هدف آمریکا از انتشار جزئیات جدید طرح معامله قرن/ جایگاه مصر در صلح اسرائیل و فلسطین

«علی‌اصغر زرگر» تحلیلگر مسائل بین‌الملل در تشریح جزئیات جدید طرح معامله قرن در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: برای بررسی جزئیات جدید طرح معامله قرن باید به تاریخچه کنشگری سیاسی آمریکا و اروپا در مورد حل مسئله فلسطین نگاه کنیم. در سال ۱۹۴۹ کنفرانس لوزان برای حل و فصل مسئله فلسطین تشکیل شد که نتیجه‌ای در بر نداشت و پس از آن در سال ۱۹۹۱ کنفرانس مادرید تشکیل شد که خروجی آن دستاورد خاصی را رقم نزد اما نقشه‌ راه در همین کنفرانس ارائه شد. پس از آن کنفرانس آناپولیس در سال ۲۰۰۷ و کنفرانس میچل در سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ برگزار شد که مجموع اینها نتوانست خروجی خاصی را برای پرونده فلسطین رقم بزند. در این میان شاهد بودیم که جان کری وزیر خارجه دولت اوباما هم در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ وارد پرونده مذکور شد و تا زمان اوباما مذاکره‌ها و طرح‌های متعددی برای حل و فصل مسئله فلسطین انجام شد اما این اتفاقات هم نتوانست راه به جایی ببرد.

وی ادامه داد: اگر این کارنامه را از دهه‌های اخیر تاکنون مورد بررسی قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که تمام روسای جمهور آمریکا زمانی که به روی کار می‌آیند به دنبال فعال کردن پرونده صلح اسرائیل و فلسطین هستند؛ به گونه‌ای که آنها به دلیل نفوذ لابی یهود در آمریکا خود را فعال نشان می‌دهند تا بتوانند حمایت مورد نظر آنها را به دست بیاورند. به عبارتی دیگر تمام طرح‌هایی که در مورد صلح در سرزمین‌های اشغالی از سوی روسای جمهور آمریکا مطرح می‌شود به نوعی یک قانون نانوشته به حساب می‌آید که تا به امروز هم هیچ خروجی مثبت به بار نیاورده است. حالا هم که دونالد ترامپ در کاخ سفید است و برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آماده می‌شود، شاهد هستیم که بحث صلح اسرائیل و فلسطین را در دستور کار جدی قرار داده است. اینکه دیده می‌شود مشاور و داماد ترامپ به عنوان مسئول پرونده معامله قرن وارد عرصه دیپلماسی و کنشگری سیاسی شده است، نشان می‌دهد که این موضوع برای ترامپ تا چه حد اهمیت دارد. جزئیات جدیدی که روز گذشته در مورد معامله قرن منتشر شد، به خوبی نشان می‌دهد که تمام بارِ این پرونده به روی دوش کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس افتاده است.

این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به نقش مصر در معامله قرن گفت: بر اساس جزئیات معامله قرن قرار بر این است تا ایالات متحده ۲۰ درصد، اروپا ۱۰ درصد و کشورهای حاشیه خلیج فارس مجموعاً ۷۰ درصد از طرح اقتصادی حمایت از معامله قرن را متقبل شوند. این در حالی است که فلسطینی‌ها به این جمع‌بندی رسیده بودند که می‌توانند در کنار یهودی‌ها زندگی کنند اما به دنبال استقلال در مسائلی مانند ارتش و پلیس جداگانه و همچنین موضوع‌های اقتصادی بودند اما شاهد هستیم که جزئیات جدید معامله قرن این مسائل را بایکوت می‌کند؛ به صورتی که اعلام شده رهبران حماس حتی نباید سلاح شخصی داشته باشند. ابعاد دیگر جزئیات جدید بسیار سوال‌برانگیز است؛ چراکه در متن این جزئیات اعلام شده مصر باید بخشی از خاک خود را برای تاسیس فلسطین جدید انتقال دهد اما سوال این است که آیا قاهره قادر به این کار خواهد بود و چگونه می‌خواهد شهروندان کشورش را در این مورد ساکت کند؟

زرگر افزود: سوال دیگری که در مورد طرح معامله قرن باید مطرح شود این است که آیا آوارگان فلسطینی پس از این طرح به سرزمین خود برمی‌گردند یا خیر؟ این سوال‌ها ابهام‌های جدی در طرح مذکور و جزئیات جدیدی است که روز گذشته منتشر شده اما اصل مطلب در واشنگتن می‌گذرد؛ چراکه ترامپ از ناحیه دموکرات‌ها زیر فشار جدی قرار دارد و امروز قرار است به استیضاح وی در مجلس نمایندگان رأی داده شود و همین موضوع می‌تواند آینده او در انتخابات ۲۰۲۰ را با مشکل مواجه کند. ترامپ با مفتوح کردن دوباره پرونده معامله قرن به دنبال جلب نظر لابی یهود است اما در سوی دیگر این معادله به هم ریختگی سیاسی در اسرائیل و عدم تشکیل دولت یکی دیگر از دلایلی است که می‌بینیم جزئیات جدیدی از معامله قرن در راستای آن منتشر می‌شود. این اقدام و اعلام جزئیات جدید باعث می‌شود که حزب لیکود در اسرائیل به انسجام نسبی برسد و تا حدودی کار برای نتانیاهو را در انتخابات آینده آسان می‌کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: آنچه در مورد اعلام این جزئیات باید مد نظر قرار داد این است که بخشی از بندهای معامله قرن، تا حدودی تعدیل شده است. اینکه قبلاً قدس را متعلق به یهودی‌ها می‌دانستند و حالا میان دو طرف تقسیم شده و مسائل اینچنینی، نشان می‌دهد که بحث پیشنهاد مذاکره مطرح است اما این پیشنهاد فقط به عنوان مذاکره برای مذاکره تلقی می‌شود و خروجی خاصی نخواهد داشت. به عنوان مثال در مورد ایران شاهد بودیم که ایالات متحده ۱۲ مورد را برای مذاکره با تهران مطرح کرد اما واشنگتن به خوبی می‌دانست که ایران زیر بار نمی‌رود و تنها می‌خواست به دنیا نشان دهد که اهل مذاکره با دشمن خود است. در مورد معامله قرن و صلح در سرزمین‌های اشغالی هم چنین موضوعی صادق است. آنها دقیقاً می‌دانند که شروط پیشنهادی‌شان در معامله قرن عملیاتی نخواهد شد اما برای بهره‌برداری از این فضا دست به مانور سیاسی می‌زنند. به هر ترتیب جزئیات جدید به نوعی مهندسی شده که توپ در زمین اسرائیلی‌ها قرار بگیرد اما واقعیت این است که خروجی این طرح مثبت نخواهد بود.