صدقیان در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
ابهام‌ها و پشت‌پرده توافق بغداد و اربیل با محوریت سنجار/ امکان‌سنجی تشکیل اقلیم سنی در عراق
رئیس مرکز عربی مطالعات ایران گفت: مردم سنجار طعم تلخ اقدام‌های داعش و نسل‌کشی را چشیده‌اند و حاضر نمی‌شوند مجدداً کردها بر این مناطق حاکم شوند؛ چراکه پیشمرگه‌ها نتوانستند از آنها در مقابل داعش دفاع کنند.
«محمد‌صالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران در تشریح دلایل و ابعاد امضای توافق دوجانبه بر سر شهر سنجار در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: توافقی که طی چند روز اخیر اخبارش در رسانه‌های عراقی منتشر شده دارای ابهام‌های بسیار زیادی است. در اخبار مذکور دیدیم که اعلام شده توافق بر سر منطقه «سنجار» (شنگال) میان دولت بغداد و اقلیم کردستان عراق امضاء شده که هدف از آن سر و سامان دادن به وضعیت فعلی این شهر در سه محور اداری، امنیتی و بازسازی است. نکته‌ای که در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد، این است که گفته می‌شود این قرارداد سه هفته پیش که مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق به اقلیم کردستان رفته بود امضاء شده اما در آن موقع خبر آن اعلام نشد و پس از گذشت حدود سه هفته حالا شاهد انتشار خبر آن هستیم. سوالی که در این میان طرح می‌شود این است که اولاً چرا در همان سه هفته پیش این خبر اعلام نشد و دوماً اینکه دقیقاً این توافق قرار است چه آورده‌ای برای سنجار داشته باشد و اصولاً خروجی آن برای مردم این شهر چیست؟
وی ادامه داد: مسئله‌ای که در این خصوص باید به آن اشاره کرد، این است که قرارداد مذکور به شدت مشکوک و حاوی ابهام‌های زیادی است؛ چراکه معلوم نیست، قرار است چه بر سر منطقه سنجار بیاید و خروجی این توافق چه خواهد بود. توجه داشته باشید که سنجار قبل از اینکه داعش به این منطقه حمله کند در دست کردها بود و پیشمرگه‌های اقلیم کردستان عراق هم در این منطقه مستقر بودند. زمانی که داعش به این منطقه حمله کرد پیشمرگه‌ها به اربیل فرار کردند و در نهایت جنایاتی که در این منطقه از تجاوز تا برده‌داری و فروش زنان توسط داعش انجام شد، باعث شد تا حشدالشعبی برای پاکسازی این منطقه وارد آن شود، اما حالا هم مشکلاتی در این میان وجود دارد. به گونه‌ای که پس از اعلام خبر امضاء قرارداد مذکور، ایزدی‌ها نسبت به این توافق واکنش نشان دادند و اعلام نارضایتی کردند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: مردم سنجار طعم تلخ اقدام‌های داعش و نسل‌کشی را چشیده‌اند و حاضر نمی‌شوند مجدداً کردها بر این مناطق حاکم شوند؛ چراکه آنها به خاطر دارند که پیشمرگه‌ها نتوانستند از آنها مقابل بزرگترین جریان تروریستی معاصر دفاع کنند. گفته شده که قرار است فرماندار سنجار از سوی کردها انتخاب و منصوب شود و همین امر موجب تحریک ایزدی‌ها شده است. سوال بسیار مهمی که در مورد امضاء توافق میان بغداد و اربیل باید مطرح شود این است که چرا حشدالشعبی هیچ موضع مشخصی در این خصوص نگرفته است؟ حتی اهل سنت حاکم بر موصل هم چیزی در مورد این توافق نگفته‌اند و مواضع آنها کاملاً ابهام‌آلود و نامشخص است. مسئله بعدی این است که همچنان مشخص نیست که آیا شهر سنجار قرار است زیر نظر موصل اداره شود یا اینکه آن را در زمره شهرهای استانداری نینوا می‌دانند. ابهام‌های به شدت زیادی در مورد این توافق وجود دارد و یکی از این ابهام‌ها مسائل امنیتی مربوط به آن است.
صدقیان افزود: بر اساس این توافق، غیربومی‌ها باید از شهر سنجار خارج شوند و حتی اعلام شده که هیچکدام از عناصر پ.ک.ک نباید در این منطقه حضور داشته باشند. مسئله مهم دیگر خروج حشدالشعبی از این منطقه است. با خروج این جریان از سنجار مشخص نیست که امنیت این منطقه در چه حالتی قرار می‌گیرد و به همین دلیل است که می‌گویم موضع حشدالشعبی هم در مورد این توافق نامشخص است. درست است که برخی از مقام‌های این جریان مانند «قیس خزعلی» در مورد این توافق اعتراض‌هایی داشته، اما نمی‌توانیم تنها او را به عنوان جریان اصلی حشدالشعبی در نظر بگیریم. اعتراض ایزدی‌ها در مورد توافق اربیل و بغداد نشان می‌دهد که این مسئله با عجله و بدون فکر صورت گرفته است و به همین دلیل معتقدم خروجی این توافق همچنان مبهم است اما به نظر می‌رسد سنی‌های عراق به دنبال ایجاد یک اقلیم سنی‌نشین هستند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بر اساس قانون اساسی عراق، هر سه استان می‌تواند به یک اقلیمِ مستقل تقسیم شود و به همین دلیل احتمال دارد موصل، سنجار و تلعفر با هم و به مرکزیت موصل به یک اقلیم سنی تبدیل شوند. البته اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد، باید سنجار و تلعفر در قدم اول به استان تبدیل شوند و سپس این اقلیم سنی به مرکزیت موصل تشکیل شود. معتقدم که طرح اقلیم سنی توسط بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه طراحی شده است؛ چراکه پس از امضاء توافق سنجار شاهد آن بودیم که وزارت خارجه ایالات متحده و همچنین مصر نسبت به این توافق ابراز خرسندی کردند. درست است که طرح تشکیل اقلیم سنی در سال‌های اخیر هم مطرح بوده، اما به نظرم این مسئله به صورت زیرپوستی و جدی‌تر در حال پیگیری است و ترکیه، امارات، عربستان و بسیاری از کشورهای دیگر عربی از آن حمایت می‌کنند. این کشورها به دنبال تقسیم شدن عراق هستند اما مشخص نیست که آیا می‌توانیم توافق سنجار را پله اول تقسیم عراق بدانیم یا خیر.
