جشنواره باید به وجود نام اکبر رادی افتخار کند

ایلنا: سیروس همتی(نمایش‌نامه نویس، کارگردان و بازیگر) ضمن ابراز گلایه مجدد از رویکرد دبیرخانه جشنواره تئا‌تر فجر درخصوص بی‌توجهی به نمایش‌نامه‌نویسان نامی کشور همچون اکبر رادی، به پیشنهاد مطرح شده از سوی اسماعیل عالی‌زاد در سالروز تولد اکبر رادی واکنش نشان داد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، همتی با بیان اینکه سه نمایش‌نامه از اکبر رادی توسط اعضای گروه «مانی» برای اجرا در سی‌ودمین جشنواره بین‌المللی تئا‌تر فجر ارائه شده اما رد شده است؛ اظهار داشت: با توجه به اینکه عطاءالله کوپال در هیئت بازخوانی متون ارسال شده حضور داشت و ایشان هم‌زمان عضو هیئت مدیره بنیاد رادی هستند، انتظار داشتیم حداقل یک متن از نویسنده بزرگ کشورمان در این دوره از جشنواره پذیرفته شود اما در کمال تعجب چنین اتفاقی نیفتاد.

این نمایش‌نامه نویس و بازیگر همچنین به نام‌های بزرگ ادبیات نمایشی ایران اشاره کرد و گفت: چه زمانی قرار است برای بهرام بیضایی، اکبر رادی، محمود استاد محمد و محمد چرمشیر ارزش قائل باشیم. چه ایرادی دارد یک بخشی به اجرای نمایش‌نامه‌های این عزیزان اختصاص پیدا کند؟ مگر در جشنواره‌های بزرگ جهان چنین اتفاقی نمی‌افتد. کشوری یک نمایش‌نامه نویس به نام «شکسپیر» دارد، از بس نام او را به بهانه‌های گوناگون حقنه کرده‌اند که مردم دور افتاده‌ترین روستاهای ایران هم این نویسنده را می‌شناسند.

وی با بیان اینکه ما با بزرگان خود چنان برخورد می‌کنیم که در داخل هم به زور آن‌ها را بشناسند، افزود: متن اکبر رادی سال ۱۳۵۲ به روی صحنه رفته و امروز که برای اجرا در فجر ارائه می‌کنیم گفته می‌شود قبلا اجرا شده و ما طبق آیین‌نامه نمی‌توانیم بپذیریم. خوب مگر مبنای ما ۱۳۵۷ به بعد نیست؟ پس چرا امکان اجرای اثر فراهم نمی‌شود؟ به فرض هم که ۴۰سال قبل روی صحنه رفته باشد، ‌ آیا ارزش ندارد متنی از نویسنده مهم کشور خود را بعد از گذشت این همه سال روی صحنه ببینیم.

همتی با تاکید بر اینکه گروه بازخوانی و دبیر جشنواره به راحتی می‌توانستند چنین امکانی فراهم کنند، تصریح کرد: کشورهای دیگر نویسندگان خود مانند شکسپیر، گوته، بکت و برشت را برای ما بت می‌کنند اما نویسنده ما در جشنواره خودمان امکان مطرح شدن ندارد. نکته دیگر اینکه به فرض زمانی کارگردان‌های مطرح ما نمایش‌نامه‌هایی از اکبر رادی را به صحنه بردند، چه ایرادی دارد در این دوره نظر و شیوه نسل جوان‌تر تئا‌تر ایران را در کارگردانی شاهد باشیم.

این هنرمند با تاکید بر اینکه باید این امکان طرح نگاه‌ و سلیقه‌های تازه به نمایش‌نامه‌ها توسط مسئولان فراهم شود، اضافه کرد: ما نیازی به داوری هم نداریم و این حرف‌ها از ما گذشته است. بلکه علاقه داریم بخشی ویژه اکبر رادی در جشنواره وجود داشته باشد یا حداقل دو نمایش‌نامه از این نویسنده در مهم‌ترین رویداد تئاتری کشور روی صحنه برود، این خواسته زیادی نیست.

نویسنده نمایش‌نامه «فولاد هرگز زنگ نمی‌زند» ضمن گلایه از مسئولان جشنواره بیان کرد: فکر می‌کنم وقتی سیستمی علاقه نداشته باشد چنین بخشی را درنظر بگیرد، دیگر تلاش ما فایده نخواهد داشت. ما هیچ وقت بی‌کار نمی‌مانیم و تلاش می‌کنیم با فعالیت‌های مختلف با تئا‌تر همراه باشیم، از اینکه همه امکان کار کردن دارند بسیار خوشحال هستم اما به این دلیل که هر مرتبه به دلایل مختلف این امکان از گروه ما سلب می‌شود اصلا خوشحال نیستم.

وی همچنین به پیشنهاد دبیر جشنواره در مراسم جشن تولد اکبر رادی، مبنی بر فراهم کردن امکان اجرای یک متن از این نویسنده در جشنواره سی‌ودوم اشاره کرد و گفت: احساس خوبی از این پیشنهاد به من دست نداد، چون با خودم فکر می‌کنم اگر آقایان قصد داشتند چنین شرایطی را فراهم کنند باید به متن‌های ارائه شده در جشنواره توجه می‌شد. اینکه در سالروز تولد اکبر رادی چنین چیزی مطرح می‌شود که می‌خواهیم خبر خوشحال کننده بدهیم به نوعی منت گذاشتن جشنواره برسر اکبر رادی محسوب می‌شود، در حالی مسئولان باید به حضور نام رادی در این رویداد افتخار کنند.

کارگردان نمایش‌ «مجلس برادر کشی» با دردناک خواند این رویکرد ادامه داد: مرحوم رادی چه در هنگام حیات و چه در این دوران با کم توجهی مواجه شد و هیچگاه قدر و منزلت حقیقی خود را شاهد نبود. چطور عطاءالله کوپال بازخوان جشنواره فجر است اما متنی از اکبر رادی امکان حضور پیدا نمی‌کند؟ من از آقای کوپال گلایه دارم.

همتی به سخت‌گیری‌های اداره نظارت و ارزشیابی اشاره کرد و اظهار داشت: چطور ممکن است شما ۵نمایش‌نامه برای اجرا رائه کنید اما نتوانید اثری به صحنه ببرید؟ چرا نمایش‌نامه «نیلوفر» که توسط حوزه هنری منتشر شده باید رد شود؟ چرا متنی که با داوری دکتر گلشیری، قطب‌الدین صادقی و حسین پاکدل در مسابقه کانون نمایش‌نامه نویسان خانه تئا‌تر حائز رتبه و اهمیت شده، جایزه دریافت کرده امکان اجرا پیدا نمی‌کند؟ برای اجرای نمایش «مرز» ما به همراه آقای الوند و اعضای گروه نظارت و ارزشیابی جلسه‌ای برگزار کردیم و به ما سه نکته را اعلام کردند که مدنظر قرار بدهیم. گروه هم از آنجا که به اجرا علاقه داشت، نکات مطرح شده از سوی اداره نظارت و ارزشیابی را پذیرفت. اما متوجه نمی‌شوم نمایش‌نامه «نیلوفر» چه دارد که مدیر اداره نظارت و ارزشیابی حتی حاضر نیست درباره آن صحبت کنیم تا به تعامل برسیم.

وی افزود: به من گفتند از نویسنده‌ای غیر از خودت متن ارائه کن، من هم نمایش‌نامه‌ای نوشته‌ آقای اشک‌زری یکی از بچه‌های گروه ارائه کردم اما باز هم امکان اجرا میسر نشد.

کارگردان نمایش تماشاچی «محکوم به اعدام» در انت‌ها گفت: من از دبیر جشنواره درخواست زمانی برای گفتگو و رفع مسائل داشتم که متاسفانه از سوی ایشان با بی‌توجهی مواجه شد. ولی جا دارد از مدیر مرکزهنرهای نمایشی که به لحاظ سازمانی هم از دبیر جشنواره رتبه بالاتری دارد تشکر کنم که بلافاصله پس از طرح این خواسته از سوی من تماس گرفت و زمانی برای دیدار میان ما مشخص شد.