ناشران کودک و نوجوان با مشکلات زیادی مانوس‌اند

سیدعباس صالحی؛ معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چندی قبل طی اظهاراتی که رسانه‌ای هم شد، به ۱۰سیاست کلیدی بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران را برشمرده است. اما، آن‌چه ناشران، به‌ویژه ناشران کتاب‌های کودک و نوجوان با آن روبه‌رو هستند، سیاست‌های کلیدی متفاوتی است که مشکلات متعددی را برای آنان به همراه داشته است.

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ این سیاست‌های غلط که با نظرخواهی عمومی ازسوی ناشران حاضر بخش کودک و نوجوان در نمایشگاه کتاب تهران فراهم آمده، به شرح زیر است:

۱ در نمایشگاه بیست و هفتم، هزینه‌ی غرفه‌بندی براساس تعرفه‌های جدیدی محاسبه شده است که تا ۲۵۰ درصد نسبت به‌سال گذشته افزایش نشان می‌دهد. این افزایش در مقایسه با نرخ‌های ثابت سالهای گذشته، تکان‌دهنده است.

۲ متراژ غرفه‌های زیر چادر، برای تحمیل هرچه بیشتر هزینه بر ناشران، با احتساب آب‌بند‌ها و فضاهای خاکی بین ستون‌های آهنی تعیین‌شده است، که همگی خارج غرفه قرار می‌گیرند. ناشران نه‌تنها نمی‌توانند از این فضا‌ها استفاده کنند، که حتی به‌سبب وجودشان در کنار غرفه، مجبورند فضاهای منتهی به‌آب‌بند‌ها و ستون‌ها را هم خالی بگذارند. یعنی وجود این موانع، فضای قابل توجهی از غرفه‌ها را بی‌استفاده کرده است.

۳ کلیه‌ی دیواره‌های پانلی غرفه‌ها، که تا سال پیش وجود داشت، حذف شده است تا هزینه‌ی غرفه‌بندی برای ناشران بازهم بیشتر شود و برای برگزارکنندگان بسیار کمتر. ناشران برای هر پانل باید ۴۰۰ هزار ریال بپردازند تا غرفه‌ی آن‌ها دیواره یا انبار داشته باشد.

۴ نبود دیواره‌ها موجب شده که غرفه‌ها به‌دلیل دیده‌ شدن چادرهای کثیف و سوراخ برپا شده، از نظر بهداشتی و زیبایی بصری به‌حدی از تنزل برسند که بازدیدکننده‌ها کمتر رغبت ورود به‌چادر‌ها را دارد، تا بازهم ناشران با کاهش فروش هرچه بیشتر، متضرر شوند.

۵ راهروهای خاکی داخل چادر‌ها، هم یکی دیگر از دلایل دفع بازدیدکنندگان است که تکرار این وضعیت نشان می‌دهد برگزارکنندگان نیازی به‌زیباسازی نمایشگاه و تکریم ارباب رجوع نمی‌بینند.

۶ مطابق با ابلاغیه کمیته‌ی اجرایی نمایشگاه، وظیفه‌ی زیرسازی غرفه‌ها؛ به‌گونه‌ای که از نفوذ آب باران به‌داخل غرفه‌ها جلوگیری کند و مانع از بروز هر مشکلی برای ناشران شود، به‌ناشران واگذار شده است تا بازهم هزینه‌ی بیشتری متقبل شوند و البته هزینه‌ی کمتری را برگزارکنندگان برای غرفه‌بندی بپردازند.

۷ به‌شرح ابلاغیه یادشده، «مسوولیت بروز هرگونه مشکلی برعهده‌ی ناشران» گذاشته شده است. یعنی آن‌که هیچ امنیتی برای ناشران زیر چادر وجود ندارد و برگزارکنندگانی که چادر‌ها را برپا کرده‌اند و به‌شرحی که گذشت محل استقرار ناشران قرار داده‌اند، از زیر بار مسوولیت عواقب مترتب بر این عمل خود شانه خالی کرده‌اند.

۸ تاریخ صدور صورت‌حساب‌های بهاء غرفه‌ها، ۷ اسفند ماه ۱۳۹۲ بوده اما برگزارکنندگان برای جبران کسر بودجه‌ی دولت و خالی‌تر کردن جیب خالی ناشران، مالیات ارزش افزوده را ۸ درصد مطالبه و دریافت کرده‌اند و اعتراض‌ها هم شنیده نشده است. این‌که چرا در تاریخی که مالیات ارزش افزوده تنها ۶ درصد بوده، ناشران باید ۲ درصد اضافی بپردازند، هیچ دلیلی به‌جز سهیم کردن دولت در اضافه دریافتی‌های بی‌شمار از ناشران نمی‌تواند داشته باشد.

۹ ممانعت از کسر ۳ درصد مالیات تکلیفی موضوع ماده‌ی ۱۰۴ قانون مالیات‌های مستقیم، یعنی مخالفت با اجرای قانون نیز یکی دیگر از سیاست‌های جدید قابل ذکر است که موجب می‌شود ناشران مبلغ مالیات تکلیفی را در زمان درخواست سازمان امور مالیاتی کشور از جیب خود بپردازند و جرایم سنگین دیرپرداخت مالیات را هم متقبل شوند تا مبادا ۳ درصد ناچیز قانونی با تاخیر یک ماهه به‌دست برگزارکنندگان برسد.

۱۰ دعوت نکردن ناشران به‌مراسم افتتاحیه هم از دیگر سیاست‌های کلیدی لازم به‌ذکر است که پیش از این در بیست و شش نمایشگاه برگزار شده دیده نشده بود.

۱۱ به رغم آن‌که ۳۵۰ هزار ریال بابت دستگاه کارت‌خوان، که می‌بایست جزو تجهیزات غرفه باشد، از ناشران اخذ شد، برخی از ناشران از داشتن دستگاه کارت‌خوان در روزهای ابتدایی نمایشگاه محروم ماندند، زیرا پیش‌بینی شبکه برای چادر نشده بود.

۱۲ براساس بند ۵ دستورالعمل ساخت غرفه و شرایط تبلیغات، ناشران نمی‌توانند به‌جز در داخل غرفه‌های خود تبلیغ کنند. اما در تمام چادرها، تمامی راهروهایی که حریم ناشران حاضر در این چادر محسوب می‌شود، با تبلیغات ناشران خاص از قبیل انتشارات قدیانی، نشر افق و آبرنگ نازیبا شده است. علاوه بر اینکه‌ این عمل تجاوز به‌حریم ناشران است، موجب کاهش فروش آن‌ها نیز شده است. بازدیدکنندگان ناآگاه، به‌تصور آن‌که باید به‌دنبال این سه ناشر باشند، از نگاه کردن به‌غرفه‌های این چادر خودداری می‌کنند. با وجود آن‌که‌ تمام ناشران این چادر با امضای شکواییه‌ای اعتراض خود را به‌مسوولان اعلام داشتند و شماری از ناشران نیز نامه‌های جداگانه ارسال کردند، هیچ توجهی به‌دادخواهی ناشران نشده است.

۱۳ برای نخستین بار در تاریخ برگزاری نمایشگاه‌های کتاب، حضور محسوس ماموران حراست بسیار پررنگ‌ شده است. آن‌ها در هر چند متر صندلی گذاشته‌اند و نشسته‌اند. بازدیدکنندگان با دیدن این ماموران، احساس ناامنی می‌کنند و برای جلوگیری از روبه‌رو شدن با هر خطری، ترجیح می‌دهند بی‌درنگ چادر را ترک کنند و به‌مکان‌هایی بروند که دیگر نگران نباشند.

۱۴ بنرهای ورودی چادر‌ها که همه‌ساله در دو طرف چادر‌ها نصب می‌شد و نام و نشان ناشران حاضر در چادر‌ها را بر خود داشت، امسال تا روز چهارم وجود نداشت. شاید این هم یکی دیگر از موارد صرفه‌جویی برگزارکنندگان در هزینه‌ها به زیان ناشران باشد.

۱۵ اطلاع‌رسانی بسیار ناکارآمد است، زیرا در بهترین صورت تنها به‌ ذکر شماره‌ی چادری که ناشر در آن مستقر است، بسنده می‌شود.

۱۶ حروف الفبا در تخصیص غرفه‌ها مدنظر نبوده است. در برخی چادرها حروف الفبا به‌صورت درهم و نامنظم لحاظ شده؛ آنچنانکه به‌نظر می‌رسد برگزارکنندگان پس از اسکان دادن ناشران عزیز کرده، فضاهای باقی‌مانده را به‌صورت تصادفی به‌سایر ناشران داده‌اند. بدیهی است که اعضای انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان غرفه‌های بهتر و غیر عضو‌ها، غرفه‌های بد‌تر را سهم برده‌اند.

۱۷ نظافت چادر‌ها به شدت ضعیف است. راهروها نه جارو می‌شوند و نه آب‌پاشی تا دست‌کم از حجم خاکی که روزانه روانه‌ی چشم و گوش و گلوی ناشران و بازدیدکنندگان معدود می‌گردد؛ کاسته شود.

۱۸ همه‌ساله روزانه یک‌کیسه‌ی زباله به‌هر غرفه‌ داده می‌شود تا زباله‌های داخل غرفه را در آن بریزند و شب‌هنگام تحویل ماموران نظافت بدهند. امسال این هزینه نیز برعهده‌ی ناشران قرار گرفته است تا برگزارکنندگان هزینه کمتری را پرداخته باشند.

۱۹ از سطل‌های زباله هم در راهرو‌ها خبری نیست. بازدیدکنندگان، زباله‌های خود را در راهرو‌ها می‌ریزند یا کنار غرفه‌ی ناشران می‌گذارند تا ناشران آن‌ها را جمع‌آوری کنند. به‌عبارت روشن‌تر، نظافت هم برعهده‌ی ناشران قرار گرفته است، آن هم با هزینه‌ی شخصی.

۲۰ در سال‌های گذشته، از آلودگی صوتی جلوگیری به‌عمل می‌آمد. امسال هیچ بازدارنده‌ای وجود ندارد و انواع صداهای گوش‌خراش از گوشه و کنار به‌گوش می‌رسد. ترکیب این صدا‌ها چنان همهمه‌ای به‌وجود آورده است که در پایان روز، جز سردرد و خستگی برای ناشران نمی‌ماند.

۲۱ نور‌پردازی چادر‌ها نامناسب است. در طول روز این معضل به‌چشم نمی‌آید اما شب‌هنگام، تاریکی مانع دید می‌شود. ناشران به‌ناگزیر با هزینه‌ی شخصی لامپ‌های کم‌مصرف مورد نیاز غرفه‌ی خود را تامین کرده‌اند تا در تاریکی نمانند.

۲۲ محدود کردن ناشران به‌فروش کتاب‌های منتشرشده در سالهای ۱۳۸۸ به‌بعد هم یکی دیگر از معضلات ناشران بوده و هست. درحالیکه کتاب‌های سال‌های اخیر را همواره می‌توان در کتابفروشی‌ها یافت. آن‌چه به‌خوانندگان کتاب انگیزه‌ی کافی برای بازدید از نمایشگاه را می‌دهد، یافتن کتاب‌هایی است که به سادگی نمی‌توانند در کتابفروشی‌ها بیابند. چرا، ناشری که این همه تحت فشار و با هزینه‌ای این چنین افزایش یافته در نمایشگاه حضور می‌یابد، نباید بتواند کتاب‌هایی را که خود تشخیص می‌دهد به‌غرفه بیاورد تا دست‌کم با کاهش فروش بسیار شدید مواجه نشود؟

۲۳ به‌رغم آن‌که از ناشران پیش از تحویل دادن غرفه‌ها هرچه مطالبه می‌کردند را ستانده‌اند و به‌ نامه‌های اعتراض ناشران برای استرداد وجوه اضافه دریافت‌شده بابت متراژ غرفه‌ها و مالیات ارزش افزوده‌ی غیرقانونی اخذشده و نیز عدم تحویل به‌موقع دستگاه کارت‌خوان عنایتی نشده است، مدیران چادر‌ها هر روز مراجعه می‌کنند و با ارایه‌ی صورت اسامی بدهکارانی که نه تنها تمامی وجوه درخواستی را پرداخته‌اند، بلکه طلبکار نیز هستند، موجب خشم و دلزدگی بیش از پیش ناشران خوش‌حساب را فراهم می‌آورند. این رفتار هم کاملا تازگی دارد، زیرا در گذشته دست‌کم پرداخت‌ها ثبت می‌شد و بابت اقلام موهوم از ناشران مطالبه‌ای به‌عمل نمی‌آمد.

۲۴ چرا با وجود تفاوت‌های عمده‌ای که بین چادرهای نشر کودک و نوجوان و راهروهای داخل شبستان وجود دارد، مبلغ غرفه‌ها مشابه است؟ چرا دست‌کم برای یک‌بار هم که شده ناشران کتاب‌های کودک و نوجوان را به‌شبستان نبرده‌اند؟ چرا نباید ناشران کتاب‌های بزرگسال هم طعم تلخ حضور در زیر چادر‌ها را بچشند؟!

گزارش: هادی حسینی‌نژاد