گلایه از مدیریت آشفته تئاتر در نشست نمایش «مرگ فروشنده»:
تئاتر ایران قانقاریا گرفته؛ باید سرش را زد!
برهانی مرند: هرگز به اندازه امروز احساس عدم حمایت و بی‌مدیریتی در تئاتر نداشتم. / رحیمی: بارها گفتیم غلط‌های زیادی در تئاتر وجود دارد. آیا اثری داشت؟ / نعیمی: آقای روحانی از بس درگیر ۵ + ۱ است؛ نمی‌دانیم کی قرار است تئاتر نفس بکشد. / آذرنگ: چطور فردی مدیر تئاتر می‌شود و بعد خانه‌ای در یکی از برج‌های قلهک می‌خرد اما کسی سوال نمی‌کند.
نشست رسانه‌ای نمایش «مرگ فروشنده» به کارگردانی نادر برهانی مرند امروز شنبه(۱۷ آبان ماه) در حالی در تالار مشاهیر مجموعه تئاترشهر برگزار شد که عوامل اجرایی این نمایش گلایه‌های جدی خطاب به جریان مدیریت در تئاتر کشور، اداره کل هنرهای نمایشی، خانه تئاتر و بعضی هنرمندان مطرح کردند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نادر برهانی مرند ضمن حمایت از به صحنه آمدن بازتولید یکی از نمایش‌های خود، گفت: زمانی که پیشنهاد اجرا در تئاترشهر را مطرح کردم اولویتم بازتولید نبود و قصد داشتم نمایشی جدید را کار کنم اما بعداز بیان پیشنهادهای اجرایی مانند «کمپ ۱۳»، «مردی برای تمام فصول» و یک نمایش کوچک درنهایت گفتم اگر بنا بر عدم حمایت باشد ترجیح می‌دهم بازتولید کنم.
وی با بیان اینکه «مرگ فروشنده» دقیقا یک بازتولید به شمار نمی‌آید و با نمایشی متفاوت مواجه هستیم؛ ادامه داد: با حضور بازیگران این کار که همگی از هنرمندان شاخص عرصه بازیگری و حتی نمایش‌نامه نویسی و کارگردانی هستند جزئیات کار تغییرات زیادی کرد. از طرفی محل اجرا هم از طراحی قدیم برای قشقایی به سالن اصلی تئاتر شهر آمده است که اصولا ویژگی‌های خاص خود را می‌طلبد، بنابر همین دلایل معتقدم با اجرایی متفاوت مواجه هستیم.
آذرنگ: معنای مفاهیم هم مانند تئاتر آشفته شده
حمیدرضا آذرنگ یکی از بازیگران نمایش «مرگ فروشنده» درباره بحثبازتولید نکاتی را یادآور شد و گفت: همه جای جهان نه تنها بحثبازتولید بلکه مبحثاستمرار اجرای یک نمایش بسیار اهمیت دارد چون می‌تواند امنیت شغلی و درآمدی را برای هنرمند تامین کند. اما به دلیل اینکه طی سال‌های گذشته نتوانستیم از نظر سخت‌افزاری طوری عمل کنیم که پاسخگوی این حجم اشتیاق باشیم؛ کار با مشکلاتی مواجه شد.
وی به تغییر مفاهیم و معنای واژگان همگام با وضعیت آشفته تئاتر کشور اشاره و تصریح کرد: زمانی که بحثبازتولیدها مطرح شد من مخالف بودم نه به دلیل ذات این برنامه بلکه به دلیل هدفی عده‌ای خاص. در شرایطی قرار داشتیم که افراد بعداز یک سال ساز بازتولید نمایش سال قبل خود را کوک می‌کردند در حالیکه بارمعنایی بازتولید یعنی چند سالی از اجرای اولیه گذشته باشد و امروز خوانش جدیدی از متن و شیوه اجرا صورت بگیرد.
این نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان افزود: معتقدم اجرای یک نمایش به همان شیوه سابق هیچ معنایی ندارد و کمترین کمکی به جریان تئاتر کشور نخواهد کرد. این نگاه به بازتولید متاسفانه باب شده و همچنان هم وجود دارد.
آذرنگ در بخش بعدی صحبت‌های خود به گلایه از نگاه بالا به پایین مدیران کلان کشور در برخورد با تئاتر پرداخت و اظهار داشت: الان به دلیل وجود قراردادهای کاملا غیر محترمانه با هنرمندان تئاتر مشکلاتی برای گروه‌ها بوجود آمده که از سر ناچاری بازتولید می‌کنند و عده‌ای هم برای پرکردن سالن‌ها شرایطی درنظر می‌گیرند که موجب نزول سطح نمایش‌ها می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: چرا چنین وضعیتی بوجود می‌آید و تئاتری که همیشه دغدغه اهالی این هنر بوده با این وضعیت مواجه می‌شود چون خود ما مدیران را اینطور تربیت کردیم. هیچگاه طلبکار نبودیم پس در نتیجه مدیران طلبکار شدند و در ذهنیت سیاستمداران ما نگاهی متناسب با تئاتر وجود نداشته و ندارد.
رحیمی: بارها مسائل را مطرح کردیم اما آیا گوش شنوایی بود؟
محمودرضا رحیمی دیگر بازیگر نمایش «مرگ فروشنده» در ادامه صحبت‌های آذرنگ و در پاسخ به سوالی مبنی بر میزان حمایت‌ها از این نمایش بیان کرد: بهتر است در این رابطه سکوت کنیم چون مطمئن باشید اگر حرف‌ها و درد دل ما مطرح شود امکان بازتاب این مطالب را در رسانه‌های خود نخواهید داشت.
این مدرس دانشگاه سپس در واکنش به پافشاری خبرنگاران برای بیان درد دلها عنوان کرد: بارها ما و شما حرف‌های خود را به گوش مسئولان رساندیم اما آیا اتفاقی افتاد؟ اینکه اداره کل هنرهای نمایشی به راحتی شانه از مسئولیت خالی می‌کند بر همه ما محرز است. اینکه اتاق فکری برای اعتلای تئاتر کشور وجود ندارد بر همه مشخص است. اینکه اصلا توجه و برنامه‌ای برای آموزش تئاتر وجود ندارد کاملا روشن است. ولی ما صحبت می‌کنیم و از ما مشورت هم می‌خواهند اما در نهایت حرف‌ها باد هوا می‌شود و نتیجه‌ای نمی‌بینیم.
رحیمی در تکمیل صحبت‌های خود اظهار داشت: تئاتر شهر باید ملاک و معیار باشد اما شما وضعیت امروز این مجموعه را ببینید که چگونه برخوردی کوچه بازاری با آن صورت می‌گیرد. شما رسانه‌ها می‌گویید اما هیچ اثری ندارد. بارها اشاره کردیم غلط‌های زیادی در تئاتر کشور وجود دارد اما آیا اثری داشت؟ خیر؛ همه چیز طبق روال سابق پیش می‌رود.
نوروزی: مسئولان همین زیرساخت‌ها را درست کنند؛ حمایت مالی پیش‌کش
رحیم نوروزی دیگر بازیگر این نمایش با گلایه از طرح مسائل مالی در گفتگوهای تئاتری گفت: مسئولان همین زیرساخت‌ها را درست کنند پیش‌کش، ما نیازی به حمایت مالی آن‌ها نداریم. ریه‌های ما در تئاترشهر پر از گرد و خاک و آلودگی شد اما در همین شرایط هم کار می‌کنیم ولی نمی‌دانم چرا هر وقت قرار است بحثکیفی داشته باشیم پای پول و بودجه و بحث‌های خانه تئاتری به میان می‌آید.
وی ادامه داد: در تمام این سال‌ها بیشتر افرادی فریاد پول و بودجه را زدند که سال‌های زیادی است از جریان تئاتر کشور فاصله گرفته‌اند و از آخرین اجرای آن‌ها ۲۰ سال می‌گذرد. من نه خانه تئاتر را قبول دارم نه مرکزهنرهای نمایشی را می‌شناسم؛ فقط می‌دانم که تئاتر روی صحنه شکل می‌گیرد و اتفاق می‌افتد، همین.
برهانی مرند: برخلاف عده‌ای به بهانه توقیف مخاطب جذب نمی‌کنیم
نادر برهانی مرند در پاسخ به این سوال که با توجه به توقیف‌های ۷ ماه اخیر بابت ایجاد مشکل از سوی گروه‌های تندرو برای نمایش نگران نیست؛ بیان کرد: به هیج وجه نگرانی ندارم و روحیه گروه هم نشان داده افرادی نبودیم که بخواهیم با تئاتر محافظه کارانه برخورد کنیم. از طرفی ازجمله هنرمندانی نبودیم که با ایجاد فضای تقلبی بخواهیم برای خود یا نمایش اعتبار بوجود بیاوریم و به شهرت برسیم. بلد هستیم طوری کار کنیم که مشکلی پیش نیاید و هنرمندانه پیش برویم.
وی با تاکید بر اینکه مانند عده‌ای وارد فضای جعلی نمی‌شود؛ افزود: بعضی به این روش برای خود تماشاگر جذب می‌کنند ولی گروه ما وارد هیجانات روزمره نخواهد شد و تا امروز هم نشان دادیم با مراودات پلشت حاشیه‌ای کار نداریم. «مرگ فروشنده» را در شرایطی به صحنه می‌بریم که فضا نه از سوی مدیران و نه از سوی مخاطبی که به نمایش‌های پرحاشیه عادت کرده است؛ آماده پذیرش نیست.
این هنرمند با تاکید بر اینکه شاید اجرای نمایش «مرگ فروشنده» امروز بیشتر از سال ۸۸ اهمیت داشته باشد؛ گفت: به یقین معتقدم امروز برای اجرای این متن بهتر است چون شرایط سیاسی و اقتصادی ایران، منطقه و جهان بسیار عجیب و غریب به نظر می‌رسد.
نعیمی: باید سر از تن جدا کنیم تا شرایط عوض شود
حمیدرضا نعیمی که در نمایش «مرگ فروشنده» ایفای نقش شخصیت «بن» را برعهده دارد؛ با بیان توضیحاتی اظهار داشت: همیشه از این شخصیت بدم می‌آمد اما خوشحالم که نادر برهانی مرند اجرای این نقش را برعهده من گذاشت. به او گفتم به دلیل اینکه از نقش روح بدم می‌آید این شخصیت روی صحنه هیچ جنبه روح‌آمیزی! نخواهد داشت؛ کارگردان هم با آغوش باز پذیرفت و دست من را باز گذاشت.
وی افزود: در پاسخ به دوستانی هم که عنوان می‌کنند چرا نمایش‌نامه‌های خارجی روی صحنه می‌رود؛ باید گفت اینها متن‌های الگو و معیار جهان هستند که به بالا رفتن فهم ما از درام و هنر تئاتر کمک می‌کنند.
نویسنده نمایش‌نامه «سقراط» در ارتباط با وضعیت تئاتر کشور بیان کرد: جا دارد از همین طریق به همه افرادی که می‌خواستند تئاتر ایران به این روز بیفتد تبریک می‌گویم که به هدف خود رسیدند. متاسفانه زخم امروز به جایی رسیده که قانقاریا به سر رسیده و باید سر از تن جدا کنیم تا شرایط عوض شود.
وی تصریح کرد: ۸ سال دولت بی‌فرهنگ احمدی‌نژاد تئاتر را به اینجا رساند که تصور نمی‌کنم دولت فرهنگی حسن روحانی بتواند کاری برای آن انجام دهد. تا این لحظه هم که از مدیران هیچ برنامه‌ای ندیدیم و آقای روحانی هم که از بس درگیر ۵ + ۱ است نمی‌دانیم چه زمانی قرار است تئاتر نفس بکشد. اما این را می‌دانم هیچ کس جز افراد با شرافت اهل تئاتر برای این هنر کاری انجام ندادند.
آذرنگ: خانه تئاتر نمی‌تواند یک کامپیوتر تهیه کند / خانه از پایبست ویران است
حمیدرضا آذرنگ با طرح این سوال که چه عاملی موجب می‌شود مدیران چنین رفتاری داشته باشند؛ عنوان کرد: عدم حق‌خواهی ما موجب چنین انفکاکی شده و شرایط امروز نتیجه انفعال ما به نظر می‌رسد. نباید همه تقصیرها را از ناحیه مدیران ارزیابی کنیم بلکه خود ما هم در شکل‌گیری چنین روندی نقش داشتیم.
این نمایش‌نامه‌نویس، بازیگر و کارگردان پیکان گلایه‌ها را متوجه خانه تئاتر هم دانست و در توضیح گفت: مجموعه‌ای که برای خرید خودکار ۶ هزار تومانی برای یکی از داوران جلسه تشکیل می‌دهد اما امور مهم تئاتر کشور را فراموش کرده است شانی جز این ندارد. امروز انجمن بازیگران بعد از ۱۲ سال همچنان لنگ خرید یک کامپیوتر است تا بتواند کارها را دقیق‌تر و با برنامه‌ریزی بهتر پیش ببرد.
وی افزود: من می‌گویم با چنین رویه‌ای شما برای اعضای زیر پوشش خانه تئاتر چه می‌کنید؟ بنابراین تنها باید گفت خانه از پایبست ویران است.
آذرنگ با تاکید براینکه خانواده تئاتر بیشتر از " من " صحبت می‌کند و حرفی از " ما " در میان نیست؛ خاطرنشان کرد: چطور می‌شود فردی از شهرستان به تهران می‌آید، مدیر تئاتر می‌شود و بعد خانه‌ای در یکی از برج‌های قلهک می‌خرد اما کسی سوال نمی‌کند.شما با وضعیت خراب تئاتر چطور به چنین امکانی رسیدید؟ مگر حقوق مدیریت در تئاتر به اینجاها قد می‌دهد؟
بازیگر نمایش «خون رقصه» تصریح کرد: اتفاقا تئاتر بودجه می‌خواهد و مدیران موظف هستند از این هنر حمایت مالی کنند. اما چرا بودجه تئاتر کشور صرف ساخت و ساز در تئاترشهر می‌شود و سازمان میراثفرهنگی خود را از این ماجرا عقب کشیده است؟ متاسفم که امروز این حرف‌ها مطرح نمی‌شود و به آدم‌های فروخورده و ویرانی تبدیل شدیم که چیزی جز ادامه نفس کشیدن برایمان اهمیت ندارد.
وی ادامه داد: جایی لازم است بگوییم این یک نفس را نمی‌خواهم و باید ایستاد تا بعضی مدیران حقوق آیندگان را رعایت کنند.
آذرنگ در انتهای صحبت‌های خود اظهار داشت: در این تئاتر سابقه داشته که مدیری قیمت افراد را تعیین کرده و با خریدن افراد کار را پیش برده است. وقتی بعضی هنرمندان با نخستین پیشنهاد کار می‌کنند و " ما " را درنظر نمی‌گیرند شرایط همین می‌شود. بنابراین لایق تنهایی هستیم و تا وقتی بحث" من " باشد لیاقت شرایطی جز این نداریم.
نوروزی در همین رابطه بیان کرد: از وقتی بحثمسائل مالی پیش آمد و قرارداد تیپ در تئاتر مطرح شد تنهایی بیشتری را شاهد هستیم. چون زمانی هنرمندان تئاتر برای دل کار می‌کردند و همه چیز را به خوبی پیش می‌بردند و فکر آژانس گرفتن برای حضور در تمرین و خرید فلان خودرو مطرح نبود. مناسبات از اینجا بهم ریخت؛ امروز هم شاهد هستیم نمایشی بلیت ۴۵ هزار تومانی از جیب تماشاگر بیرون می‌کشد که کاملا بر اساس نگاه کاسب‌کارانه است.
رحیمی: مدعیان تئاتر خصوصی به تئاتر ایران خیانت کردند
محمودرضا رحیمی در ادامه نشست طرح وارونه بحثتئاتر خصوصی توسط بعضی اهالی تئاتر را در این مسئله بی‌اثر ندانست و گفت: متاسفانه دوستان خود ما این تعریف را درباره تئاتر خصوصی مطرح کردند که حضور بازیگران چهره سینما و فوتبال رسیده است. اتفاقا گروه‌هایی چنین تعاریف وارونه‌ای را ارائه کردند که بیشترین سفرهای خارجی را رفتند و با جریان تئاتر خصوصی در اروپا هم به خوبی آشنایی داشتند.
رحیمی خطاب به این گروه‌ها بیان کرد: باید از همین طریق به این دوستان بگویم این شما بودید که تئاتر ایران را نابود کردید. با تئاتر خصوصی که به چیزی جز گیشه و پرکردن سالن به بهانه حضور ستاره سینما فکر نمی‌کند.
این هنرمند درباره تئاتر خصوصی موردنظر مدیران نیز توضیحاتی ارائه کرد و گفت: تفکر ایجاد یک سالن تئاتر با ۶ رستوران اطراف آن تحقیرآمیز است و به درد تئاتر نمی‌خورد. به جای بیان چنین طرح‌هایی برای خصوصی‌سازی در تئاتر محل اجرا به گروه‌ها معرفی کنید. به ما برای اجرا خرابه بدهید تئاترشهر نمی‌خواهیم؛ مگر خود ما نبودیم که انبارهای تئاترشهر را به محل اجرا تبدیل کردیم؟
وی از برگزاری نمایش‌نامه‌خوانی‌ها در تئاترشهر هم گلایه کرد و خاطرنشان کرد: وقتی می‌گوییم برنامه‌ریزی وجود ندارد به همین دلایل است. چه کسی، طبق چه برنامه‌ای تصمیم گرفت ۸ روز کار ما در سالن اصلی به تعویق بیفتد؟ این نمایش‌نامه خوانی‌ها چند تماشاگر داشت؟ چه کسی تصور کرد اینگونه به تئاتر مذهبی سوبسید می‌دهد و چقدر همه را کوچک فرض کرد؟
برهانی مرند افزود: درنهایت باید بگویم هیچ حمایتی از ما صورت نگرفت ولی ما در هر شرایطی کار می‌کنیم چون گاهی نفس اینکه بگویید هستم عین مبارزه است. از نظر حمایتی یکی از بدترین دوره‌ها را تجربه کردم و تا به حال اینقدر احساس بی‌مدیری نکرده بودم.
وی در پایان گفت: مدتی قبل برای تمرین به تئاتر شهر آمدم اما با حضور تعداد زیادی خردسالان دبستانی مواجه شدم که تمرین بدن و بیان می‌کردند. بعد گفتند دوستی کلاس‌های بازیگری برای بچه‌ها ترتیب داده و این در حالی است که وقتی ما دانشجوی فوق‌لیسانس هم بودیم راه به داخل تئاترشهر نداشتیم؛ اما این بنا از بس بی‌دیسیبلین شده که همه به راحتی در آن حضور دارند. این نتیجه مدیریت فشل و بی‌برنامه تئاتر کشور است.
نشست رسانه‌ای نمایش «مرگ فروشنده» با رونمایی از پوسترهای این نمایش به طراحی امیر اسمی به پایان رسید.
نمایش «مرگ فروشنده» دی ما سال ۸۵ با ایفای نقش پیام دهکردی، سیامک صفری، امیر جعفری، هدایت هاشمی، فرزین محدثدر تالار قشقایی روی صحنه رفت که با استقبال تماشاگران روبه رو شد.
