مشاور رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان در گفت‌وگو با ایلنا:
هدف برگزاری لویه‌جرگه، ترس از پذیرش تبعات آزادی زندانیان طالبان بود/ خروجی بین‌الافغان، استقرار دولت موقت است
مشاور رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان گفت: دولت چند هزار زندانی طالبان را بدون مشورت با هیچ شخصی آزاد کرد و حالا برای آزادی ۴۰۰ زندانی، لویه‌جرگه برگزار کرد که نشان می‌دهد از پذیرش تبعات آن واهمه دارد.
«محمدهاشم عصمت‌اللهی» مشاور پیشین حامد کرزی، رئیس‌جمهوری سابق افغانستان با اشاره به برگزاری نشست لویه جرگه مشورتی صلح برای آزادی زندانیان طالبان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: چند روز پیش شاهد برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح (مجلس بزرگ مشورتی افغانستان) با محوریت آزادی زندانیان طالبان بودیم. در این نشست قرار بود تا تمام طیف‌ها، جریان‌ها و بزرگان افغانستان نظرات خود در مورد آزادی ۴۰۰ نفر از خطرناک‌ترین زندانی‌های طالبان را ارائه کنند که این اتفاق رخ داد و در نهایت به این نتیجه رسیدند که این زندانی‌ها توسط دولت آزاد شوند. در این راستا من معتقدم که نشست لویه جرگه، یک نشست متشکل از احزاب و طیف‌های بزرگ افغانستان نبود؛ بلکه بسیاری از چهره‌های بانفوذ کشور در این نشست حضور نداشتند و همین موضوع می‌تواند در آینده باب اختلاف‌ها را مجدداً باز کند.
وی ادامه داد: هدف این نشت ان بود که در مورد آزادسازی ۴۰۰ زندانی طالبان تصمیمِ ملی گرفته شود؛ چراکه بر اساس مستندات و گفته‌های مقام‌های طالبان، با آزادسازی این ۴۰۰ نفر به زودی نشست بین‌الافغان برای برقراری صلح پایدار برگزار خواهد شد. مشکلی که در نشست امسالِ لویه جرگه کاملاً واضح بود، عدم اعتنا به قانون اساسی و مندرجات آن بود. اگر به قانون اساسی افغانستان رجوع کنید و ماده ۱۱۰ از فصل ششم را مورد مطالعه قرار دهید، به وضوح می‌فهمید که برگزاری لویه جرگه در این کشور تابع ضوابط و مقرراتی است که متاسفانه این دوره هیچکدام از آنها رعایت نشد. یکی از این اصول، حضور نمایندگان تمامی جریان‌های سیاسی و قومی افغانستان بود که به ان توجه نشده است. دراین میان توجه داشته باشید که اشرف غنی و عبدالله عبدالله با برگزاری لویه جرگه به دنبال آن بودند تا بتوانند پیامدهای آزادی ۴۰۰ زندانی طالبان را بین خود و سایر احزاب و طیف‌های افغانستان تقسیم کنند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: دولت فعلی افغانستان به خوبی می‌دانست که در صورت آزادی زندانیان طالبان، این امکان وجود دارد که عناصر این جریان پس از آزادی دست به عملیات‌های تیمی یا انفرادی بزنند و در آنجا بود که مورد انتقاد قرار می‌گرفتند. به همین جهت آنها برای اینکه تبعات آزادی ۴۰۰ زندانی را تنهایی به دوش نکشند، اقدام به برگزاری لویه جرگه مشورتی کردند و تا بتوانند رای مثبت تمام جریان‌های افغانستان را برای اقدام خود کسب کنند. دولت و مردم به همراه بسیاری از طیف‌های افغانستان بر این عقیده هستند که با آزادی این زندانی‌ها، مذاکرات بین‌الافغان با حضور طالبان شروع خواهد شد. در این راستا حتی زلمی خلیلزاد، نماینده و فرستاده ویژه آمریکا در پرونده صلح افغانستان هم این موضوع را تایید کرده که به زودی نشست بین‌الافغان برگزار میشود اما این اظهارات در حالی مطرح میشود که طالبان هنوز دولت افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسد و آ نرا «اداره کابل» می‌نامد.
عصمت‌اللهی افزود: مساله اصلی این است که دولت افغانستان بدون هماهنگی با احزاب، سران قبایل و جریان‌های سیاسیِ کشور حدود پنج هزار زندانی طالبان را آزاد کرده و حالا یادش افتاده که برای آزادی ۴۰۰ نفرِ نهایی، باید لویه جرگه برگزار کند و نظرات آنها را جویا شود. این دقیقاً نشان می‌دهد که ایالات متحده نه تنها روی طالبان بلکه بر روی دولت افغانستان فشار آورده تا اوضاع به سمت بین‌الافغان هدایت شود اما این مسائل در حالی مطرح میشود که نقش اشرف غنی و عبدالله عبدالله نه تنها در بحث آزادی زندانی‌ها بلکه در هدایت دولت هم بسیار شکننده و ضعیف است. برخی از ناظران و صاحب‌نظراین معتقدند که با آزادسازی زندانیان طالبان، باید منتظر انجام حملات و عملیات‌های گسترده از ناحیه این جریان در خاک افغانستان باشیم. در همین راستا داده‌ها نشان می‌دهد که ایالات متحده به دنبال آن است تا بتواند از طریق برگزاری بین‌الافغان، به طالبان وجاهت سیاسی بدهد و آنها را به عنوان یک بازیگر اصلی، وارد معادلات سیاسی این کشور کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: معتقدم که طالبانِ فعلی بخشی از یک پروژه بزرگ است که طرح‌ریزی و اجرای آن توسط ایالات متحده انجام شده و بخش‌های دیگر آن توسط قطر، عربستان و پاکستان راهبری میشود. بر این اساس باید توجه داشت که عناصر طالبان با خارج شدن از زندان می‌توانند به یک امکان برای ایالات متحده و سایر جریان‌های موجود در افغانستان تبدیل شوند ولی هدف اصلی، هدایت خروجی بین‌الافغان است. اگر فرض را بر این بگذاریم که نشست بین‌الافغان ظرف چند روز دیگر شروع میشود و تمام طرف‌ها هم در آن حاضر خواهد شد، باز هم مشکلات عدیده‌ای بر سر راه این نشست خواهد بود. بین‌الافغان در وضعیت کنونی دارای ساز و کارهای مورد نظر نیست و نمی‌تواند خروجی مثبت داشته باشد. از سوی دیگر به دلیل انفعال اشرف غنی و عبدالله عبدالله ما احتمالاً شاهد آن خواهیم بود که پس از برگزاری بین‌الافغان، دولت موقت بر سر کار بیاید. به عبارتی دیگر پروژه مذکور به صورتی طرح شده که تمام خروجی بین‌الافغان باعث از بین رفتن دولت نصف و نیمه فعلی خواهد شد و شک نکنید با به روی کار آمدن دولت موقت، طالبان به بازیگر اصلی افغانستان تبدیل میشود و سهم‌خواهی خود را انجام خواهد داد؛ کمااینکه در مدت برگزاری لویه جرگه شاهد انجام عملیاتی‌های متعدد علیه نیروهای دولت افغانستان بودیم.
