فراموش نکنیم اندیشه داعش همین نزدیکی است / فقط چهل میلیون تومان کمک هزینه گرفتم

نشست رسانه‌ای نمایش " عزیز شنگال " عصر روز گذشته سه شنبه - ۲۸ بهمن ماه - با حضور قطب‌الدین صادقی نویسنده، طراح و کارگردان نمایش در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، قطب‌الدین صادقی در ابتدای این جلسه پرسش و پاسخ گفت: متاسفانه نسبت به آثار دیگری که در جامعه وجود دارد برای این نوع فعالیت فرهنگی کمتر بحثو تبادل نظری شکل می‌گیرد. نمایش ما نوعی پرفورمنس بر اساس حرکت، موسیقی و تصویرسازی است که با بیان بدنی پرقدرت بازیگران و نمادهایی که در فضای نمایش به حرکت در می‌آیند جنایات گروه داعش را به تصویر می‌کشد. همچنین در این نمایش ریتم و ضرباهنگ جایگزین کلام شده است.

وی با اشاره به اینکه پیش از این نیز با نمایش «پیکره‌های بازیافته» اثری بی‌کلام را به صحنه برده بود، عنوان کرد: نمایش «پیکره‌های بازیافته» جنبه آئینی داشت و مثل «عزیز شنگال» بی‌کلام اجرا می‌شد. معتقدم اگر ما بخواهیم در زمینه پرفورمنس اثری را به صحنه ببریم خوراک آئینی اسطوره‌ای بسیاری در فرهنگ ما وجود دارد اما نمایش «عزیز شنگال» با نمایش قبلی متفاوت است چون آن را بر اساس مفهوم نمایش میدانی نوشته‌ام. اولین دلیلی که به سراغ اجرای این اثر نمایشی رفتم شوکی بود که از مرگ عزیز، کودک آواره شنگال به من دست داد. برای مرگ این پسر بچه و بلاهایی که سرش آمده بود سه شب گریه کردم. او برای من نماد مظلومیت این مردم صلح طلب است. با دیدن این صحنه‌ها از به دنیا آوردن فرزندانم پشیمان شدم و از آنها عذرخواهی کردم که چرا آنها را به این دنیای کثیف فرا خواندم.

وی ادامه داد: مطلق زدگی، خشونت، ترور و بی‌رحمی از اتفاقات جهان امروز ما است و با وجود پیشرفت تکنولوژی که بوجود آمده ما روز به روز وحشی تر و بدوی‌تر می‌شویم. برای اجرای این نمایش احساس تعهد شخصی داشتم و معتقد بودم که باید چنین اثری را با این مضمون به صحنه ببرم. در واقع من مسبب و باعثاین اتفاق نیستم اما نمی توانم در برابر این جنایت ها هم سکوت کنم. بنابراین تلاش کردم با زبان نمایش جوابی به این جنایات بدهم.

کارگردان نمایش «عزیز شنگال» درباره طراحی این نمایش به صورت میدانی بیان کرد: تمام یک سال گذشته فردی بر مسند مدیرکل هنرهای نمایشی بود که بسیار با خشونت با هنرمندان برخورد می‌‌کرد و علنا اعلام کرده بود که می‌خواهد امثال من را از قطار تئاتر پیاده کند اما در نهایت عملا ما او را از قطار پیاده کردیم. از آنجا که این فرد به من اجازه اجرای آثارم را نمی‌داد تصمیم گرفتم بدون اتکا به بودجه و سالن نمایش و برای ادای دین به دختران کوبانی نمایشی میدانی به صحنه ببرم چون برای من اصل تئاتر مهم است و حاضرم در خیابان هم نمایش اجرا کنم چون هیچگاه قصد سودجویی و فروش در تئاتر نداشته‌ام.

کارگردان نمایش «عادل‌ها» ادامه داد: با پیشنهاد آقای صالح پور و با توجه به زیاد بودن تعداد بازیگران و امکان پذیر نبودن اجرای این نمایش در فضای بازی به دلیل سرد بودن هوا تصمیم گرفتم این اثر را برای اجرای صحنه‌ای آماده کنم. در این اثر نمایشی مسائلی مطرح می‌شود که این روزها دغدغه جامعه است و ما باید آگاه باشیم که اندیشه داعش و چنین خشونت‌هایی بیخ گوش‌ما است.

صادقی درباره انتخاب بازیگران نمایش نیز توضیح داد: برای این اجرا از سه گروه بازیگر مختلف بهره گرفتم. برای مردم شنگال از بازیگران حرفه ای استفاده کردم تا بتوانند به درستی عواطف و احساسات این مردم را انعکاس دهم. برای مبارزات مردم کوبانی رقص رزمی را جانشین اسلحه آدم ها کردم. من به دنبال بیان متفاوت بودم تا کار از حالت گزارشی خارج شود. اجرای حرکات موزون رزمی به بهترین شکل ممکن می توانست توانایی دختران کوبانی را نشان دهد. بنابراین تردید نداشتم که باید از رقص کردی حماسی استفاده کنم. برای گروه سوم بازیگران که افراد داعش را تشکیل می‌دادند به یک پیام رزمی خشن نیاز داشتم و افرادی که از نظر حرکتی قوی و نیرومند باشند. به همین دلیل از بچه‌های پارکور کار استفاد کردم.

این کارگردان تصریح کرد: همچنین در موسیقی نیز با کوبش رعب آور طبل ها خشم و خشونت داعشی را به نمایش گذاشتم و از نواهای باستانی نیز برای صحنه‌هایی که مردم کوبانی در آن حضور دارند بهره بردم تا این دو دنیای مختلف با تناقض‌هایشان به نمایش گذاشته شود. اما اعتراف می‌کنم که تا به حال این کار سخت‌ترین کار گروهی بود که انجام داده‌ام چون این نمایش ۶۵ بازیگر دارد و انطباق آنها با هم و هماهنگ کردنشان با موسیقی کار بسیار سختی بود.

این بازیگر سینما و تلویزیون اضافه کرد: برای بازی در این نمایش به چند بازیگر شاخص پیشنهاد دادم اما متاسفانه این افراد وقتی فهمیدند که نمایش دیالوگ ندارد از حضور در این اثر امتناع کردند. برخی بازیگری را فقط در حرافی می‌دانند و متاسفم که چقدر برخی از بچه‌های ما تعریفشان از بازیگری تُنُک است. در حال حاضر اغلب گروه‌های نمایشی بزرگ دنیا یک شاخه از فعالیتشان براساس پرفورمنس، حرکات فرم و تصویر است. کارهای تادئوش کانتور، آنتونن آرتو، پیتر شومان و رابرت ویلسن نماینده این نوع اجرا هستند.

وی متذکر شد: بازیگران ما باید این امر را تجربه کنند و خود را بسنجند که چقدر می توانند بدون کلام مفاهیم را منتقل کنند چون نمایش تنها ادبیات نیست و نباید پشت کلمات پنهان شد. بچه های ما باید شیوه های مدرن اجرا را هم تجربه کنند اما متاسفانه در ایران روی هر تصویر نامفهوم و گنگ نام پرفورمنس می گذارند.

وی در ادامه با تشکر از حمایت های علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد، درباره طراحی صحنه نمایش توضیح داد: برای اجرای این اثر ایده های بسیاری در ذهن داشتم و قرار بود ۲۰ اسلاید بر اساس نقاشی ها و طراحی های سوررئالیستی از نقاشان کرد زمینه تصویری همه میزانسن های نمایش باشد اما به دلیل اینکه سالن اصلی تئاتر شهر امکانات مناسبی ندارد نتوانستیم این ایده را اجرا کنیم اما استفاده از بشکه های نفت از ابتدا مد نظرم بود چونکه افراد داعش در ابتدای ورودشان همه پالایشگاه ها را به تصرف درآوردند تا از پول نفت برای خودشان اسلحه و تجهیزات بخرند.

صادقی درباره مبلغ کمک هزینه ای که دریافت کرده است گفت: تنها مبلغ ۴۰ میلیون تومان به عنوان کمک هزینه به ما داده‌اند. با حضور ۹۲ نفر در این گروه نمایشی این رقم چیزی نیست که بخواهم آن را پنهان کنم و واقعا هم نمی‌دانم که با این پول چه کنم؟ اما حتی از جیبم هم که شده خرج می‌کنم و نمی‌گذارم که بچه‌های این گروه بدون دستمزد بمانند. تاکنون به ۶ سازمان مختلف مراجعه کرده‌ام اما هنوز مبلغی به من پرداخت نشده اما این را هم باید بگویم که خوشبختانه هیچ ممیزی به کار من تحمیل نشد و همه با حسن نیت با من برخورد کردند.

در ادامه مهرداد میرزایی آهنگ ساز این نمایش عنوان کرد: متاسفانه ما فرصت کمی برای ساخت موسیقی در اختیار داشتیم و دکتر صادقی نیز درباره موسیقی آثارش ایده آل های خاصی دارد. البته معتقدم تنوع نباید به وحدت کار لطمه بزند بنابراین با وجود تنوع هایی که در موسیقی کردی وجود دارد ما باید سادگی را در کار حفظ می کردیم تا گروه بازیگران تمرکزشان را از دست ندهند.

قطب‌الدین صادقی در بخش دیگری از این نشست درباره وضعیت کنونی تئاتر کشور عنوان کرد: متاسفانه نوعی تئاتر شبه خارجی جعلی دارد در تئاتر ما شکل می گیرد و همه تلاش می کنند به جای بیان مشکلات موثر جامعه خودمان نمایش های دست چندم خارجی را به صحنه ببرند با این وضعیت ما فرهنگ و تمدن ایرانی را از بین می بریم. بنابراین باید برنامه ریزی مناسبی برای حفظ فرهنگ ملی خودمان داشته باشیم.

وی در پایان صحبت هایش متذکر شد: در سال‌های اخیر هیچ اثری وجود ندارد که آئینه این دوران باشد و وقایع معاصر را به ما منعکس کند بنابراین ۱۰ سال دیگر ما هیچ منبع پژوهشی درباره این دوران نخواهیم داشت. در حال حاضر زمینه تفاهم کم است و در آثاری که به صحنه می‌روند نمی‌توانیم وضعیت جامعه و مسائل روزمره خود را بیابیم که البته بخشی از این بی‌توجهی‌ها مربوط به ضعف مدیریت تئاتر است.