خواب سنگین میراث فرهنگی کشور در برابر جعل مجوز/ در خوزستان هیچ اراده ای برای ممانعت از تعرض به بناهای تاریخی وجود ندارد/ حرکت میراث فرهنگی با شیب ملایم رو به پایین

به گزارش خبرنگار ایلنا از اهواز، سعید محمد پور در باره برخی مشکلات میراث فرهنگی خوزستان، در گفت و گو با ایلنا، اظهار کرد: میراث فرهنگی در خوزستان با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. یکی از این موارد، مسئله احداث منطقه ویژه اقتصادی در شوش است. وزارت صنعت،معدن و تجارت قصد احداث منطقه ویژه اقتصادی در شوش را دارد که برای استعلام از اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اعلام کرد زمین ما در محدوده عبدالخان است، پس از بازرسی اداره میراث فرهنگی مشخص شد نصف زمین رمل است و در قسمت دیگر آن، آثار تاریخی وجود ندارد و مجوز احداث صادر شد.

وی افزود: پس از چندی از هیات وزیران مصوبه ای به دست اداره کل میراث فرهنگی رسید که وزارت مذکور می تواند در حریم شماره ۱ چغازنبیل و هفت تپه، منطقه اقتصادی ویژه به وسعت ۳۰۰ هکتار بسازد؛ یعنی از اداره کل میراث فرهنگی برای مکان دیگری مجوز گرفته اند ولی برای دریافت مصوبه هیات وزیران مکان دیگری را ارائه کرده‌اند.

محمد پور با اشاره به اینکه در صورت اجرایی شدن این مصوبه عرصه و حریم چغازنبیل نابود خواهد شد، تصریح کرد: اداره کل میراث فرهنگی در نامه‌ای این مسئله را به رئیس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور اعلام‌کرد. اما پاسخی دریافت نشد و در پی آن برای پیگیری مصرانه تر، نامه دیگری بدین منظور برای رئیس جمهور ارسال شد که پاسخ آن نیز هنوز ارسال نشده است.

شهرداری و اوقاف متولیان خاموش مساجد

رئیس انجمن تاریانا در باره مشکلات موجود در ثبت ملی و مرمت مساجد در خوزستان، عنوان کرد: اداره کل میراث فرهنگی با این ذهنیت که اداره اوقاف در ثبت ملی و مرمت مساجد با آنها همکاری می کند، طبق قوانین و مقررات و عقد تفاهم نامه ای کار را آغاز کرد و در هر شهر چند مسجد را ثبت ملی کرد.

وی ادامه داد: طبق قانون برنامه ششم توسعه، اداره اوقاف متولی مساجد است و برای مرمت آنها نیز باید هزینه و اقدام‌ کند، اما متاسفانه پس از آغاز کار اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری هیچ گونه همکاری از جانب اداره اوقاف مشاهده نشد.

محمد پور با بیان اینکه اعتبارات اداره کل میراث فرهنگی اندک است و متولیان مساجد نیز هر روز یک خواسته جدید را مطرح می کنند، اذعان کرد: حوزه مساجد یک حوزه پردردسر در میراث فرهنگی است که متولیان آن، شهرداری و اداره اوقاف هستند و تا کنون همکاری مثمر ثمری نداشته اند.

 اراده ای برای ممانعت از تعرض به بناهای تاریخی وجود ندارد

وی درباره وضعیت بناهای تاریخی در خوزستان تاکید کرد: هیچ اراده‌ای برای ممانعت از تعرض به بناهای تاریخی وجود ندارد. اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به کارهای تحقیقاتی و پژوهشی مشغول شده است و بدون برنامه و چشم اندازی به آینده، در حفاظت از بناهای تاریخی تعلل می کند.

محمد‌پور با اشاره به اینکه وجب به وجب خوزستان پوشیده از آثار تاریخی مردمانی است که ۶ هزار سال در این خاک زندگی کرده اند، گفت: با این سطح از مدیریت چگونه می توان این استان را اداره کرد؟

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۱۰۰۰ اثر ثبت شده در خوزستان وجود دارد، یادآور شد: هزاران اثر دیگر نیز هنوز به ثبت نرسیده اند و آثار ثبت شده نیز پس از تعیین عرصه و حریم‌ به حال خود رها می شوند.

محمد پور افزود: اداره کل میراث فرهنگی برای حفاظت از یک اثر تاریخی پس از ثبت ملی، عرصه و حریم آن اثر را تعیین می کند و از آنجایی که تنوع، تکثر، تعدد و پراکندگی آثار تاریخی در خوزستان بسیار زیاد است، کار برای اداره‌ای با ۴۵۰ پرسنل و امکانات و اعتبارات اندک بسیار مشکل است در حالی‌که انتظارات از این اداره نیز با توجه به حمایت های کم در بالاترین حد ممکن است.

حرکت میراث فرهنگی با شیب ملایم به سمت پایین

وی در مقایسه ای از یگان حفاظت از آثار تاریخی ایران و پلیس حفاظت آثار در دنیا، خاطر نشان کرد: پلیس حفاظت در دنیا آموزشی در سطح بالا می بیند و شهروندان نیز آگاهی خوبی در بازدید از آثار تاریخی دارند اما در ایران بدون آگاهی بخشی با نیروی پلیس می خواهند از صدمه زدن مردم به آثار تاریخی جلوگیری کنند.

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان با بیان اینکه میراث فرهنگی استان با یک شیب ملایم به سمت پایین حرکت می کند، اذعان کرد: تقریبا طی ۵ سال گذشته هیچ موزه ای در خوزستان راه اندازی نشده است.

کسی از نتایج کاوش های باستان شناسی مطلع نیست

وی در خصوص شرایط باستان شناسی و کاوش های اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوزستان، تصریح کرد: کاوش ها انجام می شود اما اینکه نتیجه این کاوش ها به کجا می رود کسی اطلاع ندارد. اینکه آیا مردم از نتیجه این کاوش ها مطلع می شوند نیز کسی نمی داند. این موارد نکاتی است که باید به آن پرداخته شود.

محمد پور در خصوص وضعیت معماری و مرمت در اداره کل میراث فرهنگی گفت: اداره میراث باید خودش معماری تولید کند یعنی باید طرح های معماری متناسب با هر شهر و سابقه تاریخی آن را ارائه دهد که متاسفانه انجام‌ نمی شود.

بافت های تاریخی خوزستان حال خوشی ندارند

این‌ فعال میراث فرهنگی بی برنامه بودن اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری را دلیل مشکلات فراوان در این‌حوزه دانست و گفت: بافت های تاریخی اهواز، شوش، آبادان و دیگر شهرستان های خوزستان ثبت ملی نمی شوند؛ مشکلات از سرتا پای میراث استان می ریزد.

سالانه حدود ۳۲ حفاری غیر مجاز کشف شده داریم

محمد پو در خصوص شرایط حفاری های غیر مجاز در استان بیان کرد: طی ۷ ماه پایانی سال ۹۷، بیش از ۲۰ مورد حفاری غیر مجاز کشف شد، و به طور معمول حدود ۳۲ حفاری در طول سال کشف می شود که رقم بسیار زیادی است، البته این آمار مربوط به حفاری های غیرمجاز کشف شده است و تعداد زیادی از این حفاری ها اصلا کشف نمی شوند.

صنایع دستی خوزستان در سراشیبی سقوط

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان وضعیت صنایع دستی در استان را ضعیف ارزیابی کرد و گفت: در مرکز استان بازارچه صنایع دستی فعالی نداریم، قوانین دست و پا گیر، عدم وجود سرمایه گذار قدرتمند، اساتید خاص و منفرد از جمله مشکلاتی است که صنایع دستی استان به آن مبتلا است.

وی افزود: چون اساتید رشته های صنایع دستی خاص و منفرد هستند و با فوت یک استاد، آن رشته نیز از بین می رود، همچنین برخی اساتید حاضر به ارائه و آموزش هنر خود به منظور احیا آن نیستند، ضرورت سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در این عرصه بسیار نمود پیدا می کند. اما متاسفانه این امر مهم رها شده و شاهد رشدی در این زمینه نیستیم.

محمد پور ادامه داد: در حوزه صنایع دستی اگر کسی کاری انجام می دهد بر اساس علایق شخصی خودش است و بصورت یک جریان سازمان یافته نیست و در این راه نیز از جانب اداره میراث فرهنگی حمایت نمی شود.

وی با اشاره به اینکه انجمن تاریانا از سال ۸۷ عملا به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد، یادآور شد: تا پایان سال ۹۶ سالانه حداقل ۹ برنامه در این انجمن اجرا می شد. از سال ۹۷ با تغییراتی که در سازماندهی انجمن تاریانا رخ داد، چند کارگروه برای ورود تخصصی به مباحث شامل کارگروه های، باستان شناسی، مرمت و معماری، مردم شناسی، موزه، تاریخ، رسانه و حقوقی تشکیل شد.

این فعال میراث فرهنگی ادامه داد: سال گذشته ۱۵ برنامه اجرا شد و برنامه «سه شنبه ها با تاریانا»، اوج کار بود و به دلیل ارائه اطلاعات مفید و مستدل به جامعه هدف، مورد توجه قرار گرفت و در سال پیش رو نیز تا کنون ۱۰ برنامه آماده اجرا وجود دارد.

رییس انجمن تاریانا تاکید کرد: تاریانا یکی از فعالترین انجمن های استان بوده که تا کنون هیچ انجمنی نتوانسته چنین فعالیت و رشد موثری را در زمینه های فرهنگ سازی، افزایش سطح آگاهی عمومی، آشنایی با میراث، حفظ آثار تاریخی، گردشگری و صنایع دستی و ... ایجاد کند.

ضرورت توجه به امکانات و قدرت مالی ضعیف انجمن ها

وی در خصوص اهداف کلی تشکیل انجمن ها تصریح کرد: انجمن ها برآیند افکار عمومی هستند و به وسیله مردم تاسیس و حمایت می شوند. وقتی یک خواست عمومی مطرح و جمع بندی می شود، از طریق انجیوها یا همان انجمن ها به حاکمیت اعلام‌ می شود.

انجمن ها پل ارتباطی میان دولت و مردم

رئیس انجمن تاریانا اضافه کرد: در واقع انجمن ها پل ارتباطی میان دولت و مردم هستند که نیاز و خواست عمومی را در قالب یک نهاد حقوقی به دولت ارائه می دهند و همچنین دولت نیز می تواند از طریق انجیوها با مردم در ارتباط بوده و برای پشبرد برنامه های اجتماعی خود از آنها بهره بگیرد.

محمد پور تاکید کرد: از آنجاییکه حفظ استقلال انجمن ها بسیار مهم است و بدین منظور باید با امکانات و حمایت های مردمی اداره شوند، با مشکلات مالی عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند و امکانات و قدرت مالی ضعیفی دارند.

این فعال میراث فرهنگی خاطر نشان کرد: انجمن ها برای برگزاری مراسم خود مکانی نداشته و دفتری نیز برای رجوع مردم به منظور ارائه و پیگیری مطالباتشان ندارند که لازم است فکری اساسی برای آن اندیشیده شود.

وی در خصوص نمونه بارز عدم تمکن مالی و امکانات انجمن ها یاد آور شد: چندی پیش انجمن تاریانا به منظور احیا و ارج گذاری جشن های ایرانی، جشن تیرگان را با هزینه های شخصی برگزار کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت ولی اگر امکانات بیشتر بود و سرمایه گذار خصوصی این برنامه را حمایت می کرد، قطعا بدون نقص و با کمترین ضعف در جهت رضایت شرکت کنندگان برگزار می شد، البته بزرگداشت جشنهای ملی در برنامه سالانه انجمن تاریانا وجود دارد که امید است در بزرگداشت های پس از این، از حمایت مالی دوستداران متمکن برخوردار شوند.

ایلامی ها، اولین سلسله پادشاهی در ایران

محمدپور در خصوص ماجراهای نشت ایلام شناسی توضیح داد: ایلام اولین سلسله پادشاهی در ایران است که نه سامی و نه آریایی است. ایلامی ها، ایرانی خالص هستند و از بطن ایران رشد کرده و زاده شده اند و خاستگاه آنها خوزستان است؛ در نشست ایلام شناسی می خواستیم اطلاعاتی مستدل و علمی در این خصوص به جامعه هدف خود ارائه دهیم چرا که پرسش های زیادی در این زمینه وجود داشت.

 وی  افزود: متاسفانه عده ای معلوم الحال پس از انتشار دعوت نامه انجمن اقدام به جو سازی و متشنج کردن فضا کردند که پس از مشورت با اداره کل میراث فرهنگی این برنامه در هفته دیگر انجام شد و اطلاعات خوبی به علاقه مندان منتقل گردید.

محمدپور با اشاره به اینکه انجمن تاریانا قائل به ارائه اطلاعات صحیح، جامع، علمی و مستدل به جامعه هدف خود است، اظهار کرد: هدف ما افزایش سطح اطلاعات عمومی مردم در زمینه های باستان شناسی، میراث فرهنگی، تاریخ و پیشینه این سرزمین کهن و اهورایی است.

وی با بیان اینکه انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان جزو اولین انجمن هایی است که مجوز دائم از وزارت کشور در سال ۸۷ گرفته است، اشاره کرد: متاسفانه عده ای ادعا می کنند که ما مجوز قانونی نداریم. در صورتیکه اگر چنین بود نمی توانستیم در خانه سمن ها ( ساختمان سازمان های مردم نهاد) که زیر نظر استانداری خوزستان است، برنامه اجرا کنیم.