فرسایش سالانه خاک در ایران 2 میلیارد تن است/استفاده غیر اصولی مهمترین عامل تخریب

به گزارش ایلنا، محمود عرب خدری در مصاحبه با رادیو اقتصاد ، استفاده غیراصولی را مهمترین عامل در تخریب و فرسایش خاک کشور دانست و افزود: شخم خلاف جهت در اراضی دیم کاری و جابجایی حجم زیاد خاک در مناطق کوهستانی به منظور اجرای پروژه های عمرانی سبب خارج شدن نرخ فرسایش از حالت طبیعی است.

وی همچنین با بیان اینکه جابجایی خاک سطحی نرخ فرسایش را تشدید می کند، اظهار داشت: فرسایش خاک دستاوردهای منفی زیادی دارد.

رئیس گروه حفاظت آب و خاک پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با اشاره به اینکه اندازه گیری فرسایش خاک به زمان طولانی نیاز دارد ، گفت: متاسفانه سازمان های برنامه ریزی کشور هیچ موقع با پایش خاک و فرسایش خاک موافقت نکرده است بنابر این آمار درستی در خصوص فرسایش خاک در کشور وجود ندارد.

وی افزود: برغم اینکه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری همواره بر پایش مداوم خاک تاکید دارند ولی متاسفانه هیچ موقع برنامه ها این سازمان مورد حمایت قرار نگرفته است.

عرب خدری بیان داشت: با توجه به اندازه گیری های محدود فرسایش خاک به ویژه اندازه گیری های که وزارت نیرو از رودخانه های کشور در قالب اندازه گیری رسوب معلق صورت گرفته بیانگر فرسایش آبی یک میلیارد تنی خاک در سال حکایت دارد.

وی در ادامه به فرسایش یک میلیارد تنی خاک به وسیله باد در سال هم اشاره کرد و گفت: در مجموع سالانه به طور میانگین دو میلیارد تن فرسایش آبی و بادی خاک در کشور رخ می دهد.

عرب خدری افزود: تعیین تناسب اراضی برای بهره وری های خاص یکی از ابزارهای مهم مدیریت اراضی محسوب می شود که ضمن برنامه ریزی برای افزایش تولید، استفاده پایدار از اراضی را ممکن می کند.

وی با تصریح اینکه اساس زندگی انسانی بر پایه منابع آب و خاک استوار است، بیان کرد : در شرایط کنونی به دلیل افزایش جمعیت و محدودیت منابع مزبور ضرورت توجه بیشتر و استفاده شایسته تر از این منابع ضروری است. بر این اساس در صورت اعمال مدیریت صحیح و بهره برداری اصولی می توان بدون اینکه اصل این منابع دچار کاستی شود از آن سود جست.

عرب خدری گفت: حفاظت خاک و آب از اصولی ترین پایه های توسعه پایدار است و بی توجهی به این اصل می تواند عواقب جبران ناپذیری را از نظر اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی برای کشور به دنبال داشته باشد از جمله این عواقب در خطر قرار گرفتن اهمیت غذایی کشور است.

وی افزود : رشد روز افزون جمعیت در سال های گذشته و نیاز به توسعه منابع جدید غذا موجب استفاده بی رویه و خارج از توان اکولوژیکی منابع طبیعی شده است که به تشدید روند تخریب منابع آب و خاک منجر می شود.

این کارشناس خاک و آبخیزداری پیامدهای اقتصادی فرسایش خاک را از بین رفتن خاک، اتلاف آب و رسوب گذاری برشمرد و گفت: تخریب خاک موجب کاهش سطح زیر کشت، کاهش حاصلخیزی خاک، کاهش خاک سطحی از بین رفتن مواد غذایی گیاه در خاک، کاهش نفوذپذیری و افزایش مقاومت خاک در مقابل رشد و نمو گیاه می شود.

وی افزود: فرسایش خاک به طرق گوناگونی از قبیل افزایش تبخیر آب های زیرزمینی و از بین بردن پوشش گیاهی و غیره می تواند اتلاف وسیع منابع آب را بدنبال داشته باشد. انباشت رسوبات و خاک های برداشت شده نیز پیامدهای و اثرات اقتصادی بسیار سنگینی به صورت کاهش حاصلخیزی خاک‌ها، کاهش ظرفیت آبراهه ها، کاهش ظرفیت مخازن و سدها و بالاخره آلودگی آب ها دارد.

عرب خدری اظهار داشت: خسارت عمده فرساشی نمود خود را در کاهش حاصلخیزی خاک نشان می دهد بنابراین میزان محصول در خاک های تحت فرسایش کاهش می یابد زیرا رشد محصول تحت تاثیر رطوبت و حاصلخیزی خاک بوده و تخریب ساختمان خاک به کمبود آب، مواد غذایی هوا و گرما منجر می شود.

وی افزود: با گسترش فرسایش خاک در یک منطقه خاک سطحی به طور مستمر از دسترس خارج خواهد شد بنابراین با هدر رفتن مواد حاصلخیزی خاک و تولیدات گیاهی به شدت کاهش پیدا می کند.