رئیس مرکز عربی مطالعات ایران:
نقض حاکمیت عراق از زمان سفر پنهانی ترامپ اتفاق افتاد/ توافق امنیتی بغداد-واشنگتن علناً ساقط شد/راه‌حل در دست مرجعیت است
رئیس مرکز عربی مطالعات ایران گفت: نه تنها حمله هوایی به حشدالشعبی بلکه رفت و آمدهای پنهانی رئیس‌جمهوری آمریکا و معاونش بدون اطلاع بغداد، حاکمیت سرزمینی عراق را از مدتها قبل زیر سوال برده است.
«محمدصالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران در تشریح ابعاد و پیامدهای نقض حاکمیت سرزمینی عراق توسط ایالات متحده در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: واقعیت در عراق این است که توافق راهبردی در مورد تامین امنیت این کشور در سال ۲۰۱۱ میان بغداد و واشنگتن به امضا رسید و تمام بندها و دلایل حضور آمریکا در خاک عراق در این توافق‌نامه مورد اشاره قرار گرفته است. مساله مهمی که در مورد وقایع امروز عراق باید مورد نظر قرار بگیرد، این است که قبل از حمله هوایی آمریکایی‌ها به پایگاه حشدالشعبی در منطقه القائم، ایالات متحده طی تماس تلفنی با «عادل عبدالمهدی»نخست‌وزیر عراق به او خبر می‌دهد که نیم ساعت دیگر به مقر کتائب حزب‌الله حمله خواهد کرد. این موضوع به حدی عجیب است که پرسش‌های زیادی در مورد وضعیت فعلی عراق مطرح شده است. یکی از پرسش‌های اصلی این است که اگر آمریکا می‌خواست به مقر حشدالشعبی حمله کند چرا با عادل عبدالمهدی تماس گرفته و او را در جریان عملیات قرار داده است؟
وی ادامه داد: در اینجا باید متوجه بود که اگر واشنگتن تنها به دنبال خبر دادن به نخست‌وزیر عراق بوده، کل معاهده امنیتی سیاسی میان عراق و آمریکا به صورت اتوماتیک بی‌اعتبار شده و اگر هم می‌خواستند از عبدالمهدی اجازه حمله را کسب کنند بازهم پیمان مذکور زیر سوال رفته است. لذا بزرگ‌ترین ابهام در وضعیت فعلی عراق تماس آمریکایی‌ها با عادل عبدالمهدی است. باید متوجه باشیم که حاکمیت عراق به صورت کامل توسط آمریکایی‌ها نقض شده و اقدامات اخیر ایالات متحده نه تنها به نفع دولت و مردم عراق نبود بلکه منافع خودشان را هم تهدید کرده است. قبل از این اتفاق‌ها شاهد رفت و آمدهای ترامپ و معاون او به خاک عراق، بدون هماهنگی با بغداد بودیم و در همان موقع مشخص بود که کاخ سفید به هیچ وجه حاکمیت سیاسی و سرزمینی عراق را مهم نمی‌داند. مسئله اینجاست که این اقدام‌ها منافع خود آمریکا را هم زیر سوال برده است. در این میان براساس اتفاق‌هایی که طی روزهای اخیر رخ داد باید بگوییم که دو دیدگاه در بغداد و خصوصاً در مورد عکس‌العمل علیه آمریکا وجود دارد. دسته اول بحث آشتی با آمریکا به دلیل حضور مستحکم ایالات متحده در خاک عراق را مورد نظر قرار می‌دهند که بخشی از نظر و دیدگاه آنها به معاهده توافق امنیتی مربوط است. این دیدگاه بحث تعامل را پیشنهاد می‌کند که در میان آنها کردها، اهل سنت و برخی از جریان‌های شیعی مانند مقتدی صدر حضور دارند.
این کارشناس مسائل عراق گفت: دیدگاه دوم معتقد است که عراق به آمریکا احتیاجی ندارد و حضور غربی‌ها در این کشور به نفع بغداد نیست و رسماً خواهان خروج آنها از خاک کشورشان هستند. در این میان حتی فشارهایی روی پارلمان عراق برای جمع‌آوری امضا و نهایتاً اخراج آمریکایی‌ها شروع شده که همچنان خروجی آن در هاله‌ای از ابهام است. معتقدم که نباید در مورد این پرونده بحث شیعه یا سنی را مطرح کرد، بلکه هر سه طیف حاضر در عراق باید به راه سوم فکر کنند که براساس مصلحت و حکمت باشد. بدیهی است که هرگونه تصمیم عجولانه اوضاع را بدتر خواهد کرد و می‌تواند به مبهم بودن آینده عراق اضافه کند. مسئله دیگر این است که رفتار و تحرک آمریکا در عراق به خوبی نشان می‌دهد که به غیر از القاعده و داعش امکان روی کار آمدن گروه تروریستی جدید در خاک همسایه غربی ایران وجود دارد؛ به همین دلیل راه‌حل منطقی می‌تواند آرامش را به عراق بازگرداند چراکه این کشور همچنان نخست‌وزیر ندارد و مسائل انتخابات و درگیری‌های سیاسی به قوت خود باقی است.
صدقیان افزود: شکی در این وجود ندارد که مسائل فعلی و به خصوص بحث‌هایی که در اطراف سفارت آمریکا جریان داشت، تمام مشکلات داخلی عراق را کنار زد و به نوعی بایکوت خواسته‌های شهروندان عراقی نمایان شد. متاسفانه بزرگان و ریش‌سفیدان عراق اعم از شخصیت‌های سیاسی و امنیتی همچنان سردرگم هستند و نمی‌دانند که چه تصمیمی را باید اتخاذ کنند. به همین موازات مرجعیت عراق هم از اوضاع فعلی ناراحت است و به نظرم به این زودی نمی‌توان در مورد تصمیمی که قرار است اتخاذ شود، تحلیل ارائه کرد. درست است که حشدالشعبی، بعدازظهر چهارشنبه از تحصن‌کنندگان خواست به منازلشان بازگردند اما به نظر می‌رسد با وجود فروکش کردن تنش‌های میدانی، منازعات سیاسی به قوت خود طی روزهای آینده ادامه داشته باشد. در این میان بحث اخراج آمریکایی‌ها از عراق یکی از موضوعاتی خواهد بود که در دستور کار قرار خواهد گرفت اما خروجی و آینده آن کماکان مبهم است.
وی در پایان تصریح کرد: در پلان کلی و در وضعیت کنونی دو گروه در بغداد به عنوان متغیرهای اصلی تحولات عراق مورد نظر هستند؛ نخست جریانی که مقابل سفارت آمریکا در بغداد نشسته بودند و دوم طیفی که در میدان التحریر به دنبال احقاق مطالبات خود هستند. اینکه دیده می‌شود جریان صدر اعلام می‌کند که یک جریان در مقابل سفارت آمریکا می‌خواهد اعتراضات در میدان التحریر را تحت‌الشعاع قرار دهد، موضوعی است که نشان می‌دهد اختلاف نظر همچنان در میان طیف‌های سیاسی در مورد چگونگی تقابل با آمریکا وجود دارد. آنچه مسلم است، درایت بزرگان عراق و حل و فصل مساله براساس منافع ملی است اما متاسفانه بازی‌های سیاسی موجب شده تا شرایط در عراق بسیار خطرناک شود و به نظرم در اینجا مرجعیت عراق باید علناً ورود کند. نکته دیگر این است که حشدالشعبی به هیچ وجه نمی‌خواهد اوضاع را بدتر کند و کماکان به دنبال حفظ امنیت ملی و حاکمیت سرزمینی عراق است؛ منتهی یکسری از طیف‌های سیاسی در داخل به دنبال برجسته کردن رگه‌های ناسیونالیسمِ بی‌هدفِ خود هستند که به نوعی عدم شفافیت عملکرد گروه‌های سیاسی عراق را نشان می‌دهد.
