داوود اوغلو از کاهش محبوبیت آک‌پارتی به نفع خود استفاه کرد/ اقتصاد، محور اصلی حمله احزاب جدید به اردوغان

«ابراهیم فراهانی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح دلایل تاسیس حزب «آینده» توسط «احمد داوود اوغلو»  نخست‌وزیر پیشین ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: برای بررسی دلایل تشکیل حزب آینده توسط نخست‌وزیر پیشین ترکیه باید این نکته را متذکر شوم که دلیل اصلی تشکیل این حزب را باید کاهش محبوبیت حزب حاکم دانست. واقعیت این است که ائتلاف حزب عدالت و توسعه با حزب «حرکت ملی» به علاوه اقتدارگرایی اردوغان موجب شد تا نزدیکان و هم‌قطران وی مانند احمد داوود اوغلو، عبدالله گل و علی باباجان از او فاصله بگیرند و نهایتاً شاهد خروج آنها از حزب عدالت و توسعه بودیم. به دنبال جدایی این سه نفر از آک‌پارتی، افراد دیگری هم از این حزب جدا شدند و در این میان داوود اوغلو به فکر تشکیل حزبی است که بتواند مانیفست مورد نظرش را از طریق آن پیاده کند؛ به عبارتی دیگر مانیفست این حزب به گونه‌ای تعریف شده که باید آن را بازگشت به ارزش‌های موردنظر داوود اوغلو بدانیم.

وی ادامه داد: باید متوجه بود که داوود اوغلو بیشتر به دنبال غرب‌گرایی است و همانگونه که در مانیفست حزب آینده گفته شده، خط فکری این حزب، لیبرال سکولار است و اتفاقاً تکثرگرایی دینی را هم در دستور کار قرار داده تا بتواند اقلیت‌های دینی را در بر بگیرد. موضوع دیگر این است که داوود اوغلو عناوینی مانند وزیر خارجه، نخست‌وزیر و همچنین رهبری حزب عدالت و توسعه را در کارنامه خود دارد و با وجود آن، از سال ۲۰۱۴ که اردوغان به رهبری حزب رسید، همچنان از پایگاه قوی برخوردار است. عقبه دادوود اوغلو به حدی است که کتاب عمق استراتژیک او همچنان به عنوان قطب‌نمای سیاست خارجی به حساب می‌آید و همچنین یکی از دلایل جدا شدن داوود اوغلو از عدالت و توسعه و منصوب شدن «بینالی ییلدریم» به عنوان نخست‌وزیر ترکیه، مخالفت او با سیاست اردوغان در نزدیک شدن به شرق بود. در این میان اردوغان به دنبال پیدا کردن یک مقصر برای شکست‌های خود در سوریه پس از سال ۲۰۱۵ بود که نهایتاً قرعه به نام داوود اوغلو افتاد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به یکی دیگر از دلایل اختلاف اردوغان و داوود اوغلو در عرصه سیاست خارجی ترکیه، گفت: بعد از توافق داوود اوغلو با اتحادیه اروپا بر سر پناهجویان و گرفتن غرامت، شاهد بودیم که اردوغان نسبت به متن قرارداد اعتراض داشت و همین موضوع باعث تعمیق شکاف در عدالت و توسعه شد و نهایتاً این اختلاف‌ها به جایی رسید که موجب شد حزب عدالت و توسعه او را کنار بگذارد اما قبل از اینکه چنین اقدامی صورت بگیرد، داوود اوغلو شخصاً از نخست‌وزیری کناره‌گیری کرد. باید متوجه باشیم که حزب عدالت و توسعه با حزب حرکت ملی ائتلاف کرد و توانست پارلمان را از آن خود کند. از این جهت به دلیل آنکه آراء حزب عدالت و توسعه لب مرز است، «حزب آینده» می‌تواند پایگاه رای اردوغان را برای انتخابات ۲۰۲۳ یا هر انتخابات زودهنگام دیگر تضعیف کند.

فراهانی افزود: تاسیس حزب آینده توسط داوود اوغلو می‌تواند اکثریت را از حزب عدالت و توسعه بگیرد و به همین ترتیب آک‌پارتی مجبور به ائتلاف با حزب دیگری خواهد شد. در این بین اگر حزب آینده فقط پنج درصد آراء را کسب کند، می‌تواند اکثریت را از حزب عدالت و توسعه بگیرد. آنچه در این میان مهم خواهد بود، تشکیل حزب توسط علی باباجان است. او قرار است با عبدالله گل حزب جدید تاسیس کند اما به هر ترتیب او بر خلاف داوود اوغلو به صورت میانه‌رو تر وارد چالش با آک‌پارتی خواهد شد. باید به این نکته توجه داشت که احزاب منشعب از عدالت و توسعه تفکر دست راستی دارند و به هیچ وجه با حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) ائتلاف نمی‌کنند مگر آنکه بخواهند در انتخابات ۲۰۲۳ اردوغان را کنار بزنند. حزب عدالت و توسعه تمام قدرت و مشروعیتش را مدیون بهبود اقتصاد و توسعه در ترکیه است و به نظر می‌رسد که به چشم‌انداز ۲۰۲۳ خود نخواهد رسید.

وی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به نتایج ضعیف حزب عدالت و توسعه در شاخص‌های اقتصادی سال ۲۰۱۸،‌ همچنان اقتصاد به عنوان پاشنه آشیل آک‌پارتی مورد نظر است. به همین دلیل حزب داوود اوغلو و همچنین در آینده نزدیک حزب علی باباجان هدف خود را حمله به محورها و موضوعات اقتصادی معطوف خواهد کرد که حزب عدالت و توسعه آن را هدایت می‌کند. مساله دیگری که مخالفان اردوغان و احزاب تازه‌تاسیس مذکور برای ضربه به آک‌پارتی در دستور کار خود قرار خواهند داد، اولیگارشی و انحصار بخش‌های اقتصادی ترکیه توسط خانواده اردوغان است و در نهایت مساله آخر، پرونده کردها خواهد بود. داوود اوغلو به دنبال آن است که همانند سابق دو مشکل اساسی را حل کند که یکی از آنها حل مساله کردی است؛ به گونه‌ای که او به دنبال جدا کردن پ.ک.ک. از ه.د.پ (حزب دموکراتیک خلق‌ها) است.چراکه داوود اوغلو معتقد است که می‌تواند کردها را زیر چتر حمایتی خود قرار دهد و به همین دلیل است که همه اقلیت‌های مذهبی را شامل حزب خود می‌داند.