در میزگرد «توسعه خوزستان و ضرورت هم افزایی قوا» مطرح شد؛
گردشگری فقرزدا، راه‌حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی خوزستان
میزگرد «توسعه خوزستان و ضرورت هم افزایی قوا» توسط انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه شهید چمران اهواز در این شهر برگزار شد.
به گزارش ایلنا از خوزستان، امروز دوشنبه، جزئیات مطرح شده در این نشست که در روز سه‌شنبه ۱۴ اسفند برگزار شده بود، تشریح شد.
بر این اساس در ابتدای نشست، محسن صنیعی، دبیر انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه شهید چمران اهواز، بیان کرد: توسعه استان، دغدغه همه دلسوزان، فعالان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، احزاب و دستگاه های اجرایی استان است. برای توسعه استان، هم افزایی همه نیروهای اجتماعی استان با گرایش‌ها و قومیت‌های مختلف و نیز هم افزایی همه‌ی قوا، یک ضرورت اساسی است ولی متاسفانه آن چه در عمل دیده می‌شود آن است که انتظارات قوه مقننه از قوه مجریه، به دلیل سوء برداشت از ایده وفاق، به یک چالش جدی تبدیل شده است که منجر به مداخلات بیجا در امور شده است.
وی در ادامه بیان کرد: انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه شهید چمران اهواز با درک رسالت علمی و اجتماعی خود، سلسله نشست‌هایی را در زمینه توسعه خوزستان طراحی کرده که به طور مرتب و با مشارکت دانشگاهیان، مدیران اجرایی و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی در آینده برگزار خواهد شد. این جلسه به منزله پیش نشست این سلسله گفتگوها برگزار شد.
در ادامه‌ی جلسه، سید مرتضی افقه، دانشیار اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: «ابتدا باید سه وجه اصلی مفهوم توسعه را بررسی و تبیین کنم؛ هدف توسعه، ابزار توسعه، و فرایند توسعه.
۱. هدف توسعه در ادبیات موجود، نیل به سطحی از پیشرفت و درآمد است که تمام افراد جامعه قابلیت و توانمندی لازم برای تأمین نیازهای مادی و غیرمادی خود را داشته باشند. به عبارت دیگر، هیچ فردی در جامعه دغدغۀ تأمین نیازهای زندگی مادی و معنوی خود را نداشته باشد.
۲. ابزار توسعه؛ نیروهای انسانی تنها عامل و ابزار نیل به هدف توسعه اند؛ نیروهائی که با بهره گیری از منابع طبیعی، فیزیکی، و مالی موجود بتوانند مسیر نیل به توسعه را هموار کنند.
۳. فرایند توسعه؛ در نهایت، توسعه فرایندی اخلاقی، تربیتی و بنابراین نرم افزاری است که طی آن انسان توسعه نیافته به انسان توسعه یافته تبدیل می شود. انسان توسعه یافته، آنگاه می تواند با تسلط بر طبیعت و محیط پیرامون از طریق تجهیز به دانش و پژوهش، کالاها و خدمات مورد نیاز برای نیل به هدف توسعه را تأمین کند.
با توجه به نقش نیروهای انسانی در فرایند توسعه، تأکید شد که برخی تنگ نظری‌ها، باعث مهاجرت یا انزوای نیروهای نخبه از کشور، مانع از آن شده تا این نیروها بتوانند در فرایند توسعه مشارکت و مساعدت داشته باشند. همین شرایط البته با شدتی بیشتر در خوزستان وجود داشته و دارد. بی جهت نیست که به رغم برخورداری از منابع عظیم طبیعی و وجود شرکت‌های بزرگ و ملی در استان، خوزستان به لحاظ بسیاری از شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی در ردیف استان‌های محروم قرار گرفته است. اما برای خروج خوزستان از چرخه‌ی باطل عقب ماندگی، و به دلیل قابلیت‌های گردشگری در ابعاد طبیعی، تاریخی، مذهبی، و صنعتی، توصیه می شود که برنامه ریزان و سیاستگذاران استان، بر تبدیل شدن استان خوزستان به قطب گردشگری کشور تمرکز کنند. البته منظور از گردشگری در اینجا یک بستۀ کامل از طرحی است با عنوان گردشگری فقرزدا، که می‌تواند به کاهش فقر و نابرابری های استان خوزستان منجر شود.
وی همچنین به ناکارآمدی قانون اساسی در طراحی یک ساختار سیاسی پویا و کارآمد که زمینه ساز حرکت کشور به سمت توسعه گردد، اشاره کرد. به عبارت دیگر، وارداتی بودن قانون اساسی از فرانسه با پیشینۀ تاریخی و فرهنگی کاملاً متفاوت و تصویب و اجرای آن برای ایران بدون وجود بسترهای فکری، فرهنگی و سیاسی لازم، باعث شده تا در بسیاری موارد، افرادی نه در مسیر منافع ملی، بلکه با هدف تأمین منافع حزبی و گروهی، یا قومی قبیله‌ای خود به مجلس راه یابند و به دلیل سوءاستفاده از قدرت استیضاح، بر قوۀ مجریه تحکم کرده و نیروهای مورد نظر خود را بر مجریان تحمیل کنند، نیروهایی که طبعاً کارآئی و کارآمدی لازم برای اهداف عالی توسعه (که در سطور بالا اشاره شد) ندارند.
همین رابطه‌ی معیوب و یک طرفه بین قوه مقننه و قوه مجریه از دلایل اصلی عقب ماندگی در سطح کشور و به خصوص در استان خوزستان بوده و هست.
در ادامه جلسه، دکتر نورمحمد نوروزی، عضو هیئت علمی دانشگاه، بیان کرد که تجربیات تاریخی جوامع مختلف گویای آن است که مهمترین و تعیین کننده‌ترین متغیر نقش آفرین در سمت و سوی جوامع بسوی توسعه یافتگی یا دوری از توسعه جهت‌گیری‌ها، سیاست ها و تصمیم ها و اقدام های دولت یا سازمان سیاسی جامعه بوده است.
از این رو، چگونگی آرایش و نحوه ساماندهی و تنظیم و تنسیق نهادهای تشکیل دهنده سازمان سیاسی یا دستگاه فرمانروایی، جامعه را که در جوامع امروزی در هیات قوای سه گانه حکومتی نمایان می شود، می‌توان به مثابه متغیر کانونی تاثیرگذار در توسعه یافتگی یا توسعه نیافتگی جوامع به شمار آورد، چرا که اگر آرایش قوای حکومتی به گونه‌ای باشد که به برقراری نسبتی متوازن و متعادل میان آنها بیانجامد و تحقق بهینه وظایف و کارویژه‌های هر یک بهبود و ارتقا وظایف و کارویژه های قوای دیگر را در پی داشته باشد و به اصطلاح گونه‌ای هم افزایی میان آنها پدید آید، آنگاه برآیند نهایی نسبت متوازن و متعادل میان قوا به احتمال بسیار زیاد بسترساز و زمینه آفرین توسعه یافتگی خواهد شد.
برعکس آن، اگر روابط میان قوای حکومتی از حالت توازن و تعادل فاصله گرفته و گرفتار تداخل‌های اختلال زا و کارشکنانه متقابل شود، در آن صورت جامعه از مسیر توسعه یافتگی منحرف شده و توسعه به سودای محال و آرزوی ناممکن مبدل می شود. در همین راستا، می توان چنین استنباط کرد که یکی از پیش نیازهای نهادی اساسی برای توسعه استان خوزستان برقراری نوعی توازن و تعادل میان نهادها و مراجع عهده دار و بازتاب دهنده وظایف و کارویژه های قوای سه گانه حکومتی است، به ویژه توازن میان نمایندگان مجلس و مدیریت اجرایی استان.
بر همین اساس، تلاش و تکاپوی نمایندگان مجلس برای تاثیرگذاری و جهت دهی به روند اتخاذ سیاست ها، تصمیم ها و اقدام های دستگاه های اجرایی و همچنین نقش آفرینی در تعیین مدیران و مقامات آنها فارغ از ناهمخوانی هنجاری با اصول و شالوده های نظام تفکیک قوای پذیرفته شده در قانون اساسی، به لحاظ کارکردی و عملی نیز به مانعی مهم در توسعه خوزستان مبدل خواهد شد.
در ادامه، دکتر محمدرضا علم استاد دانشگاه شهید چمران اهواز در خصوص «توسعه خوزستان و ضرورت هم افزایی قوا» با توصیف موانع توسعه در خوزستان به جایگاه قوه مقننه اشاره کرد و اظهار داشت: در کشورهای توسعه یافته مبتنی بر نظام های پارلمانی و تفکیک قوا، نقش قوه مقننه همواره تشریک مساعی با قوه مجریه برای پیش بردن کشور به سوی توسعه پایدار و پیشرفت همه جانبه، بسیار اثرگذار است؛ بنابراین هم افزایی قوا در یک نظام پارلمانی ضروری و حیاتی است.
این درحالی است که متاسفانه در حال حاضر این هم افزایی نه تنها بسیار ضعیف است، بلکه در موارد زیادی به عدم همکاری و هماهنگی و در نتیجه حتی به رقابت های غیرسازنده منجر می‌شود به طوری که وقت و توان دولت در این روزها عمدتا صرف چانه زنی های فرساینده با نمایندگان می‌شود.
دولت و وزرای کابینه در مقابل انتظارات برخی از نمایندگان که خواستار مشارکت موثر در عزل و نصب مدیران اجرایی هستند، و در مقابل عدم تمکین این وزرا، از قدرت استیضاح استفاده می‌کنند، دچار یک سردرگمی و چالش جدی شده است.
وی در ادامه با مقایسه میزان استیضاح های صورت گرفته در پارلمان های جهان مثل آمریکا و انگلیس با تعداد استیضاح های صورت گرفته در ادوار مختلف مجالس ایران، و نیز مقایسه همین استیضاح ها در مجالس دوران مشروطیت ایران تا وقوع انقلاب اسلامی و تعداد آنها در مجالس دوره پس از انقلاب اسلامی تاکنون به این نتیجه رسید که به لحاظ تعداد آنها، تفاوت معنی داری مشاهده می‌شود که نشان می‌دهد این فرایند در واقع به مانعی در راه توسعه کشور و عامل بازدارندگی قوه مجریه در انجام ماموریت‌هایی شده که قانون و برنامه‌های پنج ساله به عهده قوه مجریه گذاشته است.
وی سپس در ادامه بحث خود همین فرآیند را در خصوص رابطه مدیریت اجرایی استان خوزستان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در استان مورد اشاره قرار داد و مدعی شد در استان خوزستان نیز همین مشکل وجود دارد که به نظر می‌رسد یکی از مهمترین معضلات استان خوزستان در مسیر توسعه می‌باشد.
دکتر علم در پایان پیشنهاد کرد که نهادهای علمی و اجتماعی و سیاسی، آثار زیانبار و همچنین ماهیت غیرقانونی و حتی غیر اخلاقی این دخالت ها را آشکار و به اصلاح روندهای همکاری فی مابین میان قوا کمک کنند.
