تبعات خروج آمریکا از افغانستان، چند برابر بیشتر از سوریه خواهد بود/ ترامپ سردرگم است

«فریدون مجلسی» کارشناس مسائل آمریکا در تشریح ابعاد و دلایل طرح وزارت دفاع آمریکا برای خروج نظامیان این کشور از افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: طرح پنتاگون برای خروج نظامیان ایالات متحده از افغانستان را باید از دو منظر داخلی و خارجی مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهیم. از حیث خارجی، بسیاری بر این عقیده هستند که این طرح دقیقاً مفهوم و معنای طرح خروج آمریکا از سوریه را در بطن خود دارد اما باید توجه داشت که افغانستان را به هیچ وجه نمی‌شود با سوریه یا کشور دیگر مقاسیه کرد. در افغانستان غولی به نام القاعده وجود داشت که هنوز هم باقی‌مانده‌های آنها در این کشور مشغول فعالیت هستند و زمانی که آمریکایی‌ها در سال ۲۰۰۱ وارد این کشور شدند، نابودسازی آنها را در دستور کار داشتند. اما مساله القاعده را به این راحتی نمی‌توان مورد تحلیل قرار داد.

وی ادامه داد: باید توجه داشت که القاعده توسط ایالات متحده و همکاری با عربستان روی کار آمد تا بتواند به عنوان یک سد جدی مقابل شوروی در افغانستان ایفاء نقش کند و از نظر آمریکایی‌ها تاریخ مصرفش تمام شده است. در همین فضا، طالبان که به عنوان اختراع پاکستان و سایر حامی‌ها عربِ آن در افغانستان دست بالا را داشت و تا رهبری کشور هم پیش رفت،‌ مشغول نبرد با شوروی بود و پس از آن به دشمن آمریکا تبدیل شد. در این رهگذر اگر نگاهی مختصر به تحولات داشته باشیم، می‌بینیم که طالبان و ایالات متحده بر سر یک میز قرار دارند و به خوبی نشان دهنده آن است که فضای گذشته با امروز کاملاً متفاوت بوده و تغییرهای زیادی صورت گرفته است. همین تغییرها باعث می‌شود تا سیاست ایالات متحده در افغانستان دچار دگرگونی شود که در وضعیت کنونی شاهد آن هستیم و احتمال دارد رخدادهای عجیب و غریب به وقوع بپیوندد.

این دیپلمات پیشین کشورمان با اشاره به چند لایه بودن سیاست آمریکا در افغانستان، گفت: در زمانی که آمریکایی‌ها به افغانستان آمدند نتوانستند آنگونه که فکر می‌کردند شرایط را به نفع خود تغییر دهند اما در مدت ۱۸ سال حداقل توانستند اردوی ملی افغانستان و پلیس این کشور را تجهیز کرده و افراد آن را آموزش دهند. لذا یکی از دلایلی که آمریکا به دنبال خارج شدن از افغانستان هستند بحث آموزش نیروهای نظامی و امنیتی این کشور است و مدعی هستند که آنها می‌توانند امنیت را در سراسر این کشور تامین کنند. از سوی دیگر آنها معتقد هستند که طالبان نسبت به گذشته تغییرات زیادی داشته است اما مساله اصلی این است که هیچ خروجی مثبتی از مذاکرات میان طالبان و آمریکا حاصل نشده است.

مجلسی افزود: به اعتقاد من، اینکه وزارت دفاع منتظر دستور ترامپ برای خروج نظامیان این کشور از افغانستان هستند موضوعی است که نمی‌توان به هیچ وجه آن را در لحظه تحلیل کرد. همین چند هفته پیش رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد نیروهای کشورش از شمال سوریه به صورت کلی خارج می‌شوند و چند روز پیش می‌بینیم‌ که قرار است ۲۰۰ نیروی نظامی در شمال شرق سوریه ابقاء شوند. این خلف وعده‌ها و دستورهای گاه و بی‌گاه در مورد افغانستان هم صدق می‌کند. درست است که پنتاگون اعمال کرده نیروهای خود را از افغانستان خارج می‌کند و منتظر دستور کاخ‌سفید است، اما واقعیت این است که آنها تمام نیروهای خود را خارج نخواهند کرد و قرار شده تا تعداد آنها به زیر هفت هزار نفر کاهش یابد. به همین جهت باید منتظر باشیم تا ببینیم ترامپ چه موضعی در این مورد اتخاذ می‌کند؛ چراکه به‌رغم تمام تصمیم‌هایش کاملاً برعکس عمل کرده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: نکته‌ای که در اینجا باید مورد توجه قرار بگیرد این است که به نظر می‌رسد بخشی از سناریوی آمریکا برای خروج احتمالی تمام نیروهایشان از افغانستان به رفتار اخیر پاکستان مربوط است. به نظرم اسلام‌آباد در مورد افغانستان و هم در مورد طالبان مسئولیت‌هایی پذیرفته و به همین جهت احساس می‌کنم آمریکایی‌ها قرار است به پاکستان نقش بیشتری اعطاء کند. تفاوت سناریوی آمریکا در سوریه و افغانستان، جایگاه و اهمیت انرژی است و به همین جهت این دو با یکدیگر متفاوت هستند. از جهتی دیگر باید توجه داشت که ایالات متحده به دنبال آن است تا افغانستان را به سبک خود مدیریت کند و به همین دلیل است که بخشی از این سناریو را باید در راستای تامین منافع ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ بدانیم. به عنوان مثال «جو بایدن» معاون رئیس‌جمهوری سابق آمریکا به عنوان رقیب ترامپ معتقد است که افغانستان باید به صورت فدرال دربیاید تا مناطق پشتون‌نشین که حامی طالبان هستند بتوانند در خودمختاری اقلیمیِ محدود شوند و آرامش به کشور برگردد. این مسائل دقیقاً نشان می‌دهد که ترامپ همانند سوریه در افغانستان هم سردرگم است و علاوه بر آن خروج آنها می تواند افغانستان را به آتش بکشد.