چرا رهبر انقلاب بر خصوصی سازی خودروسازی تاکید کردند؟

با وجود اینکه بر اساس اصل ۴۴ باید تا سال ۹۳ تمام واگذاری‌ها به بخش خصوصی انجام می‌شد اما چندان نتیجه بخش نبوده است. این در حالی است که خصوصی سازی موتور محرک توسعه صنعتی و رشد اقتصادی است به ویژه در خودروسازی که صنعت مادر و محرک بیش از 60 رشته مشاغل فنی دیگر است.

تاکیدهای مکرر رهبر انقلاب بر خصوصی سازی خودروسازی با علم کامل به ظرفیت های شکوفاساز بخش خصوصی و ناتوانی دولت در اداره صنایع و آفت های مدیریت مدیران دولتی از جمله فسادزایی آن به ویژه درباره خودروسازی است.

نگاه عالمانه رهبر معظم انقلاب به موضوع خصوصی سازی و ضرورت کاهش تصدی گری دولت بر صنایع و اقتصاد کشور ناظر به موارد ذیل است:

1-کیفیت پایین خودروی دولتی ساز با وجود بیشترین حمایت ها

رهبری بارها از کیفیت پایین محصولات خودروسازها انتقاد کرده اند. مثلا در 19 اردیبهشت 1401 حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با کارگران گفتند: بر اساس آمارهای کارشناسان، هر یک میلیارد دلار واردات از اجناس دارای تولید داخلی مانند کفش، پوشاک و لوازم خانگی، به تعطیلی ۱۰۰ هزار فرصت شغلی در کشور منجر می‌شود. البته خودروسازها از این حرف سوءاستفاده نکنند زیرا وضع آنها تعریفی ندارد و مقصود، آن جاهایی است که تولید خوب و با کیفیت دارند.

همچنین رهبری در دیدار 10 بهمن‌ماه ۱۴۰۰ خود با جمعی از تولیدکنندگان و فعالان صنعتی اشاره کردند: حمایت‌های عملی و تبلیغاتی از تولید داخلی باید منجر به ارتقای کیفیت محصولات و همچنین ارتقای فناوری شود، اما متأسفانه در برخی صنایع به‌ویژه در صنعت خودرو به موضوع کیفیت توجه نمی‌شود و مردم نیز به‌حق به آنها اعتراض دارند.

کارشناسان می گویند: صنعت خودروسازی در سال‌های گذشته به‌ویژه پس از بازدید رهبر معظم انقلاب در نهم فروردین ماه ۸۹ از گروه صنعتی ایران‌خودرو، از بیشترین حمایت‌ها برخوردار شد، اما با وجود این حمایت‌ها، عملکرد غیرقابل دفاع و بسیار ضعیف آنها را شاهدیم.

2-سهام ناچیز دولت با تصدی خودروسازی ها تناسب منطقی ندارد؛ ضرورت رجوع به قانون

مقام معظم رهبری اخیرا تصریح کردند: «شنیدم در بعضی شرکت‌هایی که دولت و بخش خصوصی شریک هستند، با این که دولت سهم زیادی ندارد، اما مدیریت در اختیار دولت است. به نظر من این منطق ندارد. از شیوه‌های قانونی استفاده کنند و به خود مردم و سهام‌داران اختیار بدهند، منتها نظارت شود.»

 این عین جملات رهبری، فردای بازدید از نمایشگاه تولیدات داخلی است که وقتی به غرفۀ یک شرکت بزرگ قطعه سازی رسیدند مدیر آن فرصت را مغتنم شمرد تا از وضعیت غیرمنصفانه تسلط دولتی ها بر خودروسازی ها بگوید.  کشاورز مدیر شرکت قطعه سازی کروز گفت: «با این که ۳۰ درصد سهام ایران خودرو در اختیار بخش خصوصی است و ما بزرگ‌ترین سهام دار آن هستیم دولت که تنها ۵ درصد سهام را در اختیار دارد، شرکت را کنترل می‌کند.»

خواست او این بود که مدیریت ایران خودرو را در اختیار بگیرند و رهبری هم بلافاصله به وزیر صمت گفتند: مدیریت موضوع مهمی است. مجمع عمومی هم وجود دارد. مدیریتی انتخاب شود.

3-دولت نمی تواند و فساد ایجاد می کند

تجربه ناموفق دولت در اداره شرکت ها و صنایعی که لازمه شکوفایی آن، رقابت بخش خصوصی است باعث شده است تا رهبری بارها در این باره تذکر بدهند.

مثلا کمتر از یک سال پیش در 29 فروردین 1402 رهبر انقلاب در دیدار رمضانی با دانشجویان گفتند: «اصل خصوصی‌سازی و سیاست‌های اجرایی اصل ۴۴، فکر شده، منطقی و درست است؛ چرا که دولت نمی‌تواند اداره همه امور را بر عهده گیرد. البته توقع ما برآورده نشده اما کارهای خوبی هم در زمینه خصوصی‌سازی انجام شده است.

در مورد مسئله‌ی خصوصی‌سازی که بعضی از دوستان گفتند و تکرار کردند و بیرون هم همانها را میگویند: هر قانون خوبی را ممکن است بد عمل کنند. این که ما امکانات کشور، امکانات تولیدی، کارخانجات، اینها را بدهیم دست دولت، دستگاه‌های تولیدی و بنگاه‌های تولیدی بزرگ را، دولت نمی‌تواند، مشکلات به وجود می‌آید، فساد به وجود می‌آید. چه قدر در این چند سال این مسائل پیش آمده. این راهش فقط خصوصی‌سازی بود. هیچ چاره‌ی دیگری وجود نداشت واقعاً و این کار ناگهان انجام نگرفت. با فکر، با مطالعه، با پیش‌بینی، ساعت‌ها بحث کردن انجام گرفت. بله، من قبول دارم، آن توقعی که بنده داشتم از خصوصی‌سازی، تا حالا آن توقع برآورده نشده. اما کارهای خوبی هم انجام گرفته. این که شما می‌گویید بنگاه دولتی را دادند به بخش خصوصی، او دلارش را به دولت برنمیگرداند، این درست نیست. آنی که دلار را برنمی‌گرداند، همان بنگاه فعلاً دولتی است. البته بخش خصوصی هم اشکالاتی دارد؛ مراقبت میخواهد، دقت میخواهد، رعایت میخواهد.»

4-خصوصی سازی موتور پیشران توسعه و تولید کشور است

رهبر انقلاب با آگاهی از نقش قوی بخش خصوصی و نیز ناتوانی های دولت، موکدا به استفاده از این ظرفیت در تقویت اقتصاد و توسعه کشور تاکید کردند.

ایشان از سال ها پیش بارها خود به پیگیری موضوع خصوصی سازی و آخرین تحولات آن پرداختند. در سال 1389 ایشان بیان کردند: «در آن سالهای دهه‌ی 60 که آقایان همین طور به سمت روزبه‌روز غلیظتر کردن اقتصاد دولتی میرفتند، من مثال میزدم و میگفتم فرض کنید یک موتوری است که میتواند این بار سنگین را برساند و شما هم در کنار موتور راه میروید، یا خودتان پشت فرمان مینشینید و هدایتش میکنید. شما این موتور را کنار گذاشتید و همه‌ی باری را که توی این وانت است، خودتان روی دوش گرفتید، هِن و هِن دارید جلو میروید؛ هم نمیرسید، هم خسته میشوید، هم همه‌ی بار حمل نمیشود، هم این موتور اینجا بیکار میماند. این موتور، بخش خصوصی است. این را آن زمان به آنها میگفتیم، اثر هم نمیکرد. امام هم هرچه میگفتند به مردم بدهید، اینها میگفتند مراد از مردم، بخش خصوصی نیست - مراد نظر امام را توجیه میکردند! – {می گفتند} مردم یعنی توده‌ی مردم. به توده‌ی مردم چه جوری میشود کمک کرد؟ دولت اقتصاد را در دست بگیرد، به توده‌ی مردم کمک کند. فرمایش امام را اینجوری معنا میکردند! خوب، این توجیه، غلط بود.

5-اقتصاد مقاومتی نمی تواند بدون خصوصی سازی محقق شود

شاید بتوان گفت که شعارهای سال انتخاب و اعلام شده در سال های اخیر از سوی رهبر معظم انقلاب خود می تواند شاخص گویایی از حساسیت اقتصادی کشور و درک از لایه ها و ضرورت های خصوصی سازی باشد.

به این شعار سال های اخیر دقت کنید:

۱۳۹۵ اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل

۱۳۹۶ اقتصاد مقاومتی، تولید - اشتغال

۱۳۹۷ حمایت از کالای ایرانی

۱۳۹۸ رونق تولید

۱۳۹۹ جهش تولید

۱۴۰۰ تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها

۱۴۰۱ تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین

1402 مهار تورم، رشد تولید

همه این شعارها و تحقق آنها به یک بازوی قدرتمند اصلی نیاز دارد که می توان به جرات گفت آن بازوی قوی و تعیین کننده، خصوصی سازی به ویژه در صنایع مادر مانند خودروسازی است. این مهم وقتی پررنگ تر می شود که بدانیم، خودرو یکی از اقلام پرمصرف و تامین کننده بخش بزرگی از گردش مالی کشور است؛ صنعتی که ادامه مدیریت مدیران دولتی بر آن با وجود ناکامی ها و زیان انباشته 200 هزار میلیارد تومانی، می تواند ضربه سهمگینی بر اقتصاد کشور وارد کند.

از این منظر، اقتصاد مقاومتی و تولید و بهره وری مورد تاکید مقام معظم رهبری نمی تواند بدون ورود جدی بخش خصوصی به مدیریت بخش های تعیین کننده ای چون خودروسازی، رنگ تحقق گیرد.

به گفته کارشناسان، اگرچه تعیین تکلیف شدن وضعیت سهام های تودلی که توسط ایران خودرو به زیرمجموعه های این شرکت فروخته شده است، به چند سال زمان نیاز دارد اما وضعیت ایران خودرو و سایپا، امروز اورژانسی است، بنابراین بهتر است دولت سهام این شرکت ها را بصورت بلوکی به شرکت هایی که می توانند آن را اداره کنند، بفروشد و در مقابل از آنها تعهدهای لازم را اخذ کند، این راه نه تنها به نفع صنعت خودروسازی بلکه به نفع حاکمیت است.

6-بخش خصوصی از دید رهبر انقلاب هم مجری خوب است هم ایده پرداز

مقام معظم رهبری در تمام این سال ها یکی از حامیان اصلی خصوصی سازی با آگاهی از توان بخش خصوصی است.

ایشان در تاریخ 10 بهمن 1402 در دیدار تولید کنندگان و فعالان اقتصادی تاکید می کنند: «مسائل گوناگونی هست که مسائل کلان کشور است و ناترازی در این مسائل، کشور را رنج میدهد و مانع کارهای بزرگ متعدّدی میشود. بخش خصوصی ما میتواند در این زمینه‌ها به معنای واقعی کلمه کمک کند، همین‌طور که الان شنیدید. اینکه حالا بخش خصوصی بیاید مثلاً فرض کنید که با یک مجموعه‌ی برق خورشیدی ۱۸۰۰ مگاوات برق تولید کند، خب چیز خیلی خوبی است. یک بخش خصوصی می‌آید خودش سرمایه‌گذاری میکند، ۱۸۰۰ مگاوات برق تولید میکند؛ این برای کشور خیلی باارزش است. اگر ما اینها را تشویق کنیم، اگر ما به اینها کمک کنیم، اگر برنامه‌ریزیِ درست انجام بگیرد، مطمئنّاً بخش خصوصی میتواند در این برنامه‌های کلان، هم فکر ارائه بدهد، هم عمل ارائه بدهد. این عرضِ ما به مسئولین محترم و به خود شما فعّالان اقتصادی بخش خصوصی است.»