توافق ریاض، با هدف ترمیم دولت مستعفی صورت می‌گیرد/ امارات عملاً در یمن به حاشیه می‌رود

«قاسم محبعلی» مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در تشریح ابعاد و پیامدهای توافق ریاض در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: توافق ریاض به نوعی به این معناست که امارات متحده عربی از مناطق جنوبی یمن خارج خواهد شد و عربستان سعودی زمام امور را در این ناحیه به دست خواهد گرفت. به عبارتی دیگر باید بگوییم که این توافق به معنی جای‌گیری ریاض در معادلات جنوبی یمن است که بدین ترتیب خروج امارات از این منطقه را شاهد خواهیم بود. سعودی‌ها قصد دارند کمربند امنیتی در مناطق جنوبی یمن را مجدداً توسط عناصر خودشان طراحی و چینش کنند و در این مسیر به این نتیجه می‌رسیم که امارات عملاً تمام معادلات سیاسی، میدانی و مسئولیت نواحی جنوب یمن را به عربستان خواهد سپرد. به نظر می‌رسد این توافق به معنای تقسیم کار جدید عربستان و امارات در جنوب یمن خواهد بود که در بطن آن استقرار دولت مستعفی به رهبری منصور هادی قرار دارد.

وی ادامه داد: دولت منصور هادی از دیرباز تاکنون تحت حمایت مالی، لجستیکی، آموزشی و سیاسی عربستان سعودی قرار داشت و به موازات آن جدایی طلبان جنوب یمن توسط ابوظبی حمایت می‌شدند. چندی پیش شاهد آن بودیم که تضاد دیدگاه میان دو قطب نیابتی در جنوب یمن به بالاترین حد خود رسید که منجر به درگیری شد و عملاً شاهد یک جنگ نیابتی میان آ‌نها بودیم. این روند باعث شد معادلات در جنوب یمن تا حد زیادی به نفع انصارالله رقم بخورد اما خروجی آن به حدی برای دو طرف (خصوصاً سعودی‌ها) منفی بود که بحث گفت‌وگو و تبادل منافع میان دو طرف مطرح شد. نهایتاً باید بگویم که اماراتی‌ها از موضع خودشان کوتاه آمدند و یکی از دلایل امضای توافق ریاض همین موضوع است.

این تحلیلگر ارشد مسائل منطقه با اشاره به چشم‌داشت امارات و سناریوی این کشور برای تامین منافع در جنوب یمن، گفت: امارات از حیث میدانی نتوانست آنگونه که مدنظر دارد مدیریت کند و نهایتاً توانست برخی از قسمت‌ها را اداره کند؛ اما شاهد آن هستیم که این نواحی طی توافق ریاض قرار است به عربستان انتقال داده ‌شود تا آنها بتوانند فرماندهی جنوب یمن را بر اساس دیدگاه و سناریوهای خود هدایت کنند. باید مدنظر داشته باشیم که اماراتی‌ها طمع‌های خاصی در مورد نواحی جنوب یمن داشتند؛ یکی از آنها تسلط بر جزیره سوکوترا و همچنین اشراف بر خلیج عدن و خط ترانزیتی دریایی این منطقه بود. آنها تمام ستوان خود را از چند سال پیش خرج کردند تا بتوانند این مناطق را تحت نفوذ خود قرار دهند اما عملاً این اتفاق نیافتاد. معتقدم که پس از امضای توافق ریاض، عملاً امارات متحده عربی هیچ نقشی در یمن نخواهد داشت و می‌توانیم بگوییم که ائتلاف عربی در یمن به صورت کامل از بین خواهد رفت.

وی در پایان تصریح کرد: سعودی‌ها از این به بعد باید به تنهایی مسئولیت تحولات سیاسی و میدانی یمن را به دوش بکشند و این در حالی است که آنها همچنان توان مقابله با انصارالله در نواحی شمالی را ندارند. اینکه آیا پس از خروج امارات از جنوب یمن شاهد درگیری میان انصارالله و عربستان در این نواحی خواهیم بود یا خیر، موضوعی است که به آینده مربوط می‌شود اما عنصر قبائل و طیف‌های هماهنگ با سعودی‌ها در این منطقه یکی از نکات بسیار مهم است. هدف اصلی ریاض این است که دولت متحد و تحت اتحاد خود را مجدداً در جنوب یمن احیا کند تا از آن طریق بتواند علاوه بر حفظ منافعش، در آینده سیاسی یمن سطح بالای چانه‌زنی‌ را اجرایی کند. به عبارتی دیگر، هدف عربستان از توافق ریاض محکم کردن پایه‌های دولت مستعفی منصور هادی است؛ چرا که این دولت به عنوان پوشش مشروع مداخلات عربستان در یمن به حساب می‌آید.