سخنگوی مشاور امنیت ملی افغانستان در گفت‌وگو با ایلنا:
از نقش مثبت ایران در روند صلح افغانستان استقبال می‌کنیم/ مبارزه با داعش محدود به افغانستان نیست/ آماده تامین امنیت پروژه تاپی هستیم/ قراردادی برای استخراج معادن با آمریکا نداریم
سخنگوی مشاور امنیت ملی افغانستان گفت: فارغ از همسایگی با ایران و شراکت استراتژیک با آمریکا، امید داریم موضوعات پیش‌آمده میان تهران و واشنگتن از راه‌های دیپلماتیک حل شود و تاثیر منفی بر اوضاع افغانستان و منطقه نداشته باشد.
اوضاع در افغانستان همچنان مبهم و پیچیده است. از یک سو نتایج انتخابات ریاست جمهوری این کشور با اما و اگرهای متعدد روبه‌رو است و همچنان اعتراض‌ها به این موضوع ادامه دارد و از سوی دیگر شاهد آن هستیم که هیچ چشم‌انداز مثبتی در گفت‌وگوهای طالبان و آمریکا وجود ندارد. دولت افغانستان علاوه بر لزوم اجرای آتش‌بس از سوی طالبان، معتقد است که تنها راه رسیدن به صلح، برگزاری مذاکرات بین‌الافغان است اما طالبان دولت را فاقد مشروعیت می‌داند. در همین رابطه بسیاری از شخصیت‌های سیاسی افغانستان مانند حامد کرزی و عبدالله عبدالله در حال انتقاد از وضعیت سیاسی کشور هستند و این در حالی است که مردم افغانستان همچنان شاهد ادامه عملیات‌های طالبان هستند. در شرق افغانستان، داعش همچنان قربانی می‌گیرد و به‌رغم عملیات‌های ممتد ارتش افغانستان، این جریان به صورت زیرزمینی در حال زیستن است. از این رو برای درک بهتر وضعیت فعلی افغانستان و پاسخ به پرسش‌هایمان به گفت‌وگو با «جاوید فیصل» سخنگوی مشاور امنیت ملی افغانستان پرداختیم که از نظر می‌گذرد:
برخی منابع رسانه‌ای از موضع مشاور امنیت ملی افغانستان مبنی بر اینکه آتش‌بس را پیش‌شرط هرگونه مذاکره با طالبان می‌دانند، انتقاد کرده و آن را نوعی مانع‌تراشی می‌دانند. ارزیابی شما در این خصوص این موضوع چیست؟
جاوید فیصل: آتش بس خواست مردم افغانستان و نیاز پروسه صلح است؛ چراکه ما باید مطمئن شویم که طالبان نه تنها خواهان صلح هستند، بلکه می‌توانند توافق همه طیف‌های خود را برای این پروسه داشته باشند. مردم افغانستان هنوز هم به نیت طالبان برای صلح شک دارند و آتش‌بس می‌تواند این شک را از بین ببرد.
اخیراً حمدالله محب در نشست رایسینا به طالبان هشدار داد که در صورت رد فراخوان دولت برای مذاکره باید منتظر پیامدهای آن باشند. این پیامدها چه ابعادی خواهد داشت؟
جاوید فیصل: دولت افغانستان به صلح با طالبان اولویت می‌دهد، در عین‌حال وظیفه دارد تا از مردم خود در برابر این گروه‌ها و سایر جریان‌های دیگر از طریق نظامی دفاع کند.
مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری افغانستان پیش از این از رویکردهای مداخله جویانه زلمی خلیلزاد انتقاد کرده و تاکید کرده است که وی به دنبال تشکیل حکومتی موقت و مستقل به ریاست خود است. این مساله در شرایط فعلی و با توجه به تشدید پیچیدگی مذاکرات تا چه حد موضوعیت طرح مجدد دارد؟
جاوید فیصل: ما به این باور هستیم که تنها گفت‌وگوهای بین‌الافغانی می‌تواند ما را به صلح یکپارچه برساند. مهم است که در گفت‌و‌گوی فعلی میان آمریکا و طالبان برای آغاز مذاکرات بین‌الافغانی نیز بحث شود؛ چراکه این موضوع را راه حل اصلی می‌دانیم.
چشم‌انداز دولت آینده افغانستان و ترکیب کابینه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جاوید فیصل: ما هنوز هم منتظر نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری هستیم که پس از آن حکومت جدید تشکیل خواهد شد؛ اما حکومت آینده بدون شک یک حکومت فراگیر و به نمایندگی از سوی مردم افغانستان خواهد بود.
نظر شما درباره انتقادها از واشنگتن در خصوص وارد شدن به مذاکره مستقیم با طالبان چیست؟ نقش این مواضع در بی‌نتیجه ماندن مذاکرات بین‌الافغانی چیست؟
جاوید فیصل: مردم افغانستان قربانی جنگ با طالبان و گروهای تروریستی هستند. صلح پایدار و با عزت تنها زمانی می‌تواند بدست بیاید که طالبان با دولت و ملت افغانستان برای گفت‌وگو آماده شوند.
هدف از طرح اخیر طالبان موسوم به «کاهش خشونت» که به زلمی خلیلزاد ارائه شده، چیست؟
جاوید فیصل: طرح کاهش خشونت هیچ مفهومی را ارائه نمی‌کند. برای اعتماد‌سازی و رسیدن به صلح واقعی، نیاز است تا طالبان به آتش‌بس تن دهند. همانطور که پیش‌تر گفتم، آتش بس یکی از موضوعات کلیدی و اصلی در پرونده صلح به حساب می‌آید.
انتقادهای اخیر عبدالله و حامد کرزی از سیاست‌های دولت اشرف غنی در خصوص مذاکرات صلح چه مبنایی دارد؟
جاوید فیصل: ما باور داریم که صلح خواست مردم افغانستان است و حکومت در این پروسه به نمایندگی از مردم افغانستان مشغول است. لذا ما امیدواریم که سایر اشخاص و افراد دیگر مطابق خواست مردم افغانستان و منافع ملی اظهار نظر کنند.
چهار محور توافق که بعد از دور دهم مذاکرات طالبان و آمریکا حاصل شد را تا چه اندازه عملی ارزیابی می‌کنید؟ ضمانت اجرای این محورها چه خواهد بود؟
جاوید فیصل: ما هنوز شاهد هیچگونه پیشرفتی در روند صلح از جانب طالبان نبودیم. طالبان هنوز هم با گروه‌های افراطی منطقه و جهان رابطه دارند و پاکستان هنوز هم حامی این گروه است. دو محور این توافق مربوط حکومت افغانستان است که به یکی از آنها به مذاکرات بین‌الافغانی می‌پردازد و دیگری مسائل بین حکومت افغانستان و ایالات متحده آمریکا است.
پس از ترور سردار سلیمانی در عراق، دولت افغانستان نسبت به این اقدام واکنش نشان داد. به عنوان سخنگوی مشاور امنیت ملی افغانستان، اقدام آمریکا در ترور ایشان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ فقدان ایشان تا چه حد بر امنیت منطقه و بحث مبارزه با تروریسم تاثیر خواهد گذاشت؟
جاوید فیصل: دولت افغانستان با دولت ایران روابط حسنه داشته و از سوی دیگر توافق‌ها و همکاری‌های دوجانبه با دولت آمریکا دارد. ما فارغ از همسایگی با ایران و شراکت استراتژیک با آمریکا، امید داریم که موضوعات پیش‌آمده از طریق گفت‌وگو و راه‌های دیپلماتیک حل شود و تاثیر منفی بر اوضاع افغانستان و منطقه نداشته باشد.
بسیاری از تحلیلگران داخلی و خارجی معتقدند به‌رغم اینکه ایران حضور در هرگونه مذاکرات با طالبان را منوط به حضور نمایندگان دولت افغانستان می‌داند، از ظرفیت تهران در این موضوع استفاده نشده است؟ مشکل دقیقاً در کجاست؟
جاوید فیصل: ما از کشورهای همسایه، منطقه و جهان خواهان همکاری در پروسه صلح افغانستان هستیم. در این مرحله بدون شک خواهان نقش مثبت ایران در این راستا هستیم که امید داریم ایران از روابط خود با طالبان برای پیشبرد پروسه صلح افغانستان استفاده کند.
در بحث مبارزه با داعش، شاهد عملیات‌های متعدد اردوی ملی افغانستان علیه این گروه تروریستی بودیم اما همچنان بقایای داعش در افغانستان وجود دارد. دلیل اصلی ریشه‌کن نشدن داعش در افغانستان چیست؟
جاوید فیصل: نیروهای دلیر و قهرمان امنیتی و دفاعی ما گروه ترورستی داعش را در شرق افغانستان نابود کرده و توان عملیاتی این جریان تا حد زیادی تقلیل پیدا کرده است؛ اما باید متوجه باشید که داعش یک پدیده تروریستی در سطح منطقه و جهان است. به همین جهت ریشه‌کن کردن داعش نیازمند ادامه مبارزه با این جریان تروریستی در سطح منطقه و جهان است و تنها به افغانستان محدود نمی‌شود.
با وجود ارتباط‌های موثر و مستمر میان دولت‌های افغانستان و ایران شاهد آن هستیم که برخی به دنبال ایجاد فضای ایران‌هراسی در افغانستان هستند. باتوجه به کارنامه مثبت ایران، دلیل این امر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جاوید فیصل: افغانستان خواهان روابط حسنه با دولت با جمهوری اسلامی ایران است. ما امید داریم که زمینه مناسبات دوجانبه پیشرفت‌هایی داشته باشیم و هر دو طرف از فرصت‌های مشترکی که داریم، بهره‌مند شویم. ما به ایران به مثابه یک کشور همسایه، هم کلام، هم فرهنگ و همکار نگاه می‌کنیم.
در مورد خط لوله تاپی بسیاری معتقدند به دلیل آنکه مسیر این پروژه در جغرافیای تحت تصرف طالبان قرار دارد، مشکلات زیادی برای راه‌اندازی آن وجود دارد. آیا دولت افغانستان امنیت این خط لوله را تضمین می‌کند؟ چه مذاکراتی از سوی ارگ با طالبان در این مورد صورت گرفته است؟
جاوید فیصل: تاپی یک پروژه چند ملیتی است. کشورهای که حامی طالبان هستند از این پروژه همچنان به صورت مستقیم منتفع می‌شوند. نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان آمادگی کامل جهت تامین امنیت این پروژه دارند.
در زمان تجاوز شوروی به افغانستان، بحث مصادره معادن افغانستان از سوی آنها مطرح بود و پس از تجاوز آمریکا هم این موضوع مجدداً مطرح شد. ایالات متحده چگونه و تا چه حد معادن افغانستان را به نفع خود مصادره کرد؟ آیا اقدامی از سوی کابل در این خصوص صورت گرفته است؟
جاوید فیصل: دولت افغانستان هیچگونه قراردادی در مورد استخراج معادن با ایالات متحده آمریکا ندارد. قراردادهای قبلی در این مورد با کمپانی‌های چینی و هندی بوده است.
گفت‌وگو: فرشاد گلزاری
