صنعت لوازم خانگی پیشیران اقتصاد کشور در شرایط تحریمی

«جایگاه صنعت لوازم خانگی برای پیشبرد اهداف اقتصادی کشور بسیار مهم و استراتژیک است. این صنعت می‌تواند با تولید محصولات با کیفیت و قابل ‌رقابت با برندهای خارجی، ارزش افزوده، درآمد و اشتغالزایی بالایی ایجاد کند.» این بخشی از اظهارات سید سعید رضوانی، مدیرعامل شرکت نیکسان است که در گفت وگو با ماهنامه «آینده‌سازان صنعت لوازم خانگی ایران» مطرح کرد. متن کامل این گفت وگو را می‌خوانید:

جایگاه بخش صنعت را در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بخش صنعت در اقتصاد کشور نقش مهمی در ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغالزایی ایفا می‌کند. این بخش با اتکا به توان بخش‌خصوصی به نسبت سایر بخش‌ها، از تنوع و پتانسیل بالایی برخوردار بوده و سرمایه موردنیاز برای تدوام فعالیت آن نیز در اقتصاد وجود دارد. با این حال، با چالش‌های زیادی نظیر تحریم‌های ظالمانه غرب، نوسانات شدید نرخ ارز و تورم، عدم کارآیی در فرآیند خصوصی‌سازی، خلأهای قانونی و ضعف سازوکارهای بازار مالی روبه‌رو است.

بنابراین، شناسایی و رفع مشکلات و چالش‌های پیش روی توسعه صنعتی کشور و بازنگری نیازهای حمایتی این بخش برای ارتقای تولید ملی ضروری است. در سال‌های بعد از ۹۷ که شاهد شکل سخت‌گیرانه‌ای از تحریم‌ها بودیم، افزایش تولید را در تمامی ابعاد کمی و کیفی، خصوصاً در صنعت لوازم خانگی مشاهده کرده‌ایم که مصداق آن بی‌نیازی کشور از تامین لوازم خانگی وارداتی طی سال‌های اخیر بوده است.

 در این میان جایگاه صنعت لوازم خانگی را چگونه می‌بینید؟

صنعت لوازم خانگی یکی از صنایع پیشران اقتصاد کشور است که با تولید محصولات با کیفیت و دانش بومی، توانست نقش مهمی در افزایش توان مقاومت اقتصاد ملی، رشد تولید و اشتغالزایی و صادرات داشته باشد. این صنعت با بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های علمی و عملی سرمایه‌های انسانی، نسبت به تنظیم یک سند استراتژیک و راهبردی در انجمن لوازم خانگی به منظور توسعه نوآوری در محصولات ساخت داخل اقدام به عمل آورده است. صنعت لوازم خانگی از معدود صنایعی است که پیشرانی خودش را در دوران تحریم‌ها با عزم بلند کارآفرینان این صنعت که حماسه ملی خودشان را در نمایشگاه بین‌المللی خانگی طی سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۱ به نمایش گذاشتند، ثابت کرده است.

کارآفرینانی که ناباورانه پتانسیل‌های موجود خود را طی این سال‌ها در شرایط عدم  امکان تامین مالی بنگاه‌ها و تامین ارز موردنیاز واحدها توسط بانک مرکزی، فشار خزانه دولت به واسطه نیاز کشور به تامین بودجه از طریق مالیات و سازمان‌هایی مانند تامین اجتماعی با روش رسیدگی به دفاتر قانونی و … و هزاران بار سنگین مشابه دولت ملی، در کمک به نظام و ایفای تعهدات به کار گرفتند، جایگاه این صنعت می‌بایست توسط دست‌اندرکاران حاکمیت بیش از گذشته موردحمایت قرار گیرد.

به عنوان تولیدکننده لوازم خانگی، از نظر شما صنعت لوازم خانگی به عنوان دومین صنعت کشور چه تاثیری بر اقتصاد غیرنفتی کشور دارد؟

صنعت لوازم خانگی به عنوان دومین صنعت کشور، تاثیر مستقیم و غیرمستقیم مهمی بر اقتصاد غیرنفتی کشور دارد. از جمله تاثیرات مستقیم این صنعت با عنایت به اینکه در گذشته و حدود سال‌های ۹۷، ۵۰ درصد سهم لوازم خانگی کشور از خاج تهیه می‌شد، می‌توان به صادرات، اشتغال‌زایی، بومی‌سازی قطعات و صرفه‌جویی ارزی اشاره کرد.

بر اساس آمارهای منتشر شده، در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۰، حدود ۲۳۰ هزار تن لوازم خانگی به ارزش ۳۲۶ میلیون دلار صادر شده است. سهم ارزشی لوازم خانگی از کل صادرات بخش صنعت نزدیک به هشت درصد و از کل صادرات غیرنفتی ۰.۷ درصد بوده است. همچنین، بومی‌سازی قطعات لوازم خانگی که پیشتر وارداتی بودند، منجر به صرفه‌جویی حدود ۱۶۰ میلیون دلار ارزی و افزایش تولید داخل شده است.

این صنعت همچنین با اشتغال‌زایی به طور مستقیم و غیرمستقیم، نقش مهمی در رفع مسئله بیکاری دارد. از جمله تاثیرات غیرمستقیم این صنعت نیز می‌توان به افزایش تقاضا و تامین بازار داخلی کشور، حضور در بازارهای جهانی، افزایش سطح فناوری و دانش بومی و افزایش رضایت‌مندی مصرف‌کنندگان اشاره کرد.

با تولید محصولات با کیفیت و قابل رقابت با برندهای خارجی، این صنعت موجب شده است که تقاضای بازار به محصولات داخل افزایش یابد. همچنین، حضور در بازارهای جهانی و صادرات به کشورهای منطقه، سطح فناوری و دانش بومی را در این صنعت افزایش داده است. در نهایت، رضایت‌مندی مصرف‌کنندگان نسبت به محصولات داخلی نشان‌دهنده عامل مؤثر دیگر این صنعت در اقتصاد غیرنفتی است.

 در شرایط موجود محیط کسب‌وکار صنعت لوازم خانگی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

محیط کسب‌وکار صنعت لوازم خانگی در شرایط موجود با چالش‌های زیادی روبه‌رو است. برخی از این چالش‌ها عبارتند از عدم عرضه مناسب توسط شرکت‌های مادر مانند فولاد، پتروشیمی، مس و آلومینیوم، عملکرد نامطلوب سازمان بورس کالا، تورم قیمت مواداولیه و محصولات، دشواری تأمین مالی از بانک‌ها، بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار، تحریم‌های ظالمانه غرب و نوسانات شدید نرخ ارز و تورم. این چالش‌ها باعث کاهش ظرفیت فعالیت، رقابت‌پذیری و صادرات صنعت لوازم خانگی شده‌اند. بنابراین، نیاز به حمایت مؤثر و مناسب از سوی دولت و سایر نهادهای ذیربط برای رفع مشکلات و تسهیل محیط کسب و کار این صنعت وجود دارد.

به نظر شما انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با سبقه ۴۲ ساله برای پیشبرد اهداف صنعت لوازم خانگی در چه جایگاهی قرار دارد؟

جایگاه این انجمن برای پیشبرد اهداف صنعت لوازم خانگی بسیار مهم و حیاتی است، چرا که حدود ۳۰۰ واحد صنعتی را در عضویت خود دارد؛ از جمله اهداف و وظایف این انجمن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نمایندگی از صنعت لوازم خانگی در سطح دولت، مجلس، سازمان‌ها، نهادها و سایر تشکل‌های مرتبط
• ارائه خدمات به اعضای انجمن در زمینه‌های مالی، بازرگانی، حقوقی، فنی، آموزشی و ترویجی
• تبادل نظر و هم‌افزایی با سایر تشکل‌های صنفی و حرفه‌ای داخل و خارج کشور
• حل مسائل و مشکلات صنعت لوازم خانگی با همکاری دستگاه‌های ذیربط
• ترویج فرهنگ مصرف محصولات داخلی و افزایش رضایت‌مندی مصرف‌کنندگان
• حمایت از تولید کنندگان داخلی و تسهیل در روند صادرات محصولات
• بومی‌سازی قطعات و فناوری‌های لوازم خانگی با بهره‌گیری از دانش بومی
• افزایش کیفیت و استانداردهای تولید لوازم خانگی با رعایت نظام‌های مدیریت کیفیت
• انتقال مسئولیت و بر عهده گرفتن بخشی از وظایف حاکمیت دولت در خدمات رسانی به تولید کنندگان و اعضای خود به منظور بهبود و تسهیل در عملکرد اعضاء

با توجه به این موارد، مشخص است که انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نقش مهمی در پشتیبانی، توسعه و پیشرفت صنعت لوازم خانگی در کشور دارد. برای توسعه صنعت لوازم خانگی در آینده، چندین برنامه و راهکار وجود دارد که می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره کرد:

• شبکه‌سازی و بلوغ بنگاه‌های تولیدی با هدف افزایش توان عملیاتی، تقویت انگیزه رشد و ترقی، اداره مطلوب اقتصادی و همکاری در زمینه‌های مشترک
• سیاست‌گذاری صنعت لوازم خانگی توسط انجمن با تنظیم برنامه استراتژی صنعت لوازم خانگی با هدف بهبود و تکمیل زنجیره، مدیریت واردات و صادرات، توسعه و تعمیق ساخت داخل، ساماندهی و توانمندسازی بنگاه‌ها، ارتقای قابلیت‌های فناورانه
• ترویج فرهنگ مصرف محصولات ساخت داخل با افزایش کیفیت، استاندارد، طراحی و نوآوری محصولات و افزایش رضایت‌مندی مصرف‌کنندگان
• حمایت از صادرات لوازم خانگی با حل مشکلات گمرکی، ارزی، حقوقی، بازاریابی و رقابت‌پذیری در بازارهای هدف
• بومی‌سازی قطعات و فناوری‌های لوازم خانگی با بهره‌گیری از دانش بومی، پژوهش و توسعه‌ی همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز علمی