جهان در سال ۱۳۹۸/ نگاهی به تحولات آمریکای لاتین؛
شیلی، خصوصی‌سازی، اعتراض/ مادورو در محاصره ترامپ/ حذف مورالس از بولیوی/ کُرنش مکزیک در برابر کاخ سفید
کارشناس مسائل آمریکای لاتین گفت: رکود اقتصادی حاصل از ویروس کرونا، باعث می‌شود بحران سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در سال ۱۳۹۹ در این جغرافیا به بالاترین حد خود برسد.
«هادی اعلمی‌فریمان» کارشناس مسائل آمریکای لاتین با اشاره به مهمترین تحولات آمریکای لاتین در سال ۱۳۹۸ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: شکی وجود ندارد که جغرافیای آمریکای لاتین در سال گذشته یکی از نقاط پر حادثه به حساب می‌آید. نخستین تحول این منطقه مربوط به ونزوئلا بود که البته از بدو ورود ترامپ به کاخ سفید این کشور به عنوان یکی از اهداف اصلی ایالات متحده در حوزه سیاست خارجی به شمار رفت. به یاد داریم که دولت اوباما در مورد ونزوئلا با سیاست کاملاً خنثی جلو آمد و مدلی از یک خویشتن‌داری مسلم را در قبال کاراکاس شاهد بودیم. دولت اوباما بارها پیشنهاد مذاکره را به ونزوئلا داده بود ولی این موضوع انجام نشد تا اینکه دولت ترامپ در سال ۲۰۱۷ میلادی تشکیل شد. در اینجا و با آمدن ترامپ شاهد آن هستیم که تنش میان کاراکاس و واشنگتن به بالاترین حد خود رسید و تا به امروز همین روند به وقت ادامه دارد که هزینه‌های سنگینی برای ونزوئلا به ارمغان آورده است.
جدال اپوزیسیون و دولت در کاراکاس
وی ادامه داد: زمانی که «جان بولتون» به عنوان مشاور امنیت ملی در کاخ سفید حضور داشت، پروژه براندازی در ونزوئلا از سوی او مطرح شده بود اما هیچگاه اجرا نشد. به موازات این بحث شاهد آن بودیم که «خوان گوایدو» به عنوان رهبر اپوزیسیون ونزوئلا انتخاب شد و در درون این کشور شاهد صف‌بندی خیابانی بودیم که نتیجه آن تا به این لحظه مبهم است، اما به هر ترتیب باید متوجه این بحث باشیم که گوایدو به عنوان یک اهرم فشار علیه مادورو در ساختار سیاسی ونزوئلا روی کار آمده است و بدون تردید در آینده این کشور هم نقش خواهد داشت. تا جایی که ما در سال ۹۸ دیدیم که ترامپ در سخنرانی سالانه خود در کنگره آمریکا، از خوان گوایدو به عنوان میهمان ویژه دعوت به عمل آورد که نشان می‌دهد رویکرد ایالات متحده در قبال ونزوئلا در سال گذشته، استمرار فشار برای براندازی در این کشور بوده است. چراکه در این میان سیل مهاجران ونزوئلا به مرزهای جنوبی این کشور باعث شد تا صدای کشورهای آمریکای لاتین درآید که بخش اعظمی از آنها به برزیل سفر کردند.
گناره‌گیری بدون خونریزی مورالس
این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به تحولات بولیوی در سال گذشته، گفت: کناره‌گیری «اوو مورالس» از قدرت در سال ۹۸ یکی دیگر از مسائل بسیار مهم بود. باید توجه داشته باشیم که اساساً کشور بولیوی به دو قطب جنوب (فقرا) و شمال (ثروتمندان) تبدیل شده بود و اعتراض‌های زیادی در مورد مسائل اجتماعی و اقتصادی متوجه مورالس بود. او از سال ۲۰۰۶ در قدرت قرار داشت ولی اصلاً قرار نبود که تا این زمان بر سر قدرت باقی بماند. اختلافات داخلی میان او و قوای قانونگذار که تا حد زیادی به سوی ایالات متحده متمایل بودند باعث شد بولیوی به عرصه کشمکش تبدیل شود و در نهایت مورالس برای اینکه خونریزی رخ ندهد اقدام به کناره‌گیری از قدرت کرد. به هر ترتیب او یکی از حامیان پر و پا قرض کاستروها، چاوز و مادورو به شمار می‌رفت و کناره‌گیری او در این مقطع زمانی بسیار مهم بود. در این میان مشخص نیست که سوسیالیست‌های بولیوی در کجای مدار تغییرات قرار دارند اما به هر ترتیب آنچه معلوم خواهد بود این است که غرب‌گراها تا حد زیادی در بولیوی جان گرفتند و به دنبال آن هستند تا ساختار سیاسی این کشور پس از مورالس را تغییر دهند.
شیلی، آبستن اعتراض
اعلمی فریمان افزود: در برزیل هم اتفاق خاصی رخ نداد و رئیس‌جمهوری غربگرای این کشور تا حدودی از سیاست‌های تند خود کوتاه آمده ولی آنچه در سال ۹۸ بیش از هر چیز دیگر جغرافیای آمریکای لاتین را مهم جلوه داد، وقایع مربوط به شیلی بود. باید متوجه باشیم که برزیل و شیلی دو کشوری هستند که نسبت به سایر کشورهای آمریکای لاتین از اقتصاد نسبتاً خوبی برخوردار هستند اما به هر ترتیب جراحیِ اقتصادی و خصوصی‌سازی در شیلی باعث شد تا مردم این کشور از وضعیت موجود ناراحت و عصبانی شوند و در نهایت شاهد آن بودیم که اعتراض‌ها شروع شد. در این میان «سباستین پینیه‌را»، رئیس‌جمهوری شیلی برای آرام کردن مردم دست به برگزاری همه‌پرسی بازنگری قانون اساسی در این کشور زد تا بتواند از خونریزی در این کشور جلوگیری کند که تا حدودی هم موفق بود اما درگیری‌ها و کشته شدن مردم تاثیر بسیار منفی بر اذهان عمومی و همچنین وضعیت فعلی این کشور گذاشت. به هر ترتیب این روند در کنار تعمیق نفوذ چین در آمریکای لاتین طی سال‌های اخیر باعث شده تا این جغرافیا با مسائل و رویدادهای مختلف همراه باشد که نشان از اهمیت این نقطه از جهان دارد.
مکزیک، زیر بارِ نفتا
وی در پایان خاطرنشان کرد: آنچه درباره آمریکای لاتین باید مورد توجه قرار بگیرد، این است نزاع میان پکن و روسیه با واشنگتن تا حد زیادی افزایش پیدا کرده است و در سال ۹۸ چند نمونه از آن را به چشم دیدیم. در این میان باید توجه داشت که کوبا یا مکزیک تا حد زیادی آرام بودند اما بحث اینجاست که سیاست‌های مهاجرتی آمریکا در قبال آمریکای لاتین (خصوصاً مکزیک و گواتمالا) در سال گذشته بسیار تند و زننده شد. در این میان دولت ترامپ اقدام به کشیدن دیوار در مرز مشترک با مکزیک کرد و در مورد گواتمالا هم بحث احداث پایگاه‌های متعدد را در دستور کار قرار داد ولی دولت فعلی آمریکا بازنویسی قرارداد نفتا میان ایالات متحده، کانادا و مکزیک را همانگونه که گفته بود، انجام داد. اگر رکود اقتصادی حاصل از ویروس کرونا در به بالاترین سطح برسد، بدون تردید مشکلاتی برای کشورهای آمریکای لاتین در سال ۱۳۹۹ به وجود خواهد آمد که بحران سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در این جغرافیا را به بالاترین حد خود خواهد رساند.
