نگاهی به مهمترین تحولات اروپا در سال ۲۰۱۹؛
مکی: جانسون مجری برگزیت/ اتحاد کارگران و جلیقه‌زردها علیه ماکرون/ مرگ مغزی ناتو/ خیزش فاشیسم و نازیسم در آلمان و ایتالیا
تحلیلگر مسائل اروپا گفت: پیروزی مجدد نخست‌وزیر بریتانیا برای اجرای برگزیت و صف‌کشی جلیقه‌زردها در پاریس مهمترین تحولات اروپا بود اما شکاف میان اعضاء ناتو و برجسته‌سازی فعالیت راست‌افراطی را نمی‌توان از تحولات سال ۲۰۱۹ فاکتور گرفت.
«مرتضی مکی» تحلیلگر مسائل اروپا در تشریح مهمترین وقایع اروپا در سال ۲۰۱۹ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: اروپا در سال ۲۰۱۹ میلادی تحولاتی بسیار مهمی را تجربه کرد که تا حدی باعث شد گمانه‌زنی‌هایی در مورد گسست سیاسی در کشورهای حاضر در این قاره شکل بگیرد؛ چراکه علاوه بر مباحث امنیتی و سیاسی شاهد چالش‌های اجتماعی و فرهنگی زیادی در این جغرافیا طی سال اخیر میلادی بودیم.
دستِ پُر جانسون برای اجرای برگزیت
وی ادامه داد: یکی از این تحولات مهم اروپا، متعلق به بریتانیا و مساله برگزیت بود. این پرونده پس از سه سال تلاش و چالش به نقطه‌ای رسید که نهایتاً پارلمان عوام در لندن منحل و انتخابات سراسری در این کشور برگزار شد. پیروزی حزب محافظه‌کار به رهبری بوریس جانسون باعث شد تا او بتواند با دست پر برنامه خود برای خروج از اتحادیه را ارائه دهد؛ چراکه اکثریت پارلمان با او هماهنگ شدند. باید متوجه باشیم که پرونده برگزیت یکی از محورهایی بود که موجب ایجاد تنش میان بوریس جانسون و ترزا می به عنوان نخست وزیر پیشین بریتانیا شده بود؛ به گونه‌ای که دو طرف در مورد طریقه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا با یکدیگر اختلاف داشتند و نهایتاً انتخابات ۱۲ دسامبر باعث شد تا این موضوع تا حدی زیادی به خاتمه برسد. براساس نتایج انتخابات و آنچه نخست‌وزیر بریتانیا در پارلمان این کشور اعلام کرد، قرار براین است تا لندن در تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰ از اتحادیه اروپا خارج شود و این دقیقاً همان موضوعی است که موجب نگرانی بسیاری از مردم و حتی مقامات سیاسی و اقتصادی بریتانیا شده است.
این پژوهشگر مسائل اروپا با اشاره به رابطه اقتصادی لندن و اتحادیه اروپا، گفت: واقعیت این است که حدود نیمی از تجارت بریتانیا با کشورهای اروپایی است و تمام ساز و کار این تجارت بر اساس ساختار نهادهای اروپایی شکل گرفته است. بریتانیا و اتحادیه اروپا از سالها قبل تاکنون یک چسبندگی سیاسی و اقتصادی را تجربه کردند و به همین دلیل طلاق لندن از بروکسل می‌تواند تبعات نامشخصی برای بریتانیا و حزب محافظه‌کار داشته باشد. در این میان برخی احزاب بریتانیا به دنبال همه‌پرسی دوم هستند و در همین راستا ایرلند و اسکاتلند از وضعیت فعلی و پیروزی بوریس جانسون بسیار نگران بوده و خواهان باقی ماندن در اتحادیه اروپا هستند. این درحالی است که نخست‌وزیر فعلی بریتانیا اعلام کرده که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا یک سال طول می‌کشد و به نظر می‌آید باید منتظر یک زمان و دوران انتقالی طولانی مدت در این میان باشیم.
پاریس در تسخیر جلیقه‌زردها و اتحادیه‌های کارگری
وی با بیان اینکه تحرک جلیقه‌زردها در فرانسه بخش دیگری از تحولات اروپا در سال گذشته میلادی به حساب می‌آید، عنوان کرد: بخش دیگری از تحولات سال ۲۰۱۹ به وقایع فرانسه مرتبط است و به نظرم آنچه که در فرانسه رخ داد را باید دوران سخت ریاست جمهوری ماکرون دانست. اعتراض جلیقه‌زردها نه تنها در بخش‌های محدودی از پاریس بلکه به خیابان شانزلیزه کشیده شد و به نوعی موجب شد تا حاشیه‌نشین‌ها و ساکنان شهرهای بزرگ فرانسه به این جریان اعتراضی بپیوندند. در طول این اعتراض‌ها چندصد نفر کشته و زخمی شدند و رییس جمهوری فرانسه قصد داشت جامعه کشورش را با وعده افزایش دستمزد و کاهش قیمت سوخت آرام کند اما این حربه افاقه نکرد و اعتراضات به قوت خود ادامه پیدا کرد. آنچه در این بین کار را برای الیزه سخت‌تر کرد، پیوستن اتحادیه کارگری به جلیقه‌زردها بود. البته مطالبات آنها مربوط به بالا رفتن سن بازنشستگی است؛ چراکه حدود ۴۲ قانون بازنشستگی در فرانسه وجود دارد که نتوانسته اوضاع را آرام کند و به همین دلیل به نظر می‌رسد اعتراض‌ها در فرانسه در سال ۲۰۲۰ هم ادامه داشته باشد. بر اساس اسناد موجود بسیار بعید است که اتحادیه کارگری فرانسه از موضع خود عقب‌نشینی کنند؛ چراکه در سال ۲۰۱۰ و در زمان ریاست جمهوری سارکوزی بحث اصلاحات قانون بازنشستگی مطرح شد اما مجدداً شاهد آن هستیم که در دولت ماکرون هم همین موضوع را در دستور کار قرار داده که خروجی هر دو دولت، اعتراض مردم بود. در این میان رییس جمهوری فعلی فرانسه عزم خود را در مورد طرح بازنشستگی جزم کرده و همین موضوع می‌تواند دولت فعلی این کشور را تضعیف کند.
مرگ مغزی ناتو و شکاف در روابط اعضاء
وی افزود: موضوع دیگری که به یک بحث جنجالی در فرانسه و اروپا تبدیل شد سخنان رییس جمهوری این کشور در هفتادمین اجلاس سران ناتو بود که در ماه نوامبر در لندن برگزار شد. نخست وزیر بریتانیا به عنوان میزبان این اجلاس سعی کرد اختلاف‌های موجود در ناتو و فاصله میان اعضاء را کم کند اما ماکرون و اظهارات او در مورد مرگ مغزی ناتو باعث شد که همه اعضاء پیمان سازمان آتلانتیک شمالی شوکه شوند؛ تا جایی که صدراعظم آلمان هم برای آرام کردن اوضاع وارد میدان شد. او به خوبی می‌دانست شکاف سیاسی و امنیتی در میان اعضا ناتو بالا رفته و همین موضوع باعث می‌شود تا جریان‌های ملی‌گرا قوت بگیرند. این در حالی است که ایالات متحده بر اساس دکترین امنیت ملی خود چین را تهدید اول کشورش اعلام کرده اما اروپایی‌ها روسیه را به عنوان تهدید اصلی خطاب کرده‌اند. در این میان حتی اختلاف نظر میان عده‌ای از اعضای اروپایی در مورد روسیه وجود دارد اما به هر ترتیب اختلاف در فهم مفهوم امنیت در سال ۲۰۱۹ باعث شد تا میان اعضای ناتو شکاف ایجاد شود و همین مسایل موجب شد تا امانوئل ماکرون از واژه مرگ مغزی ناتو استفاده کند.
سایه راست‌افراطی و نئونازیسم بر سر آلمان
مکی در مورد خیزش و تقویت راست افراطی در آلمان به عنوان یکی از تحول‌های مهم سال ۲۰۱۹ میلادی، تصریح کرد: تحول دیگری که در سال ۲۰۱۹ به نوعی اروپا غربی و مرکزی را تهدید کرد و دامنه آن به اروپا شرقی کشیده شد، رشد جریان‌های افراطی دست راستی و ملی‌گرا بود. واقعیت این است که خیزش و رویش این جریان‌ها نتیجه ریاضت اقتصادی و مهاجرت پی در پی به اروپا طی سالهای اخیر است و این جریان‌ها از خلاء اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مذکور به نفع خود استفاده کردند و توانستند با موج سواری، خود را تقویت و حتی وارد پارلمان و دول های اروپایی شوند که نمونه آن را می‌توان حزب آلترناتیو برای آلمان دانست. رشد این جریان‌ها در برخی از کشورها مانند ایتالیا و آلمان به دلیل وجود ریشه‌های نازیسم و فاشیسم بسیار مهمتر است و به نظرم باید بگوییم که این دو کشور در حال تهدید شدن علنی به حساب می‌آیند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: این که شاهد هستیم در سال ۲۰۱۹ اعضای یک گروه نئونازی به کنیسه یهودی‌ها در آلمان حمله مسلحانه می‌کنند و مشابه این اتفاق‌ها در ایتالیا و حتی در آمریکا دیده می‌شود، نشان از یک تحول سیاسی و اجتماعی در جوامع اروپایی دارد که هم‌زیستی مسالمت‌آمیز را مورد تهدید قرار می دهد. در ادامه باید متوجه بود که همین جریان‌ها می‌توانند در انتخابات آینده کشورهای اروپایی میدان‌داری کنند و به دلیل ناراضی بودند شهروندان این کشورها احتمال دارد که احزاب راست افراطی روزی دولت را در دست بگیرند و نهایتاً شاهد واگرایی بنیادین باشیم. در مورد آلمان آنچه که در سال ۲۰۱۹ میلادی در این حوزه اتفاق افتاد در سال آینده میلادی هم شاهد خواهیم بود و به همین ترتیب احزاب راست افراطی و نئونازی‌ها (علیرغم کناره‌گیری مرکل از قدرت در سال ۲۰۲۱) می‌توانند برای دولت فعلی حاکم بر برلین و حتی دولت‌های بعدی این کشور تهدید جدی به حساب بیایند.
