می باشد و بافت تر دارند تا در بهبود حاصلخیزی و ساختمان خاک نیز اثر مثبتی داشته باشند.