سناریوی جدید ترامپ برای ضربه زدن به پکن در عرصه سیاسی و اقتصادی

«داوود آقایی» تحلیلگر مسائل شرق آسیا در تشریح ابعاد و دلایل دور جدید تنش میان آمریکا و چین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: فاز جدید تنش میان پکن و واشنگتن را باید از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار داد و مسائل اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی را در بستر آن تحلیل کرد. واقعیت این است که در سیاست و روابط بین‌الملل قدرت‌ها عموماً با یکدیگر در حال رقابت یا همکاری هستند. در مورد چین و ایالات متحده هم چنین تئوری استوار است؛ چراکه ایالات متحده به این برآورد رسیده که چین در حال تبدیل شدن به یک قدرت مستقل است و باید با آن مقابله شود و به همین دلیل است که می‌بینیم پکن در ادبیات واشنگتن از جایگاه بالایی برخورار است. در این میان توجه داشته باشید که ایالات متحده پس از جنگ جهانی دوم در قالب جنگ سرد، وارد فازِ تقابلی با شوروی سابق شد که ماهیت آن نبرد نظامی و امنیتی بود.

وی ادامه داد: این نبرد و تقابل امروزه میان آمریکا و چین در حال عیان شدن است که بسیاری از جنبه‌های آن را ظرف دو سال پیش به چشم دیده‌ایم. اگر به عکس‌العمل روسای جمهور سابق ایالات متحده در قبال چین نگاهی گذرا بیاندازیم به خوبی می‌بینیم که آنها پیشروی پکن در عرصه سیاسی و اقتصادی را زیاد جدی نمی‌گرفتند یا حداقل آن را تحمل می‌کردند؛ اما در دوران ترامپ این موضوع کاملاً تغییر پیدا کرد. باید توجه داشته باشید که ترامپ و همفکران او در کاخ‌سفید یا وزارت خارجه با تفکر منفعت‌طلبانه و اقتصادی به همه‌چیز نگاه می‌کنند و به همین دلیل، مدل تقابل او با چین نسبت به سایر روسای جمهور آمریکا تفاوت شگرف دارد. به همین دلیل شاهد آن هستیم که او تمام فکر و ذکرش را روی تقابل با پکن متمرکز کرده و تا جایی اوضاع را پیش برده که شاهد به راه افتادن یکی از سنگین‌ترین جنگ‌های تعرفه‌ای میان دو طرف بودیم. البته تمام دلایل تقابل ترامپ با  چین به اینجا ختم نمی‌شود.

این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به انتقادهای شدید ایالات متحده از چین بر سر بحران شیوع کرونا، گفت: ترامپ توانست بیکاری و فقر را تا حد ممکن کنترل کند اما حالا ما شاهد آن هستیم که شیوع کرونا تمام اقدامات او ظرف چهار سال گذشته را تحت‌الشعاع قرار داده و مانور ترامپ بر سر مسائل اقتصادی را با شکست روبه‌رو کرده است. اعتراض از نحوه مدیریت دولت در مورد شیوع کرونا و انتقادهای عمومی باعث شده تا ترامپ مجدداً چین را عامل بی‌ثباتی و مشکلات ایالات متحده و مابقی نقاط جهان بداند. او به دنبال آن است تا تمام مشکلات را به گردن چین بیاندازد و طبیعی است که عرصه بر  ترامپ تنگ شده باشد. معتقدم که رقابت و تقابل  میان پکن و واشگتن به جای باریک کشیده شده است و ماهیت آن تنها اقتصادی نیست، بلکه ما شاهد ادامه این تقابل در فاز سیاسی، امنیتی، نظامی و در رأس آن تجاری هستیم.

آقایی افزود: ترامپ قبل از شیوع کرونا با وضع تعرفه‌های سنگین سعی کرد تا چین را به هر نحوی که بود، پای میز مذاکره بیاورد و حالا هم با ابزار سیاسی در حال هدف قرار دادن پکن است. یکی از سناریوهایی که جدیداً علیه دولت چین مطرح کرده‌اند، وضع تحریم‌ها علیه مقام‌های پکن است که در هنگ‌کنگ دست به اقدام‌های خشن زده‌اند یا دستور آن را صادر کرده‌اند. زمانی که بحث دشمنی و تقابل پیش می‌آید به این معنی است که دو طرف از تمام اهرم‌های خود علیه یکدیگر استفاده خواهند کرد. در مورد چین به وضوح شاهد بودیم که شرکت هوآوی توسط شخصِ ترامپ تحریم شد و از جهتی دیگر مقام‌های این کشور که در ارتباط با پرونده هنگ‌کنگ مشغول به کار بودند زیر بار شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته‌اند. تمام این مسائل به خوبی نشان می‌دهد که غربی‌ها به خصوص بریتانیا و ایالات متحده طی سال‌های اخیر به دنبال تزریق فرهنگ خود در هنگ‌کنگ بوده‌اند که به نظرم این منطقه درگیر چالش‌های جدید خواهد شد.

وی در پایان تصریح کرد: فاز دیگر تقابل میان آمریکا و چین را باید در تایوان مورد بررسی قرار داد. ایالات متحده از قدیم به دنبال تصاحب تایوان بوده است و حالا هم به دنبال آن است تا بتواند تایوان را از چین جدا کند؛ به همین دلیل واشنگتن پس از هنگ‌کنگ به دنبال تایوان خواهد رفت. بخش دیگری از تقابل دو طرف، نظامی خواهد بود؛ به گونه‌ای که این تقابل در دریای چین نمایان شده  است. آمریکا در دریای چین به دنبال آن است تا از اهرم فشارهای خود علیه پکن با مرکزیت کره‌جنوبی و ژاپن استفاده و در مقابل هم شاهد آن هستیم که پکن از اهرم کره‌شمالی علیه ایالات متحده و هم‌پیمانان آن در شبه جزیره کره استفاده می‌کند. به هر ترتیب این تقابل در هفته‌های آینده وارد فازهای جدیدتر خواهد شد و هرچه به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ ایالات متحده نزدیک‌تر می‌شویم، احتمال برجسته شدن تقابل مذکور بیشتر و بیشتر می‌شود.