اسپوتنیک بررسی کرد؛
آمریکا چگونه تحریم‌های خود علیه بخش انرژی سوریه را دور می‌زند؟
در خلال سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، داعش توانست از نابسامانی ایجاد شده بیشترین استفاده را ببرد و میلیون‌ها بشکه را از میدان‌های نفتی العمر، التنک، الظفره و غیره بیرون برده و به ترکیه و اردن بفروشد، آن هم با قیمتی نزدیک به بشکه‌ای ۱۵ تا ۶۰ دلار برای هر بشکه، بسیار پایین‌تر از قیمت بازار.
به گزارش ایلنا به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، پیشتر در جمع خبرنگاران گفت که نیروهای نظامی‌اش را از مناطق شمال سوریه که در کنترل کُردها قرار داشت، بیرون می‌کشد. وی در ادامه تاکید کرد که آمریکا نیروهایش را عقب می‌کشد تا «از نفت در شمال شرقی سوریه حراست کند». رئیس‌جمهوری آمریکا در این رابطه اظهار داشت: «نفت را دوست دارم. نفت را ما نگاه می‌داریم!»
اما این نفتی که ترامپ حرفش را می‌زند چه اندازه است؟
در ۲۶ اکتبر، وزارت دفاع روسیه طی نشستی خبری آشکار کرد که نیروهای اطلاعاتی این کشور دریافته‌اند که «شرکت‌های عمده آمریکایی» با قاچاق نفت به بیرون از سوریه ماهانه بیش از ۳۰ میلیون دلار سود کسب می‌کنند؛ شرکت‌هایی که از حمایت بخش‌های خصوصی نظامی و همچنین نیروهای ویژه آمریکا و نیروی هوایی این کشور برخوردارند.
اما نکته اینجاست که گرچه سوریه هیچ‌گاه بخشی از قطب‌های انرژی خاورمیانه نبوده است، اما ۳۰ میلیون دلار در ماه تنها بخشی کوچک از پتانسیل تولید این کشور است.
پیش از جنگ
در اواخر سال ۲۰۱۰، پیش از آن‌که سوریه گرفتار موج ناآرامی‌ها شود، سود صنعت نفت و گاز این کشور به میلیاردها دلار می‌رسید و ۲۰ درصد از عایدی دولت و ۳۵ درصد از درآمدهای بخش صادرات سوریه را در برمی‌گرفت. این امر همچنین سبب می‌شد که این کشور کمابیش از واردات نفت بی‌نیاز باشد و تنها بخشی کوچک از منابع مورد نیاز خود در زمینه گاز طبیعی را وارد کند.
بنا به داده‌های دولت آمریکا در بخش انرژی، سوریه در سال ۲۰۰۹ حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز نفت تولید می‌کرد که ارزش آن با توجه به قیمت فعلی نفت در بازارهای جهانی به ماهیانه ۷۳۰ میلیون دلار می‌رسید، البته اگر از هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل صرف‌نظر کنیم.
با شروع جنگ، ملغمه‌ای از نیروهای ضددولتی و ترویست‌ها شروع کردند به چپاول نفت و گاز این کشور و کنترل بخش‌های گسترده‌ای را در اختیار خود گرفتند؛ از جمله بخش‌های غنی از هیدروکربن در مرکز و شمال شرق. این امر همچنین به قطعی یا اخلال در تولید، حمل‌ونقل و همچنین توانایی‌های تولید برق در سوریه انجامید.
تا سال ۲۰۱۳، مجموع تولید نفت در سوریه به ۵۹ هزار بشکه در روز رسید و یک سال بعد اوضاع وخامت بیشتری یافت و میزان تولید به ۳۳ هزار بشکه در روز یا هشت درصد از تولید این کشور پیش از جنگ داخلی رسید. در همین زمان بود که گروهک تروریستی داعش به‌اصطلاح «خلافت» خود را مستقر کرد و همراه با این اقدام نزدیک به سه‌چهارم منابع نفتی در منطقه دیرالزور را در کنترل خود گرفت.
زدن چوب حراج به نفت سوریه
در خلال سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، داعش توانست از نابسامانی‌‌های ایجاد شده، بیشترین استفاده را ببرد و میلیون‌ها بشکه را از میدان‌های نفتی العمر، التنک، الظفره و غیره بیرون برده و به ترکیه و اردن بفروشد، آن هم با قیمتی نزدیک به بشکه‌ای ۱۵ تا ۶۰ دلار برای هر بشکه، بسیار پایین‌تر از قیمت بازار. تروریست‌ها می‌توانستند به‌رغم ائتلاف علیه داعش فروش غیرقانونی نفت خود را ادامه دهند. این در حالی بود که این ائتلاف در خلال آگوست ۲۰۱۴ الی آگوست ۲۰۱۵ دست به بیش از پنج هزار و ۵۰۰ حمله هوایی زد.
با پیوستن دمشق به این ائتلاف، روسیه در دسامبر ۲۰۱۵ پایگاه‌های دزدی ترویست‌ها را برای همیشه از میان برد و بیش از هزار نفتکش، ۳۲ پالایشگاه و نزدیک به ۲۴ ایستگاه پمپاژ را نابود کرد و با این کار منابع نفتی آنان را که ماهیانه دو میلیارد دلار سود به همراه داشت به روزی یک میلیون و ۵۰۰ هزار دلار رساند. این میزان البته با ورود نیروهای عراقی و سوری به کارزار مبارزه علیه داعش کمتر هم شد.
آمریکا وارد میدان شد
با این حال، به‌رغم آن‌که نیروهای هوایی روسیه با حملات خود بخش‌های اعظم توان تامین مالی تروریست‌ها از طریق نفت را از میان بردند، موقعیت استراتژیک روی زمین و نیاز ارتش سوریه به آزادسازی مراکز غربی پیش از حرکت به سوی شرق سبب شد که نیروهای دموکراتیک سوریه و هم‌پیمانان آمریکایی‌شان بتوانند کنترل بخش‌های بزرگی از شمال شرقی این کشور را به دست گیرند، از جمله مناطق نفت‌خیز در شرق رود فرات را. این شامل میدان نفتی العمر و میدان گازی الطبیه نیز می‌شد که مورد آخر توانایی تولید بیش از ۱۳ میلیون مترمکعب گاز در روز را داشت. هر دو این میدان‌ها در منطقه دیرالزور بودند.
در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۹، ژنرال «ایگور کوناشنکوف»، سخنگوی وزارت دفاع، گزارش داد که عملیات قاچاق نفت در سوریه از سوی آمریکا چه ابعاد وسیعی دارد. وی گزارش داد که قراردادی نفتی با شرکت نفت آمریکایی «سادکاب» منعقد شده و درآمده حاصله از قاچاق نفت را مستقیما به حساب‌های بانکی پیمان‌کاران خصوصی نظامی و آژانس‌های اطلاعاتی آمریکایی واریز می‌کند.
وی گزارش داد که برای مثال چگونه آمریکا تجهیزات تولید نفت را وارد سوریه کرده و با این کار تحریم‌هایی را که خودِ کاخ سفید در زمینه انرژی بر این کشور اعمال کرده است، دور می‌زند.
این نشان می‌دهد که دولت آمریکا با محروم کردن دولت سوریه از دسترسی به منابع نفتی خود نه‌تنها دست به عملی غیرقانونی زده و قوانین بین‌المللی را زیر پا گذاشته است، بلکه امکان بازسازی پس از جنگی هشت ساله را نیز از مردم این کشور گرفته‌اند.
