فریاد شیری در گفتگو با ایلنا:
جامعه از شعر لذت نمی‌برد
مردم دچار سرخوردگی‌های اجتماعی هستند / نسل جدید ما جوری پرورش یافته‌اند که دنبال مسائل جدی نمی‌روند / ۹۰ درصد از مخاطبان شعر در کشور ما، خود شاعران هستند / شاعران بیشتر درگیر خودشان بوده‌اند تا وضعیت جامعه.
ایلنا: فریاد شیری(شاعر و کارشناس نشر) معتقد است؛ افزایش تعداد مجموعه شعرها در بازار نشر، به هیچ وجه به معنای استقبال جامعه از شعر نیست؛ بلکه جامعه دچار سرخوردگی‌های خودش است و ادبیات برایش ضرورتی ندارد.
وی در این مورد به خبرنگار ایلنا توضیح داد: اینکه طی سال‌های اخیر ناشرانی اقدام به انتشار مجموعه‌های متعدد شعر کرده‌اند، پشتوانه‌ای مبتنی بر قانون عرضه و تقاضا ندارد. یعنی اینطور نیست که مردم به شعر شاعران امروزی علاقه‌ای نشان داده باشند و از این کتاب‌ها لذت ببرند.
شیری ادامه داد: به نظر من جامعه‌ی ما به دلایل مختلف اجتماعی و اقتصادی دچار نوعی سرخوردگی شده است. از طرفی اگرچه شعر و ادبیات در بدترین شرایط تاریخی نیز در کشور ما نقش تاثیرگذار و مهمی بازی کرده اما عادت فرهنگی ما ایرانی‌ها این است که در لحظات نشاط به سراغ شعر برویم؛ زیرا در این شرایط است که مخاطب ایرانی از خوانش شعر لذت می‌برد. بنابراین با وجود سرخوردگی‌های موجود در جامعه، نشاطی وجود ندارد که به لذت خواندن شعر منتج شود.
وی درمورد افزایش تعداد مجموعه شعر شاعران نسل جدید گفت: دلیل اصلی این اتفاق، روی کار آمدن ناشرانی‌ست که برنامه اصلی‌شان نشر شعر است. در چنین شرایطی طبیعی است که شاعران به سوی ناشران هجوم بیاورند. همانطور که می‌دانید اکثر مجموعه شعرهایی هم که از سوی این ناشران به بازار می‌آید، با هزینه‌ی شاعر منتشر می‌شوند و به طبع ناشران نیز از انتشار چنین کتاب‌هایی استقبال می‌کنند و این اتفاقی‌ست که اصلا به نفع شعر و ادبیات نیست.
این نویسنده با انتقاد از کیفیت مجموعه شعرهایی که به بازار می‌آید، ادامه داد: مساله این است که جامعه نسبت به افزایش تعداد عناوین شعری که منتشر می‌شود، واکنشی نشان نمی‌دهد. از سوی دیگر معمولا این کتاب‌ها توزیع خوبی در بازار ندارند و مخاطب آن‌ها را نمی‌بیند. از لحاظ کیفی نیز به دلیل توجیه مالی که برای ناشر دارند، حساسیتی لحاظ نمی‌شود و به همین خاطر اکثر این مجموعه شعرها بسیار ضعیف هستند. حالا بماند که تیراژ واقعی کتاب‌ها با تیراژی مندرج در شناسنامه کتاب‌ها تفاوت‌های چشم‌گیری دارند؛ مثلا کتابی که ۱۰۰۰ عنوان تیراژ خورده، تنها ۳۰۰ یا ۵۰۰ نسخه چاپ می‌شود!
وی ضمن بیان این مطلب که مخاطبان شعر در جامعه همچنان به شعر شاعران معروف‌تر علاقه‌مند هستند، اظهار داشت: باید بپذیریم که ۹۰ درصد از مخاطبان شعر در کشور ما، خود شاعران هستند. بنابراین وقتی تعداد شاعران زیاد شود، طبیعی است که تعداد مخاطبان نیز تا حدودی افزایش داشته باشد. بنابراین از میان کتاب‌هایی که این سال‌ها منتشر شده‌اند، اگر کتابی هم بوده که فروش متقاعدکننده‌ای داشه است، طبیعتا توسط خود شاعران خریداری و خوانده شده؛ نه مخاطب شعر در جامعه.
شیری با اشاره به ویژگی‌ها و سلایق جامعه‌ی امروز ایرانی توضیح داد: متاسفانه نسل جدید ما جوری پرورش یافته‌اند که دنبال مسائل جدی نمی‌روند. این رویکرد را حتی می‌توان در انتخاب نوع موسیقی و ترانه‌ای که گوش می‌دهند به وضوح دید. البته شاید باید به آن‌ها حق داد که برای رسیدن به نشاط نسبی، دنبال مسائل سطحی و نشاط آور بروند.
وی با تعمیم این تعریف در حوزه‌ی شعر، ادامه داد: در شعر هم همینطور است. یعنی برخی از مجموعه شعرها پرفروش می‌شوند که جدی نیستند و از مسائل جدی و عمیق بی‌بهره‌اند. اتفاقا خیلی از شاعران نیز با این رویکرد که در مخاطب بی‌انگیزه و سرخورده‌ی امروزی ایجاد لذت کنند، شعر می‌نویسند و شاید هم در کار خود موفق بوده باشند. اما مساله این است که این نوع شعر به هیچ وجه نمی‌تواند انعکاس مسائل و دردهای جامعه‌ی ما باشد.
این شاعر ضمن بیان این مطلب که خیلی از شعرها به شدت خصوصی هستند، اضافه کرد: ثابت شده است که هرگاه شاعری با رویکرد عمیق به مشکلات و دردهای جامعه پرداخته، مورد توجه قرار گرفته است. اما مشکل این است که متاسفانه در سال‌های اخیر کمتر شاعری این چنین بوده؛ یا اگر هم بوده تنها سعی در تقلید از شعر شاعران مطرح پیش از خود داشته و به همین دلیل از سوی جامعه نادیده مانده است.
وی با انتقاد به رویکرد شاعران سال‌های اخیر، گفت: در جمع شاعران دیگر آن حرکت جمعی و یکسو که در اوایل دهه‌ی هفتاد وجود داشت، دیده نمی‌شود. به همین خاطر است که من مدت‌هاست علاقه‌ای به حضور در محافل و نشست‌های شعری ندارم. اتفاقی که افتاده این است که متاسفانه هر کسی فقط می‌خواهد خودش را مطرح کند؛ حالا به هر قیمتی. بنابراین این نقد هم به شاعران وارد است که طی سال‌های اخیر بیشتر درگیر خود و روابط‌شان با یکدیگر بوده‌اند تا وضعیت جامعه و مخاطبان شعر.
