پیش بینی اجرای عملیات آبخیزداری در 2 میلیون هکتار اراضی در برنامه ششم
رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: هزینه آبی که بوسیله عملیات آبخیزداری استحصال می‌شود یک پنجم آب حاصل شده از سد سازی است.
به گزارش ایلنا، خدا کرم جلالی صبح امروز در نشست با کانون جهادگران جهادسازندگی و خیرین در ابخیزداری افزود: تا کنون خیرین 27 میلیارد تومان در سطحی معادل 60 هزار هکتار در برخی استان ها بویژه در استان هرمزگان عملیات آبخیزداری انجام دادند.
جلالی گفت: از ۱۲۵ میلیون هکتار عرصه‌ای که باید عملیات آبخیزداری در آن انجام شود، تاکنون حدود ۲۶ میلیون هکتار تحت پوشش عملیات آبخیزداری قرار گرفته است. اگر طبق روال برنامه پنجم هدف‌گذاری‌ها انجام شود، اجرای کامل عملیات آبخیزداری در کشور، ۲۰۰ سال طول می‌کشد.
وی تصریح کرد: سازمان جنگل‌ها تلاش می‌کند با استفاده از پتانسیل خیرین آبخیزدار، اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری که به حفظ آب و خاک کمک می‌کند را سرعت بخشد.
رئیس سازمان جنگل‌ها با اشاره به گرم شدن زمین در اثر افزایش گازهای گلخانه‌ای گفت: تغییرات اقلیمی سبب شده منابع آب شیرین کاهش یافته و بیابان‌ها توسعه یابند.
وی افزود: ایران روی کمربند خشک جهان واقع شده و اثرات مخرب تغییرات اقلیمی بر کشور بیشترنمایان می شود.
رئیس سازمان جنگل‌ها افزود: خشکسالی‌های پی‌درپی و افزایش دما در ایران مشکلاتی در بخش آب ایجاد کرده است. اگرچه گرمایش زمین پدیده‌ای جهانی است اما شدت گرم شدن در ایران بیشتر از سایر نقاط جهان است به نحوی که کره زمین به طور متوسط هشت دهم درجه گرم‌تر شده اما در ایران شاهد افزایش یک و نیم درجه‌ای دمای هوا بوده‌ایم.
وی بیان کرد: طی ۵۰ سال گذشته، با افزایش دما تبخیر و تعرق نیز افزایش یافته و سبب شده بسیاری از رودخانه‌ها، چاه‌ها و قنوات بخشکد مهاجرت‌هایی در گوشه و کنار کشور رخ دهد. این مسئله حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ را افزایش داده است.
به گفته جلالی فرسایش خاک، افزایش سیلاب، بیلان منفی سفره‌های زیرزمینی و فرونشست زمین ناشی از تغییر اقلیم است. برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب ناشی از کمبودها، نارسایی‌ها و اشکالاتی که در مدیریت منابع آب وجود داشته ما را دچار این چالش‌هایی کرده است. اگر چاره‌ای نیاندیشیم، باید منتظر آسیبهای اجتماعی و اقتصادی ناشی تغییر اقلیم و گسترش فقر و بیکاری باشیم.
وی با اشاره به اینکه در برنامه ششم، آب و محیط زیست از اولویت‌های اصلی دولت بوده و به این حوزه توجه خوبی شده، تأکید کرد: این مسایل همواره باید در اولویت و توجه دولت و مجلس باشد.
جلالی بیان کرد: در حال حاضر از ۱۲۵ میلیون هکتار عرصه‌ای که باید عملیات آبخیزداری در آن انجام شود، حدود ۲۶ میلیون هکتار تحت پوشش این عملیات قرار گرفته است. فاصله بین اقدامات انجام شده تا تعهداتی که قانون پیش‌بینی کرده، بسیار زیاد است.
وی گفت: البته اگر به روال برنامه پنجم هدف‌گذاری اجرای طرح‌های آبخیزداری سالانه ۵۰۰ هزار هکتار باشد، ۲۰۰ سال طول می‌کشد تا کل عرصه‌های مستعد آبخیزداری تحت پوشش برنامه‌های اجرایی قرار گیرند. ضمن آنکه هر ۲۰ سال باید عملیات آبخیزداری ترمیم شود، بنابراین به نظر می‌رسد با این روند به جایی نمی‌رسیم.
رئیس سازمان جنگل‌ها افزود: در برنامه ششم که توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است، سازمان جنگل‌ها باید سالانه حداقل دو میلیون هکتار عملیات آبخیزداری در عرصه‌های کشور انجام دهد.
وی ادامه داد: هدف‌گذاری انجام شده در برنامه ششم چهار برابر اهداف برنامه پنجم است اما با توجه به وضعیت موجود و به منظور حفظ آب و خاک، باید سالانه سه میلیون هکتار از عرصه‌های کشور تحت پوشش عملیات آبخیزداری قرار گیرد.
جلالی عنوان کرد: در سال‌های بعد از انقلاب با توجه به اینکه ۵۵ درصد آب کشور از منابع زیرزمینی تامین می‌شود اما کمتر از نیم درصد اعتبارات منابع آب صرف تغذیه سفره‌های زیر زمینی شده و 99درصد آن صرف ذخیره سازی روانآب ها و آب های سطحی شده است. به همین دلیل امروز سطح سفره‌های زیرزمینی افت کرده و این سفره‌ها دچار مشکلات حاد شده‌اند. پایین رفتن سطح آب زیرزمینی بر پوشش گیاهی نیز تاثیر گذاشته و جنگل‌ها و مراتع از این پدیده آسیب دیده‌اند.
به گفته جلالی آبخیزداری علاوه بر اینکه آب و خاک را حفظ کرده و پوشش گیاهی را تقویت می‌کند برکنترل سیلاب و بهبود معیشت مردم همچنین کاهش اثرات خشکسالی موثر است. به همین دلیل تلاش می‌کنیم با بهره‌گیری از پتانسیل کانون جهادگران و کمک گرفتن از پتانسیل خیرین همچنین به کارگیری سرمایه‌های عظیم مردمی، اجرای پروژه‌های آبخیزداری را سرعت بخشیم.
به گفته وی استان‌های هرمزگان و فارس در به‌کارگیری نیروهای خیر برای اجرای آبخیزداری پیشتاز هستند. خراسان رضوی، فارس، مرکزی و گلستان نیز در این زمینه تلاش خوبی داشته‌اند.
رئیس سازمان جنگل‌ها تأکید کرد: بر اساس ارزیابی یکی از مشاوران وزارت نیرو، هزینه تولید هر متر مکعب آب از طریق آبخیزداری حدود ۲۰ درصد هزینه تولید همین میزان آب از طریق سدسازی است. یعنی هزینه استحصال آب با استفاده از سد حدود پنج برابر آب استحصال شده از عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری است.